İTÜFBD, Cilt 21, Sayı 42, Makale Koleksiyonu
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Güncel Gönderiler
Öğe Büyük veride anonimleştirme teknikleri ve saldırı türleri: uygulama örnekleri(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Gümüş, Hamza Talha; Eyüpoğlu, CanVeri kavramı ortaya çıktığından beri kişiye özgü olan bilgilerimiz işlenmeye başlanmıştır. Veri kavramı sonraki yıllarda kişisel veri konusunu oluşturarak veri güvenliği ve mahremiyeti kavramlarının ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Kişiye ait ve özgü olarak tanımlanan kişisel veri kavramı mahremiyetin önemini bir kez daha vurgulamıştır. Gizlilik ya da gizli olma durumu şeklinde tanımlanan mahremiyet kavramı, her geçen gün veriler geliştikçe ve arttıkça daha fazla oranda önem kazanmaktadır. Son yıllarda araştırmacılar tarafından farklı anonimleştirme teknikleri geliştirilmiş ve bu teknikler sayesinde veri koruması artırılmıştır. Veri mahremiyeti önem kazanırken veri hırsızlığı kavramı da ortaya çıkmış ve belirli saldırı türleri geliştirilmiştir. Bu saldırı türlerine yönelik geliştirilen anonimleştirme teknikleri, veri kaybına yol açsa da kişisel veriye ulaşma ihtimalini büyük ölçüde azaltmaktadır. Bu çalışmada büyük veride anonimleştirme teknikleri ve saldırı türleri incelenmiş ve mahremiyet koruması konusu üzerinde durulmuştur.Öğe Non-orthogonal multiple access with V-Blast under optimum ordering(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Kardaş, Furkan; Reşat, Mustafa Anıl; Özyurt, SerdarNon-orthogonal multiple access (NOMA) is expected to be one of the fundamental technologies of the upcoming 6G standard. This is mainly due to NOMA's potential in enabling all the users to utilize the same frequency band and the same time slot. In this paper, NOMA is implemented in a multiple-input multiple-output wireless communication system. By implementing zero-forcing V-BLAST algorithm into NOMA, spectral efficiency is improved, and successive interference cancellation is carried out. To perform optimum ordering, receive antennas’ signatures are compared and which signal to be decoded first is determined. Outage probability results of the system with optimum ordering and the same system without ordering are compared. In this way, a 3 dB gain is shown to be attained in terms of signal-to-noise ratio.Öğe Türkiye'de yetiştirilen Citrus maxima (Şadok) meyvesinin atık kısımlarındaki antioksidan, fenolik ve flavonoid madde miktarlarının belirlenmesi(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Buran, AbayhanBu çalışmada Türkiye’de yetiştirilmiş Citrus maxima (Şadok) meyvesinin gıda tüketim atığı olarak nitelendirilebilecek dış kabuk ve albedo kısmının antioksidan, fenolik ve flavonoid madde miktarlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Meyve kısmından ayrılan atık parçalar kurutularak etanol, metanol ve saf su ile ekstrakte edilmiştir. Dış kabuk ekstrelerinden elde edilen sonuçlara göre fenolik madde için en yüksek değer 59.64±1.95 mg/g Gallik Asit Eşdeğeri, flavonoid madde miktarı için 36.56±1.75 mg/g Quercetin Eşdeğeri ve antioksidan madde miktarı için en yüksek değer 2.37±0.50 mmol/g Troloks Eşdeğeri Antioksidan Kapasite olarak elde edilmiştir. Albedo ekstrelerinden elde edilen sonuçlara göre fenolik madde miktarı için en yüksek değer 77.72±2.56 mg/g GAE, flavonoid madde miktarı için 52.91±2.99 mg/g QE ve antioksidan madde miktarı için en yüksek değer 1.19±0.11 mmol/g TEAC olarak elde edilmiştir. Çözücülerin kıyaslamaları grafik olarak verilmiştir. Bu sonuçlarla birlikte atık olarak değerlendirilebilecek şadok kabuklarının fenolik madde, flavonoid madde içerdiği ve antioksidan aktivite gösterdiği ortaya konmuştur. Bu sonuçlar zaman ve ekonomik tasarruf açısından ilerideki çalışmalara yol gösterebilecektir.