İTÜFBD, Cilt 23, Sayı 45, Makale Koleksiyonu

Bu koleksiyon için kalıcı URI

https://hdl.handle.net/11467/7317

Listeleniyor 1 - 16 / 16

Doğal dil metinlerinden programlama dili kodu oluşturma çalışmaları: bir derleme çalışması
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Hatipoğlu, Ayşegül; Bilgin, Turgay Tugay
Son yıllarda Doğal Dil İşleme (DDİ) alanındaki gelişmelerin hız kazanması, araştırmacıların ve programcıların bu alana olan ilgisini büyük ölçüde artırmıştır. Bilgisayar programlarını doğal dil komutlarıyla yazma konsepti, birçok araştırmacının odak noktası haline gelmiştir. Literatür incelendiğinde, doğal dil ile programlama üzerine yapılan araştırmaların uzun bir geçmişe sahip olduğu açıkça görülmektedir. Bu uzun soluklu araştırmalar, çeşitli çözüm önerilerini beraberinde getirmiş ve kural tabanlı yöntemlerden, olasılık tabanlı yöntemlere, makine öğrenmesi yöntemlerinden derin öğrenme yöntemlerine kadar bir dizi çözüm yaklaşımının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Literatürdeki çalışmalar tarihsel olarak kategorize edildiğinde geçmiş tarihli çalışmalarda kural tabanlı ya da istatistik tabanlı modeller üzerine yoğunlaştığı görülürken günümüze yaklaşıldıkça makine öğrenmesi ve derin öğrenme temelli çalışmaların arttığı görülmektedir. Kural tabanlı yöntemler, olasılık tabanlı yöntemler, makine öğrenmesi yöntemleri, derin öğrenme yöntemleri gibi çeşitli yaklaşımların geliştirildiği literatürde, bu çeşitlilik yeni araştırmacıların bu alana giriş yaparken karşılaşabileceği karmaşıklığı artırabilmektedir. Bu çalışma, doğal dil girdileriyle programlama dili kodu oluşturma çalışmalarına yönelik literatürde geliştirilen 32 yöntemin detaylı bir incelenmesini sunmaktadır. Çalışmanın amacı, literatürde tespit edilen çeşitli yöntemlerin zaman içerisindeki değişimlerinin gözden geçirilmesi, çalışmaların geniş bir perspektiften incelenerek genel bir çerçeve içinde toplanması ve bu alanda çalışacak olan araştırmacılara rehberlik edebilmesidir.
Bitkisel lif takviyeli biyokompozit malzemelerin ısı iletim katsayısı tayini
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Özdemir, Mehmed Rafet; Genç, Garip
Küresel bazda enerji talebi, sanayileşmenin gelişmesi ve elektronik cihazların hızlarının artması ve boyutlarının küçülmesiyle yoğun bir şekilde artmaktadır. Dünya enerji payına bakıldığında binalar için harcanan ısı enerjisinin en yüksek orana sahip olduğu görülmektedir. Bu bağlamda ısı enerjisinde sağlanabilecek tasarruflar küresel enerji sorununa katkı sağlayacaktır. Öte yandan bu tasarruf metotların/malzemelerin çevre dostu ve yeşil kaynaklı olması karşı karşıya kaldığımız çevresel sorunların sebebiyle elzemdir. Bu çalışmada, potansiyel ısı yalıtım malzemesi olarak değerlendirilen kabak lifi, Jüt lifi ve bu liflerin hibritleştirilmesi (kabak+jüt) yöntemiyle elde edilen biyokompozit malzemelerin ısı iletim katsayıları üç farklı sıcaklık değerinde belirlenmiştir. Bitkisel lifler takviye elemanı olarak kullanılmış olup matris olarak epoksi kullanılmıştır. Bu bağlamda biyokompozit malzeme numuneleri için testler gerçekleştirilmiş ve mevcut piyasada kullanılan ısı yalıtım malzemeleri ile karşılaştırılmıştır. Sonuçlar literatürdeki bilgiler ışığında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.
