Kara eşya taşıma sözleşmesinde taşıyıcıya teslimin hukuki sonuçları
Loading...
Files
Date
2022
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
İstanbul Ticaret Üniversitesi
Access Rights
info:eu-repo/semantics/openAccess
Abstract
ÖZET Mesafe ve sınırların ortadan kalkmasıyla uluslararası ticarette pozitif yönde ivme kazanılmıştır. Bu yolda uluslararası ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla yapılan anlaşmalar, kurulan örgütler, sağlanan teşvikler ve kaldırılan ithalat vergileri sayesinde, farklı ülkelerdeki firmalar ve bireyler, birbirleriyle daha hızlı bir şekilde alışverişe girmeye başlamış ve bunun sonucunda ticari faaliyetler ülke sınırlarını aşarak küresel boyutlara ulaşmıştır. Bunun sağlanabilmesi için taşıma sektöründe kullanılan araçlar detaylandırılarak daha güçlü hale getirilmiştir. Böylelikle malların dağıtımı daha ekonomik, güvenli ve hızlı bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Bunun sonucu olarak taşıma sözleşmelerinin uluslararası ticaretteki yeri de giderek önem kazanmıştır. Öyle ki hakların ve borçların teminatı için sözleşme kaçınılmaz yoldur. Yakın tarihte, uluslararası alanda ticaretin daha kolay ve hızlı hale getirilmesi için yeknesak bir sistem oluşturulması ihtiyacı ortaya çıkmış ve buna binaen ulusal düzenlememiz olan TTK’nın yanında, uluslararası karayolu taşımacılığında, koşulları standardize eden, taşıyıcının sorumluluklarını belirleyen CMR Konvansiyonu oluşturulmuştur. Düzenlenen kurallar doğrultusunda, taşıyıcı eşyayı teslim aldığı andan teslim edinceye kadar zarardan ve kayıptan sorumlu olacaktır. Taşıyıcı, ancak TTK ve CMR’de yer alan genel ve özel kurtuluş karinelerinin varlığının ispatı halinde sorumluluktan muaf olabilecektir. Aksi halde taşıyıcı, meydana gelen zarar veya zayiatın oranı doğrultusunda sorumlu olacak ve buna müteakiben tazminat miktarı belirlenecektir. TTK ve CMR pek çok noktada benzerlik gösterse de bazı yönleriyle keskin farklılıklar mevcuttur. Uluslararası ticaretin bekası için önem oluşturan bu nokta özellikle sorumluluk hususunda hukuki tartışmaları da beraberinde getirmiştir. ii ABSTRACT With the obstacle of distances and borders disappearing, international trade has gained speed in a positive direction. Thanks to deals and agreements that were made, organisations that were built, incentives that were provided, and removal of import taxes in order to improve economic relations with this respect, companies and people in different countries have started to be able merchandise with each other more quickly; consequently, tradal actions have crossed borders of lands and reached global level. For this to happen, vehicles used in the sector of transportation have been developed, thus made stronger and more elaborate. As a result of this, the distribution of goods can be ensured in a more economic, safer, and faster way, and the role of vehicle contracts in international trade has gradually gained importance as contracts are inevitable to ensure and guarantee rights and debts. In recent history, a need to have