Öğe Filyos limanı açısından Karadeniz’de hizmet veren römorkörlerin sevk sistemleri üzerine bir değerlendirme(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Ziylan, Kerim; Bayraktar, MuratEn önemli taşımacılık sektörlerinden biri olan denizyolu taşımacılığında meydana gelen artış, doğal olarak yeni liman sahalarının kurulumuna yol açmaktadır. Son 10 yıllık süreçte, Türkiye’nin farklı bölgelerinde kurulu olan birçok liman, özellikle korona virüs pandemisinde, değerli malların taşınmasında tonaj bazında daha büyük paya sahip olan denizyolu taşımacılığının sürdürülebilirliği ve gelişimi için etkin rol almıştır. Karadeniz Bölgesinde kılavuzluk, römorkaj ve palamar hizmetleri, atık ve çöplerin tahliyesi, tatlı su ve elektrik tedariği sağlayan birkaç liman bulunmaktadır. Filyos Limanı ise fiziki ve konumsal avantajları ile birçok alanda liman hizmeti verebilecek ve bölgenin artan taşımacılık ihtiyacının karşılanmasına önemli katkı sağlayacaktır. Ayrıca son yıllarda bölgede keşfedilen doğalgaz rezervleri de limanın potansiyel ve önemini arttırmaktadır. Bu çalışmada Karadeniz Bölgesinde bulunan limanlar, boyutsal özellikleri ve verilen liman hizmetleri, özellikle römorkörlerle gerçekleşenler temel alınarak ifade edilmektedir. Küresel çevre algısı, deniz taşıtlarında sürdürebilirlik ve verimlilik, ulusal ve uluslararası düzenlemeler ve son yıllarda inşa edilen römorkörler dikkate alınarak, bu liman sahasında ileride hizmet verecek römorkörlerin sevk sistemleri hakkında değerlendirmeler yapılmaktadır.Öğe Ulusal bilgi ve iletişim güvenliği rehberi: IoT güvenliği için bir uygulama örneği(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Tulgar, Muttalip; Zaim, Abdül Halim; Aydın, Muhammed AliKamu kurumları ve kritik altyapı hizmeti veren işletmelerce uyulması gereken bilgi güvenliği tedbirlerini içeren Ulusal Bilgi ve İletişim Güvenliği Rehberi, ülkemize özgü ilk referans doküman olma niteliği taşımaktadır. Rehber, bilgi ve iletişim güvenliği alanındaki büyük bir boşluğu doldurmakla birlikte, kurumların siber saldırılara karşı dayanıklılığını artırmada da önemli bir özelliğe sahiptir. Bu çalışmada, Rehber’in genel yapısı incelenerek rehber uygulama süreçleri hakkında bilgi verilmektedir. Ayrıca Rehber kapsamında ele alınan ve ana başlıklardan biri olan Nesnelerin İnterneti (IoT) güvenliğine yönelik siber güvenlik saldırıları ve zafiyetlerine değinilmiştir. Bu çalışmada simülasyon ortamında temsili bir kurumsal yapının ağ topolojisi oluşturularak rehberdeki IoT güvenliği denetimlerinin nasıl yapılacağı gösterilmektedir. Güvenlik denetimleri ile temsili kurumun rehberde yer alan IoT güvenliğine yönelik tedbirlere uyumunun sağlanması amaçlanmaktadır.Öğe Expenditure analysis of planned special event participants: Binary logit model(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Ergin, Mahmut Esad; Karakale, VailPlanned special event (PSE) increases the travel demand and derives interim activities that individuals spend their time and money. In this study, it is aimed to determine the factors affecting the money expenditures of PSE participants in interim activities that they participated before the special event by using the Binary Logit Model. A face-to-face survey study started in December 2018 and ended in May 2019, and football is selected as the PSE. As a result, 357 valid questionnaires were obtained before 6 league games and included in the modeling study. This study showed that PSE participation is not the same with daily routine activity participation for example age, income level, frequency of participation in games are not statistically significant. However, when fans come to the games with someone, they gather at locations within walking distance of PSE venues and attend an event where they spend money.Öğe Demiryolu araçlarının bakım masraflarının RAMS analizleriyle değerlendirilmesi(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Geyik, Hamit Murat; Eyigün, YalçınBu çalışmada bakım kavramının anlamı detaylıca anlatılmış ve raylı sistem araçlarında yapılan bakım çeşitleri örneklenerek gösterilmiştir. RAMS kavramı ile ilgili literatür incelenmiştir. RAMS hesaplama yöntemleri, detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Özellikle risk kavramı üzerinde durulmuş ve risk değerlendirme yöntemlerinden bahsedilmiştir. Metro İstanbul A.