Araç süspansiyon sistemleri için kontrolcü altında potansiyel enerji kazanımı analizi
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Erol, Bilal
Günümüzde elektrikli ve hibrit elektrikli araçlara olan ilgi yükselen bir ivme ile artmaktadır. Bu araçlara olan ilginin temelinde gerek iklim değişikliğiyle mücadele ve gerekse de karbon emisyonlarının azaltılması önemli bir rol oynamaktadır. Ulaşımın hava kirliliğine ve küresel ısınmaya ciddi oranda doğrudan etkilediği düşünüldüğünde, elektrikli araçlara geçiş bu zararlı emisyonları önemli ölçüde azaltabilecektir. Daha temiz ve daha sürdürülebilir bir gelecek için elektrikli ve hibrit elektrikli araçlar geniş çapta desteklenmektedir. Bu araçlardaki enerji optimizasyonu konusu direk olarak menzil değerini etkilediğinden oldukça önemli hale gelmiştir. Araçlarda enerji geri kazanımı, enerji verimliliğini artırmak ve fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltmak dolayısıyla da çevresel etkiyi azaltmak için hayati önem taşır. Enerji geri kazanımlı süspansiyon sistemi, araçtaki enerji toplama yeteneğini artırarak araçları daha sürdürülebilir ve çevre dostu hale getirmektedir. Bu çalışmada araç süspansiyon sistemlerinde aktif bir kontrolcü altında, kazanılabilecek enerji analizi detaylı olarak farklı yol ve araç koşullarında ele alınmıştır. Araştırmada ilk olarak farklı yol profillerinin yolcu konforuna etkisini azaltan süspansiyon sistemi için optimal bir kontrolcü tasarlanmıştır. Ayrıca, bu kontrolcü altında enerji geri kazanımı simüle edilip, analizi yapılarak farklı koşulların potansiyel enerji kazanımı üzerindeki etkisi incelenmiştir.
Fractional order-based pid controller design with genetic algorithm (FOPID-GA) for aircraft landing gear shock absorber mechanism
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Dagal, Idriss; Erol, Bilal
Deterioration conditions of the runway surface (deep track, cracking, raveling, and potholes ) and contaminants greatly affect the landing performance of the aircraft. In this research study, an optimal fractional order proportional integral and derivative controller (FOPID-GA) is designed with a genetic algorithm for the smooth operation of aircraft landing gear systems. To prove the effectiveness, performance, and accuracy of the proposed approach, a comparative study of the new technique and the traditional controllers such as PID, PID-TD, FOPID-TD, and PID-GA controllers was conducted on the MATLAB/Simulink platform. The simulation results clearly show that the proposed FOPID-GA controller outperforms the existing controllers in terms of performance, and damping accuracy. The effectiveness of the FOPID-GA controller is evaluated through simulation studies, demonstrating its potential to enhance aircraft landing gear performance and safety under adverse conditions.
Geothermal energy based hydrogen energy storage and charging station system
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Kaya, Fikret; Akar, Onur
Since the beginning of the 21st century, with the increase in energy demand, the governments of the countries have had to face the increase in the consumption of limited energy resources and environmental pollution. Conventional energy sources are dependent on fossil fuels, which are rapidly declining and have many impacts such as global warming, pollution and high costs. Renewable energy sources (RES) constitute an alternative to energy sources in the future. However, one of the most important disadvantages of RES is that energy is not available continuously and at all times. For the continuous transfer of energy, the sources must be used in conjunction with energy storage systems. Hydrogen energy storage systems (HESS) and their integration into the grid with RES have the greatest potential for energy generation and storage. It controls the grid demand to increase energy sustainability. This paper is based in Aydın, a province rich in geothermal energy resources and focuses on hydrogen energy production and storage with geothermal. Thus, an important alternative for sustainability and a clean environment has been put on the agenda and useful and efficient results have been achieved for energy storage systems
A herbal treatment method for breast cancer: antitumor effect of Momordica charantia
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Ihlamur, Murat; Kelleci, Kübra; Özkan, Melisa; Abamor, Emrah Şefik
Using plant-based treatment approaches and herbal medicines is getting attention these days to avoid the side effects of the current treatment methods for cancer. According to the literature, bitter melon extract exhibits cytotoxic effects against cancer by affecting the hormonal pathways. Therefore, in this research, the effects of the bitter melon extract with its combination of different concentrations of drugs were investigated against different cell lines (MCF-7, MDA-MB-231, RAW 264.7, J774). Both hormone-positive and negative breast cancer cell lines were used and the obtained data were compared with the literature. As a result, when exposed to bitter melon extract, the hormone-positive breast cancer cell line MCF-7 exhibits more cytotoxic effects compared to the triple hormone-negative breast cancer cell line MDA-MBA-231. For the combination of drugs along with the bitter melon extract; the highest cytotoxicity was observed with Tamoxifen.