a uniform system that would enable international trade to be easier and faster was born, and consequently, in addition to our regulations on TTK (Turkish Commercial Code), CMR Convention which standardized conditions and determined the responsibilities that transporters have in international land transportation. According to the regulations, the transporters are responsible for the safety of the goods in case of a damage and loss) from the moment they take them until they deliver them. The transporters can only be exempt from this responsibility in the case that general and specific presumptions of innocence that a place in the law (TTK) and the CMR can be proven. Otherwise, the transporter shall be responsible for compensating for the damage or the loss that occurred and the cost for the indemnity shall be determined. Although TTK and CMR Convention have similarities in many regards, in some ways they are distinctively different from one another. This point which has a critical role in the future of international trade has brought about many juridical discussions, especially ones related to responsibilities. iii İÇİNDEKİLER ÖZET . i ABSTRACT . ii İÇİNDEKİLER . iii KISALTMALAR . x GİRİŞ . 1 BİRİNCİ BÖLÜM: TAŞIMA SÖZLEŞMELERİNİN ÖZELLİKLERİ VE HUKUKİ YAPISI VE KURULUŞU . 3 1. 1. Taşıma Sözleşmesi Kavramı ve Gelişimi . 3 1. 1. 1. Taşıma Kavramı . 3 1. 1. 2. Taşımanın Hukuki Gelişimi . 4 1. 2. Genel Olarak Sözleşme . 6 1. 2. 2. Taşıma Sözleşmesi . 8 1. 2. 3. Taşıma Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve Diğer Sözleşmelerden Farkı . . 10 1. 2. 3. 1. Eşya Taşıma Genel Hizmet Sözleşmesinden Farkı . 10 1. 2. 3. 1. 1. Taşıma Sözleşmesinin Vekalet Sözleşmesinden Farkı . 12 1. 2. 3. 1. 2. Taşıma Sözleşmesinin Eser Sözleşmesinden Farkı . 14 1. 2. 4. Taşıma Sözleşmesinin Unsurları . 17 1. 2. 4. 1. Genel Olarak . 17 1. 2. 4. 1. 1. Eşyayı Taşıma Taahhüdü . 19 1. 2. 4. 1. 2. Taşıma Ücreti . 22 1. 2. 4. 1. 3. Taşıma Sözleşmesi . 25 iv 1. 2. 5. Taşıma Sözleşmesinin Kuruluşu . 28 1. 2. 6. Taşıma Sözleşmesinin Geçerlilik Şartları . 31 1. 2. 6. 1. Tarafların Sözleşme Yapabilme Ehliyetine Sahip Olması . 31 1. 2. 6. 2. Sözleşme İçeriğinin Kamu Düzenine, Hukuka, Ahlaka, Adaba ve Kişilik Haklarına Aykırılık Teşkil Etmemesi . 32 1. 2. 6. 3. Sözleşme Konusunda İmkansızlık Olmaması. 33 1. 2. 6. 4. Sözleşmede İrade Sakatlığı Olmaması . 34 1. 2. 6. 5. Sözleşmede Aşırı Yararlanma Bulunmaması . 37 1. 2. 6. 6. Sözleşmenin Kanunen Öngörülen Şekle Uygun Olması . 37 1. 2. 6. 7. Taşıma Sözleşmesinin Tarafları. 39 1. 2. 6. 7. 1. Genel Olarak . 39 1. 2. 6. 7. 2. Taşıyıcı . 40 1. 2. 6. 7. 2. 1. Asıl Taşıyıcı . 40 1. 2. 6. 7. 2. 2. Fiili Taşıyıcı . 42 1. 2. 6. 7. 2. 3. Alt Taşıyıcı . 43 1. 2. 6. 7. 2. 4. Müteakip Taşıyıcı . 44 1. 2. 6. 7. 3. Gönderen . 46 1. 2. 6. 7. 4. Gönderilen . 47 1. 2. 6. 7. 5. Taşıma Komisyoncusu . 48 1. 2. 7. Taşıma Sözleşmelerinde Teslim Şekillerinin Yeri ve Önemi . 48 1. 2. 7. 1. Genel Olarak . 49 1. 2. 7. 2. Teslim Şekilleri (INCOTERMS) . 50 1. 2. 7. 2. 1 INCOTERMS 2020 ile Getirilen Yenilikler. 