Ş. bünyesinde bulunan farklı araç üreticileri ve farklı araç modelleri için farklı yıllardaki bakım maliyetleri ve RAMS hesaplamaları karşılaştırılarak bu iki kavram arasındaki ilişki yorumlanmıştır. 2019 yılına ait veriler ağırlıklı olmak üzere 2020 ve 2021 yıllarına ait güncel veriler kullanılmasına özen gösterilmiştir. Araçların periyodik bakım ve düzeltici bakımlarında sarf edilen ve malzeme maliyetleri ele alınarak RAMS verileri ile anlamlı sonuçlar aranmıştır. Ayrıca farklı üreticilere, yaşlara, ekipman ve teknolojilere sahip araçlarda da maliyet ile performans açısından anlamlı sonuçlar aranmıştır. Alınan veriler araç tipleri ve araçların çalışma koşulları göz önünde bulundurularak karşılaştırılmıştır. T5 Eminönü – Alibeyköy tramvay hattı ve depo sahası’nın inşaat, elektromekanik ve araç alım işi ihalesinin teknik şartnamesinde bulunan ilgili bölümlerden örnekler verilerek demiryolu araç alımı etüt projelerinde RAMS ile bakım maliyetlerini kapsayan çalışmalara ışık tutması hedeflenmiştir.Öğe Evaluation of curing time for micro concrete mixes containing silica fume, nano-silica and fly ash(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Etli, SerkanWithin the scope of the study, research on the use of silica fume (SF), nano silica (NS) and fly ash (FA) together or separately in the production of micro concrete is presented. It is aimed to examine the changes in mechanical properties because of water and air curing in mixtures produced using SF, FA, and NS. While cement dosage and water/binder ratio in the mixtures were chosen as 670 kg/m3 and 0.53 respectively, the amount of SF, FA and NS was limited to 150 kg/m3 in total. In the study, samples were produced using 40x40x160 mm prism molds. All samples were divided into two different groups after 7 days of water curing and water (1st group) and air (2nd group) were applied up to 56 days. Flexural and compressive strength tests were performed on the water and air cured specimens for 7-56 days and 28-56 days, respectively. In addition, the porosity and unit volume weight values of the samples were examined. The results show that both flexural and compressive strengths of micro concretes increased after 28 days thanks to water curing.Öğe Çevre koşullarının anıtsal yapılar üzerindeki etkileri(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Sağdıç, Halil İbrahim; Suri, LeylaAnıtsal yapılar, bir kentin yerleşme kimliğinin ana öğelerinden birini oluşturmaktadır. Çeşitli türdeki anıtsal yapılar, bulunduğu bölgenin ekonomik, sosyolojik, politik vb. geçmişini gösterebilmekte, bu açıdan da korunmaları büyük önem arz etmektedir. Çevre koşullarının, özellikle bakımsız kalmış anıtsal yapılarda, yıkıcı etkileri olmaktadır. Çalışma kapsamında, çevresel koşulların anıtsal yapılara etki türleri iklimsel, fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak sınıflandırıldıktan sonra, araştırma kapsamında yapı malzemelerinde nasıl hasar oluşturdukları araştırılmıştır. Çalışmanın devamında bozulmaların anlatıldığı yapı malzemelerinden birer yapı örneği seçilerek bu yapılar çalışma kapsamında incelenmiştir. Son olarak da çalışmadan çıkarılan sonuç ve önerilerle çalışma tamamlanmıştır.Öğe Kilise yapılarının dönüşümünün Gaziantep örneği üzerinden incelenmesi(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Hacıarap, Enes; Öncel, FernazGaziantep, geçmişten günümüze zengin kültür katmanına sahiptir. Bu kültür katmanından günümüze ulaşan yapılar arasında Gaziantep kiliseleri önemli bir yer tutar. Zamanla işlevini yitiren ve bozulan kiliselerden üçü şehir merkezinde, biri Nizip ilçesinde yer almaktadır. Bu kiliselerin, yeniden yaşama katılması ve gelecek nesillere aktarılması için yerel yönetimler tarafından her birine farklı dönemlerde farklı işlevler verilmiştir. Günümüzde