Mikrodalga ışımanın bazı 1,3-benzoksazol-2(3h)-on hibrit bileşiklerin sentezi üzerine etkisi
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Yılmaz, Fatih
Bu çalışmada, birçok doğal bileşiğin yapısında bulunan kumarin ile isatin içeren benzoksazol hibrit bileşiklerin sentezi üzerine mikrodalga ışımanın etkileri incelenmiştir. Çalışmada elde edilen 9 hibrit bileşiğin sentezi daha önce çalışma grubumuz tarafından geleneksel yöntem kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada farklı olarak bu 9 bileşik, hem ev tipi hem de monomod mikrodalga cihazı kullanılarak zaman, verim, saflık derecesi, enerji ve çözücü kullanımı yönlerinden karşılaştırmalar yapılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, mikrodalga ışıma ile gerçekleştirilen sentezin önemli ölçüde daha az çözücü ve enerji gereksinimine ihtiyaç duyduğu, verim ve saflık derecesi yönünden de avantajlar sağladığı görülmüştür.
Using elliptic curve cryptography for authentication and key exchange in constrained internet of things networks
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Karataş, İbrahim; Bayraklı, Selim
It is anticipated that billions of objects will be interconnected with the rise of the Internet of Things, leading to the evolution of the Internet for the upcoming generation. Various applications have been created in different sectors such as health, logistics, industry, and military in recent years. The techniques created for IoT are still in a nascent stage and encounter numerous hurdles. The primary concern is the security issue. These devices are a significant target due to the numerous conveniences offered by the Internet of Things. These gadgets will maintain continuous communication with one other (M2M) and with people (M2H). It is crucial to ensure the safe transmission of key information about people and the environment throughout this communication. Today's security approaches cannot be integrated into Internet of Things networks because of constraints such as limited RAM, ROM ratio, low bandwidth, poor computing power, and low energy supply. The DTLS protocol, created by IETF, utilizes symmetric encryption and may not be suitable for Class-0 and Class-1 devices that require asymmetric encryption. This study examines the security measures in place and the data is securely exposed to the internet using Elliptic Curve Cryptography, then compared with other studies.
Solution of a multi-objective linear programming problem having rough interval coefficients using zero-sum game
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Temelcan Ergenecosar, Gizem
In this paper, a set of compromise solutions is found for the multiobjective linear programming with rough interval coefficients (MOLPRIC) problem by proposing a two-phased algorithm. In the first phase, the MOLPRIC problem is separated into singleobjective LPRIC problems considering the number of objective functions, and the rough optimal solution of each LPRIC problem is found. In the second phase, a zero-sum game is applied to find the rough optimal solution. Generally, the weighted sum method is used for determining the trade-off weights between the objective functions. However, it is quite inapplicable when the number of objective functions increases. Thus, the proposed algorithm has an advantage such that it provides an easy implementation for the MOLPRIC problems having more than two objective functions. With this motivation, applying a zero-sum game among the distinct objective values yields different compromise solutions.
B3 düzensizliği konumunun yapısal performansa etkisinin incelenmesi
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Tozlu, İsmail; Gürsoy, Şenol
Depreme dayanıklı yapı tasarımı için genel geçer yönetmeliklerdeki en temel ilke yapısal düzensizliklerden kaçınmaktır. Ancak yapıların tasarımında mimari nedenlerle yapısal düzensizlikler sıklıkla ortaya çıkmaktadır. Günümüzde özellikle ticari amaçlarla geniş kullanım alanı oluşturma kaygısıyla maalesef düşey taşıyıcı elemanlarda süreksizlik oluşması (B3 düzensizliği) en sık rastlanan yapısal düzensizliklerden biridir. Diğer taraftan çoğunlukla dükkân katı olarak kullanılan giriş katlarında bu durum meydana gelse de derslik, toplantı salonları vb. geniş mekanlar tasarlamak için üst katlarda da düşey taşıyıcı elaman süreksizliği oluşabilmektedir. Yapı güvenliğinin sağlanabilmesi için özellikle düzensizlik içeren yapıların davranışın doğru bir şekilde dikkate alınması gerekmektedir. Bu çalışmada gerekli hallerde kolon süreksizliğinin yapıda en uygun olarak hangi konumda oluşturulabileceği sorusunun cevabı araştırılmıştır. Bu amaçla 7 katlı betonarme bir binada, zemin kattan üst katlara ve dış akstan iç akslara doğru B3 düzensizliği konumu değiştirilerek toplam 12 adet bina modeli oluşturulmuştur. Bina modellerinin SAP2000 programı yardımıyla doğrusal olmayan tek modlu itme analizleri yapılmış ve elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlardan B3 düzensizliği durumu için en uygun konum hakkında bazı öneriler sunulmuştur.
