Yapay zekâ uygulamalarının kişisel verilerin korumasına dair doğurabileceği sorunlar ve çözüm önerileri
Yükleniyor...
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İstanbul Ticaret Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Günümüzde hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelen yapay zekâ teknolojileri, bireylerin davranışları, tercihleri ve özel hayatları hakkında farklı yöntemler ile veri toplayıp, doğrulanamayan çıkarımlar ve tahminler yapabilmektedir. Bu verilerin toplanması, işlenmesi, değiştirilmesi, aktarılması ve çıkarım yapılması süreçleri, muhtelif hukuki sorunlara sebep olabilmektedir. Özellikle kişisel verilerin korunması kapsamında yapay zekâ teknolojileri büyük risk ve sorunlar oluşturmaktadır. Yapay zekâ çeşitli ve zengin kişisel verilerden yararlanarak ayrımcı, önyargılı ve “istilacı” kararlar verebilmektedir. Fakat günümüzde kişisel veri koruma kanunları, insanların yalnız kalma hakkı başta olmak üzere insanların mahremiyetini, kimliğini ve özerkliğini korumak için tasarlanmasına rağmen yapay zekâ teknolojilerinin getirdiği risklerinden ilgili kişileri korumada eksik kalınmaktadır. Amaç: Çalışmada yapay zekâ uygulamalarının kişisel verilerin korumasına dair doğurabileceği sorunları bulmak ve genel anlamda çözüm önerileri ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma betimleme yöntemine dayalı niteliksel bir çalışmadır. Bulgular: Yapay zekâ döneminde, kişisel verilere yönelik ihlallerin niteliği ve ağırlığında da esaslı farklılıklar olmuştur. Kişisel verilerin korunması, kişilik haklarını, özel hayatın gizliliğini, kişilerin manevi bütünlüğünün, şeref ve onurlarının korunması gibi diğer temel haklarla yakın ilgisi olan bir konudur. Yapay zekâ çağında hassas veriler ile hassas olmayan veriler arasındaki nitelik farklılığının azalması; aynı şekilde, anonimleştirilmiş veri ile kişisel veri arasındaki farklılığın da azalması söz konusudur. Bunlara ek olarak, çıkarımların niteliği sorunu ve çıkarımların sebep olduğu önyargı ve ayrımcı kararlar da diğer ciddi bir problemdir. Yapay zekâ algoritmaların kara kutu ve şeffaflık sorunları, teknik açıdan çözülmeyi bekleyen sıradaki problemler arasındadır. İhlal failinin belirlenmesinin güçlüğü ve ihlalin delillerinin elde edilmesinin teknik olarak kolay olmaması ve yüksek maliyetli olması, yapay zekâ döneminde kişisel verilerin koruma kapsamında ortaya çıkan temel problemler arasında yer almaktadır. Bu sorunlar karşısında yapılması gerekenler ise verinin sadece toplanma aşamasında düzenlemelere tabi tutulmayıp, verilerden türetilen çıkarımların da kişisel verilerin korunması kapsamında değerlendirilmesidir. Kişisel veya kişisel olmayan ve hassas veya hassas olmayan verilerin güncel olmayan, etkisiz ve akışkan sınıflandırmalarından vazgeçilmelidir. Özgünlük: Türkiye’de yapılan ilgili çalışmalara bakıldığında, kişisel verilerin korunması sorunu, yapay zekâ uygulamalarının doğurabileceği sorunlar ve çözüm önerilerini hukuk perspektifinden inceleyen çalışma özgün niteliktedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Yapay Zekâ, Kişisel Veri Koruma, Mahremiyet
Kaynak
İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
20
Sayı
41