52 1. 2. 7. 2. 1. 1. INCOTERMS 2020’de Yapılan Maddi Değişiklikler . 52 1. 2. 7. 2. 1. 1. 1. Satıcının İşyerinde Teslim-Ex Works (EXW) . 54 1. 2. 7. 2. 1. 1. 2. Taşıyıcıya Masrafsız Teslim-Free Carrier (FCA) . 55 v 1. 2. 7. 2. 1. 1. 3. Taşıma ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim- Carriage Insurance Paid to (CIP) . 56 1. 2. 7. 2. 1. 1. 4. Taşıma Ödenmiş Olarak Teslim-Carriage Paid to (CPT) . . 57 1. 2. 7. 2. 1. 1. 5. Belirlenen Yerde Eşya Boşaltılmış Olarak Teslim-Delivery at Place Unloaded (DPU) . 59 1. 2. 7. 2. 1. 1. 6. Belirlenen Yerde Teslim-Delivery At Place (DAP) . 59 1. 2. 7. 2. 1. 1. 7. Gümrük Vergileri Ödenmiş Olarak Teslim-Delivered Duty Paid (DDP) . 60 1. 2. 7. 2. 1. 1. 8. Gemi Doğrultusunda Masrafsız Teslim-Free Alongside Ship (FAS) . 60 1. 2. 7. 2. 1. 1. 9. Gemide Masrafsız Teslim-Free On Board (FOB) . 61 1. 2. 7. 2. 1. 1. 10. Masraflar ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim-Cost & Freight (CFR) . 61 1. 2. 7. 2. 1. 1. 11. Masraf Sigorta ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim-Cost, Insurance & Freight (CIF) . 62 1. 2. 7. 3. Incotermslerin Taşıma Sözleşmeleriyle İlişkisi . 62 İKİNCİ BÖLÜM: TAŞIMA SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİ VE SONA ERMESİ . 65 2. 1. Taşıyıcının Hakları . 65 2. 1. 1. Yükleme Süresine Riayet Edilmemesinden Doğan Haklar . 65 2. 1. 2. Ücret İsteme Hakkı . 66 2. 1. 3. Hapis Hakkı . 68 2. 2. Taşıyıcının Borçları . 69 2. 2. 1. Taşımanın İfası . 69 2. 2. 2. Eşyaya Gerekli Özenin Gösterilmesi . 70 2. 2. 3. Eşya Teslimi . 71 2. 2. 4. Talimat Alma . 71 vi 2. 2. 5. Diğer Yükümlülükler . 73 2. 3. Taşıma Sözleşmesinin Sona Ermesi . 74 2. 3. 1. Taşıma Sözleşmesinin Olağan Sebeplerle Sona Ermesi . 74 2. 3. 2. Taşıma Sözleşmesinin Olağanüstü Sebeplerle Sona Ermesi . 74 2. 3. 2. 1 Taşıyıcının Ölümü veya Engelli Durumuna Düşmesi . 74 2. 3. 2. 2. Taşımaya Konu Eşyanın Zayi Olması. 75 2. 3. 2. 3. Temerrüde Düşülmesi Halinde Sona Erme . 76 2. 3. 2. 4. Ücret Artışı Sebebiyle Sona Erme . 77 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: TAŞIMA SÖZLEŞMESİNDE SORUMLULUK VE KURTULUŞ KARİNESİ . 78 3. 1. Sorumluluk . 78 3. 1. 1. Genel Olarak . 78 3. 1. 2. Zarar ve Zıya Sorumluluğu . 83 3. 1. 2. 1. Zarar Sorumluluğu . 83 3. 1. 2. 2. Zıya Sorumluluğu . 85 3. 1. 3. Gecikme Sorumluluğu . 87 3. 1. 4. Taşıyıcı Sorumluluğunun Hukuki Niteliği . 89 3. 1. 4. 1. CMR’de Taşıyıcı Sorumluluğunun Hukuki Niteliği . 90 3. 1. 4. 2. TTK ‘da Taşıyıcı Sorumluluğunun Hukuki Niteliği . 96 3. 1. 5. Sorumluluktan Kurtuluş Halleri . 99 3. 1. 5. 1. TTK ve CMR Uyarınca Sorumluluktan Kurtulmanın Genel Şartları . 101 3. 1. 5. 2. Genel Kurtuluş Sebepleri . 101 3. 1. 5. 2. 1. Taşıyıcının En Yüksek Özeni Gösterse Dahi Kaçınamayacağı ve Sonuçlarını Önleyemeyeceği Hallerden Doğan Sorumluluk . 101 3. 1. 5. 2. 2. Gönderen veya Gönderilenin Hatası ya da İhmali . 107 3. 1. 5. 2. 3. Eşyadaki Özel Ayıp . 110 vii 3. 1. 5. 2. 4. Gönderen veya Gönderilenin Emir ve Talimatları . 112 3. 1. 5. 2. 5. Özel Kurtuluş Şartları . 115 3. 1. 5. 2. 5. 