Sinterleme sıcaklığının mekanik alaşımlama ile üretilmiş oksit takviyeli A360 kompozitlerinin mikroyapı ve sertlik özelliklerine etkisi
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Çetinkal, Salih Bilal; Acarer, Mustafa
Bu çalışmada, Toz metalurjisi yöntemi ile üretilen nano boyutta Y2O3 takviyeli A360 kompozitlerinin mikroyapı ve mekanik özellikleri üzerine sinterleme sıcaklığının etkisi karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Mekanik alaşımlama yöntemi ile 1 saat öğütülen tozların mikroyapıları taramalı elektron mikroskopuyla (SEM) incelenmiştir. Daha sonrasında bu tozlar beş farklı sinterleme sıcaklığı (550, 575, 600, 625, ve 650 oC) altında preslenerek kompozit numuneler üretilmiştir. Elde edilen numunelerin mikroyapısal değişimleri ise optik mikroskop ile değerlendirilmiştir. Farklı sinterleme sıcaklıklarında üretilen numunelerin mekanik özelliklerini karakterize etmek için yoğunluk ve Brinell sertlik ölçümleri gerçekleştirilmiştir. Hem yoğunluk hem de sertlik değerleri 625 oC sıcaklığına kadar düzenli olarak artarken bu sıcaklıktan sonraki son sıcaklık olan 650 oC’ de azalma eğilimine girmiştir. Sonuç olarak, 625 °C'de sinterlenen numuneler, 550 °C'de sinterlenenlere kıyasla %100'den fazla sertlik artışı gösterdi.
Lojistik taşımacılığında ANP ve CODAS yöntemleri ile kargo firması seçimi
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Nebati, Emine Elif
Müşteri odaklı üretim yapan şirketler için lojistik kavramı son derece önemlidir. Kargo taşımacılığı, lojistik sektöründe üretici ve tüketiciler arasında bir köprü görevi görür ve şirketin imajı açısından büyük bir önem taşımaktadır. Bu yüzden şirketler tedarikçi seçimi yaparken birçok kriteri göz önünde bulundurup kendisi için en uygun alternatifi seçmektedir. Bu çalışmanın amacı, tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir şirketin kargo taşımacılığı için tedarikçi seçimini yapmaktır. İlk adımda, kargo taşımacılığından faydalanan şirketlerin seçim esnasında dikkat etmesi gereken önemli kriterler ANP yöntemi ile belirlenmiştir. İkinci olarak, alternatif kargo şirketleri arasında CODAS (Combinative Distancebased Assessment) yöntemi ile en uygun firma seçimi yapılmıştır. Yapılan değerlendirme sonucunda, ana kriterlerde güven, alt kriterlerde kargo güvenliği teminatı en önemli kriterlerdir. Alternatif 1 kargo şirketi ise, ilk sırada yer almaktadır. Kargo firması seçimi, lojistik yönetimi için kritik bir karardır. Doğru seçim, müşteri memnuniyeti, maliyet etkinliği ve operasyonel verimlilik için önemlidir. Çalışmanın alana katkısı ile, sektördeki karar vericilere yol göstereceği umulmaktadır.
Neopren/Kloropren kauçuk formülasyonu, fiziksel, mekanik ve reolojik özelliklerinin incelenmesi
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Topraksever, Nükte; Mehmet, Osman
Bu çalışmada geliştirilen aleve dayanıklı neopren/kloropren konveyör bant formülasyonunun fiziksel, mekanik ve reolojik özellikleri incelenmiştir. Öncelikle reolojik özelliklerden vulkanizayon eğrisi reometre ile elde edilmiş, vulkanize olan kompozitler fiziksel ve mekanik testler için hazır hale getirilmiştir. Belirlenen standartlara göre alınan konveyör bant numunelerine yoğunluk, sertlik, kopma uzaması ve çekme mukavemeti ve aşındırma testleri yapılmıştır. Test sonuçlarına göre, çekme dayanımı; 219,9 N/mm2 , kopma noktasındaki yük; 290,33 N, kopma noktasındaki uzama yüzdesi; %520,37, sertlik; 59,74?0,90, aşınma; 78,56?2,49 mm3 ve yoğunluk; 1,108?0,051 g/cm3 ’tür. Yapılan testler Türk Standartları Enstitüsünün yer altı madenlerinde kullanılabilecek tekstil karkaslı kauçuk veya plastik kaplı konveyör bantlar için sunduğu standartlara uyumlu olarak bulunmuştur.