şehir merkezinde bulunan üç kilise kamusal bir alan olarak işlevini sürdürürken, Nizip ilçesinde yer alan kilise atıl vaziyettedir. Bu makale kapsamında; Gaziantep şehir merkezinde yer alan Surp Asdvadzadzin Kilisesi, Aziz Bedros Kilisesi, Kendirli Kilisesi ve Nizip ilçesinde yer alan Fevkani Kiliseleri için yapılan güncel koruma uygulamaları “yeniden işlevlendirme” bağlamında incelenmiştir. Bu kiliselere verilen yeni işlevlerin, yapıların somut ve somut olmayan değerleri (kullanıcı kitlesi, bulunduğu konum, yapının fiziksel durumu vb.) yerinde yapılan araştırmalar ışığında değerlendirilmesi, karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu karşılaştırma ile verilen işlevlerin yaşanabilirliğinin çağdaş yaşam koşullarına uygunluğu ve sürdürülebilir bir koruma yaklaşımı bakımından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Öğe Adana’da yerel yönetimlerin çevresel karar verme süreçlerinde katılımın rolü: Sarıçam, Ceyhan ve Kozan örnekleri(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Yalçınkaya, Nermin Merve; Bağ, Fadime; Yücel, MuzafferKüresel perspektifte teknolojik boyutta yaşanan gelişmeler, sektörel hizmet ve uygulamaların ağırlıklı olarak teknolojik tabanlı yürütülmesi gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Türkiye’de çevresel karar verme mekanizmasında yerel yönetimlerin etkinliği ve bu çerçevede verimlilik, şeffaflık, yerelleşme, yönetilenlerin katılımı, temsil vb. kavramlar oldukça önemlidir. Yerel yönetimler, vatandaşa en yakın birimler olarak yerel halkın gereksinimlerini ve beklentilerini belirlemede ve hizmet üretiminde önemli role sahiptir. Bu kapsamda, yerelde yaşam kalitesinin yükselmesini hedefleyen planlama çalışmaları ve yerelde katılımı destekleyici politikalar; ülkemizde katılımcılığı destekleyen bakış açısında olmalıdır. Yürütülen kamusal hizmetler kapsamındaki farklı mühendislik tabanlı uygulama çalışmalarında da görüş bildirimi vb. ile katılım desteklenebilir. Bu çalışmada, Türkiye’de yerel yönetimlerin çevresel karar verme mekanizmalarının etkinliğinin artırılması ve katılımcı süreçlerin desteklenmesi hedefiyle, halkın çevresel karar verme mekanizmalarına entegrasyonu üzerine kurumsal ve yasal çerçevede bir araştırma yürütülmüştür. Bu kapsamda, öncelikle ilgili mevzuat ve yerel planlama sistemi kuramsal çerçevede araştırılmıştır. Ardından, yerelde yürütülen teknolojik tabanlı hizmet süreçleri ve halkın hizmete bu kanalla erişebilirliği incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda, katılımcılığın arttırılması ve etkinliğini sağlamak üzere belirli öneriler geliştirilmiştir.Öğe Box-Jenkins yöntemiyle çilek satış fiyatları için tahmin modeli kurulması ve tahmin sonuçlarının değerlendirilmesi(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Akan, Begüm; Baylan, Emin BaşarTaze tüketiminin yanı sıra gıda endüstrisinde birçok alanda hammadde olarak başrol oynayan çilek, geleneksel üretimin dışında, sera ve topraksız tarım üretimi ile yılın dört mevsimi ulaşılabilir bir meyvedir. Hasattan sonraki dönemde yola dayanıksız ve stoklama açısından riskli olan çilek, bu sebeple bölge ve mevsime göre fiyat farklılıkları göstermektedir. Bu fiyat farklılıkları hem üreticiyi hem de tüketici ve çileği hammadde olarak kullanan gıda endüstrisini de önemli ölçüde etkilemektedir. Haftalık çilek satış fiyatlarını kullanarak, Türkiye’deki haftalık çilek satış fiyatları için tahmin modeli geliştirmeyi amaçladığımız çalışmamızda, zaman serisi verileri trend veya mevsimsellik göstermediği için Box-Jenkins tahmin modelinden yararlanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda 21 farklı ARIMA(p,d,q) modelleri arasından en başarılı tahmin sonucunu veren ARIMA(3,1,2) modeli seçilmiştir. Bu modele göre geleceğe yönelik 52 haftalık çilek fiyatı tahmini yapılmıştır.