1. Üstü Açık Araçla Taşıma Yapılması . 116 3. 1. 5. 2. 5. 2. Eşyaların Gönderen Tarafından Yetersiz Ambalajlanması 119 3. 1. 5. 2. 5. 3. Gönderen veya Gönderilen ya da Temsilcileri Tarafından Yükleme İstifleme ve Boşaltmanın Hatalı Yapılması . 123 3. 1. 5. 2. 5. 4. Eşyanın Doğal Niteliği Sebebiyle Zarar ve Zıyanın Oluşması . 125 3. 1. 5. 2. 5. 5. Taşımaya Konu Eşyanın Hatalı ve Eksik Etiketlenmesi . 127 3. 1. 5. 2. 5. 6. Canlı Hayvan Taşınması . 129 3. 1. 5. 2. 5. 7. Gümrük Kanunu ile Diğer Mevzuat ve Düzenlemelere Göre Taşıyıcının Sorumluluğuna Gidilmemesi . 131 3. 1. 5. 2. 6. Sorumsuzluk Anlaşmasının Taşıma Sözleşmesindeki Durumu. . 132 3. 1. 5. 2. 7. Tazminat Miktarının Sınırı: Kilogram Başıma 8,33 Özel Çekme Hakkı (SDR) . 134 3. 1. 5. 2. 7. 1. Eşya Zararında Sorumluluk Sınırı . 136 3. 1. 5. 2. 7. 2. Gecikme Zararında Sorumluluk Sınırı . 137 3. 1. 5. 2. 7. 3. Sözleşme Dışı Sorumluluğun Sınırı . 138 3. 1. 5. 2. 7. 4. Sorumluluk Sınırının Genişletilmesi . 139 3. 1. 5. 2. 7. 4. 1. Belli Bir Değerin Taşıma Senedine Geçirilmesi ve Bu Değerin Taşıyıcı Tarafından Kabulü . 139 3. 1. 5. 2. 7. 5. Özel Menfaat Belirtilmesi . 141 3. 1. 5. 2. 8. Sorumluluğu Sırlama Hakkının Kaybı . 142 3. 1. 5. 2. 8. 1. Zararın Taşıyıcının Kasten veya Pervasızca Bir Davranışından Doğması . 142 3. 1. 5. 2. 8. 2. Haksız Fiil Sorumluluğu . 150 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: SORUMLULUK DURUMUNDA TAZMİNAT . 152 viii 4. 1. Taşıyıcının Sorumluluğu ile Tazminat İlişkisi ve Miktarı . 152 4. 2. Taşımanın Gereği Gibi Yerine Getirilmemesinden Kaynaklanan Tazminat . . 154 4. 2. 1. TTK ve CMR Bakımından Eşyanın Zıya Olması Sebebiyle Ödenecek Tazminatın Belirlenmesi . 156 4. 2. 2. TTK ve CMR Bakımından Eşyanın Hasara Uğraması Sebebiyle Ödenecek Tazminatın Belirlenmesi . 163 4. 2. 3. TTK ve CMR Bakımından Eşyanın Gecikmesi Halinde Tazminat . 165 4. 2. 4. TTK ve CMR Bakımından Tazminata Eklenecek Diğer Masraflar. 166 4. 2. 5. Tazminat Giderinin Döviz Üzerinden Ödenmesi ve Faiz . 167 4. 3. Tazminat Davasında Taraflar . 170 4. 3. 1. Davacı Taraflar. 170 4. 3. 1. 1. Gönderen . 171 4. 3. 1. 2. Gönderilen (Alıcı) . 173 4. 3. 1. 3. Gönderilenin Tarafından Belirlenen Alıcı . 174 4. 3. 1. 4. Sigorta ve Alacağı Temlik Alanın Davalı Olabilmesi . 174 4. 3. 2. Davalı Taraflar . 176 4. 3. 2. 1. Asıl Taşıyıcı . 176 4. 3. 2. 2. Fiili Taşıyıcı . 177 4. 3. 2. 3. Müteakip Taşıyıcı . 179 4. 3. 2. 4. Sigorta Şirketi . 180 4. 4. Tazminat Davalarında İspat . 180 4. 4. 1. İspat Hususunda Davacı . 181 4. 4. 1. 1. Aktif ve Pasif Husumet Bakımından İspat Yükü. 181 4. 4. 1. 2. Eşyanın Teslimi Açısından İspat Yükü . 184 4. 4. 1. 3. Hasar ve Kayıp Bakımından İspat Yükü . 185 4. 4. 2. İspat Hususunda Davalı. 186 ix 4. 5. Tazminat Davasında Yetkili Mahkeme . 189 4. 6. Zamanaşımı . 190 4. 6. 1. Genel Olarak . 190 4. 6. 2. TBK’da Zamanaşımı . 191 4. 6. 3. TTK’da Zamanaşımı . 191 4. 6. 4. CMR’de Zamanaşımı . 193 SONUÇ VE DEĞERLENDİRME . 197 KAYNAKÇA . 207
Description
Tez (Doktora) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi -- Kaynakça var.