Makine öğrenmesi yöntemleri ile eğitim başarısına etki eden faktörlerin modellenmesi
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Bakan, Zeynep; Kanbay, Filiz
Sağlık, medya, bankacılık ve finans alanında sınıflandırma, kümeleme ve tahmin amacıyla kullanılan makine öğrenmesi günümüzde eğitim alanında da kullanılmaktadır. Bu çalışmada eğitim öğretim kurumlarının belirleyecekleri stratejilerde veya alacakları önlemlerde yol gösterici olması ve hatta daha büyük ana kütle, daha farklı okul türü ya da farklı kademelerde, farklı sektörlerde uygulanarak sonuçların genelleştirilmesine fayda sağlaması amacıyla makine öğrenmesi yöntemlerinden K-en yakın komşu, naive bayes, rastgele orman, destek vektör makineleri, karar ağaçları, boosting makine öğrenmesi sınıflandırma algoritmaları ile kurulan matematiksel modellemeler ile öğrencilerin akademik başarılarını etkileyen faktörler araştırılmıştır. Kurulan matematiksel modelin başarısına etki eden hiperparametreler ızgara taraması yöntemi ile belirlenerek maksimum model başarısı sağlanmıştır. Matematiksel modellemelerde akademik başarı ölçütü çıktı olarak belirlenerek; kurulan matematiksel modellerde çıktı ve girdi sayılarına ait model başarılarının değişimi incelenmiş; çıktıların ve girdilerin sayısının çeşitli yöntemlerle (denetimli ve denetimsiz yöntemlerle) azaltılması işlemlerinin matematiksel model başarısına etkileri gözlenmiştir. Sonuç olarak, en yüksek model başarılarının iki sınıf etiketli veri setine ait olduğu görülmüştür. K-en yakın komşu, naive bayes, rastgele orman, destek vektör makineleri, karar ağaçları, boosting model başarıları sırasıyla 0,62, 0,61, 0,96, 0,72, 0,86, 0,79 olarak elde edilmiştir.
Greiner operatörüyle ilişkilendirilmiş hızlı difüzyon denklemi ve bazı integral eşitsizlikleri
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) Utku, Ahmet Uğur; Yener, Abdullah
[Abstract Not Available]
Painlevé- Bäcklund denkleminin rasyonel (G′/G) açılım metodu ile soliton çözümleri
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2024) San, Sait; Kaymak, Kübra
Bu çalışmada lineer olmayan oluşum denklemlerinin ilerleyen dalga çözümlerinin bulunmasına yönelik rasyonel (G?/G) açılım yöntemi ele alınmıştır. Bu yöntem sayesinde trigonometrik fonksiyonlar, rasyonel fonksiyonlar ve hiperbolik fonksiyonlara göre düzenlenmiş uygun formdaki çeşitli soliton çözümler elde edilir. Aynı türden başka bir dalgayla çarpıştığında yok olmayan soliton dalgalarını incelemek için lineer olmayan 1+1-boyutlu Painlevé- Bäcklund denklemi üzerinde rasyonel (G?/G) açılım yöntemi uygulanmıştır. Bu yöntem kullanılarak Painlevé- Bäcklund denkleminin keyfi parametreleriyle ilerleyen dalga çözümleri başarıyla elde edilir. Parametrelere özel değerler verildiğinde ise ilerleyen dalgalardan denklemlerin soliter dalga çözümleri bulunarak 3-boyutlu ve kontur grafikleri çizdirilmiştir. Önerilen rasyonel (G?/G) açılım yöntemi doğrudan, basit ve etkilidir. Diğer birçok lineer olmayan ve tam sayı dengelenmeye sahip denklemler için etkili ve güçlü bir matematiksel yöntemdir.

Güncel Gönderiler