Öğe Havayolu ekip rotasyon optimizasyonu için genetik algoritma kullanımı(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Az, Mücahit Taha; Ayvaz, BerkBu çalışmada, havayolu şirketlerinin en büyük gider kalemlerinden biri olan ekip planlama konusu ve bu sürecin ilk adımı olan ekip rotasyonlarının üretimi için genetik algoritmalar ile bir optimizasyon algoritmasının geliştirilmesi ele alınmıştır. Ekip planlama konusu havayolu şirketlerinin yakıt maliyetlerinden sonraki en büyük gider kalemidir. Ayrıca bu konu havacılık kanun ve yönetmeliklerinde yer alan kısıtlardan dolayı personellerin kullanım oranını da etkilediğinden şirketlerin bünyesinde yer alan personellerin verimli kullanımı da ekip planlaması yapılırken etkilenen önemli bir parametredir. Çalışmada ekip rotasyonu optimizasyonu konusunda literatürdeki çalışmalar incelenmiş ve pas uçuş sayısının azaltılmasıyla maliyetin minimize edilmesi konusunda geliştirilmeler yapılmıştır. Çalışmada literatürde var olan genetik algoritma operatörleri geliştirilerek daha optimize sonuçlar elde edilmiştir. Daha önce bu konuda hazırlanmış olan çözümlerin sonuçları ile karşılaştırmalar yapılmış ve değerlendirilmiştir.Öğe Kardiyovasküler hastalık tahmininde makine öğrenmesi sınıflandırma algoritmalarının karşılaştırılması(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Kaba, Gamze; Bağdatlı Kalkan, SedaMakine öğrenmesi teknikleri, günümüzde birçok alanda kullanılmakta olup veri yığınlarını sınıflandırmaya ve tahmine dayalı analizler ile veriden faydalı bilgiler çıkarmamıza olanak sağlamaktadır. Gelişen teknoloji ile sağlık alanında kayıt altına alınan veri sayısında ciddi artışlar yaşanmaktadır. Sağlık sektöründe oluşan veri yığınlarının makine öğrenmesi yöntemleri ile analiz edilerek yorumlanması, birçok hastalığın erken teşhisinde önem arz etmektedir. Bu çalışmada Kardiyovasküler Hastalığın erken teşhisine katkı sağlamak için makine öğrenmesi algoritmaları ile çalışmada kullanılan veriler üzerinde en başarılı sınıflandırma tahminini yapan algoritmaya ulaşmak hedeflenmiştir. Naive Bayes, Lojistik Regresyon, Rastgele Orman, K-En Yakın Komşu ve Destek Vektör Makineleri olmak üzere beş farklı makine öğrenmesi yöntemi kullanılarak performansları karşılaştırılmıştır. En başarılı performansı veren yöntem tespit edilmiştir. Olası bir kalp hastalığı tahmini üzerine yapılacak olan çalışmalar için makine öğrenmesi algoritmalarından analize uygun yöntem seçiminde fikir vermek amaçlanmıştır. Aynı zamanda, sağlık alanında yapılacak olan benzer çalışmaların güncel tutulması hastalığın erken teşhisine ve tedavisine katkı sağlayabilmektedir.Öğe Pandemi sürecinde çağrı merkezi çalışanlarının tükenmişliğine Covid-19 hastalığının etkisi(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2022) Babadağ, Samet; Deniz Başar, ÖzlemGelişen dünyada teknolojinin ve hizmet sektörünün artmasıyla birlikte hizmet alan müşterilerin, beklenti ve talepleri de gün geçtikçe artmaktadır. Bu sektörlerde hizmet veren kuruluşlar müşteri memnuniyetinde ve rekabet koşullarında avantaj sağlamak amacıyla, kaliteli bir çağrı merkezi sistemine ihtiyaç duyar. Yoğun iş tempolu ve stresli çalışma koşullarına sahip olan çağrı operatörlerinin, çağrı merkezini arayan kişilere daha kaliteli hizmet verebilmesi için yüksek motivasyona sahip olması gerekir. Her ne kadar yüksek motivasyona sahip olunsa da zor insanlarla iletişim kurmak, çağrı operatörlerini zaman içerisinde tükenmişlik sendromuna sokabileceği öngörülmektedir. Tüm dünyada COVID-19 virüsü nedeniyle pandemi ilan edilmesi sonucu, kapalı bir ortamda maske takarak telefonla konuşmak zorunda kalan çağrı operatörlerinin daha da tükenmesine sebep olabileceği yeni bir araştırma konusu olmuştur. Bu çalışma, çağrı merkezinde görev yapan çağrı operatörlerinin diğer sebeplerle oluşan tükenmişliklerinin yanında COVID-19 anksiyetesinden kaynaklı bir tükenmişliklerinin olup olmadığının araştırılması, parametrik olmayan testler yardımıyla analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Yapılan araştırma sonucu COVID-19 anksiyetesinin çağrı merkezi çalışanlarının tükenmişliğine anlamlı ölçüde etki yaptığı saptanmıştır.
