İş güvencesizliği algısının ve örgütsel güven düzeyinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkileri : devlet ortaokulu ve özel ortaokul öğretmenleri üzerine bir araştırma
| dc.contributor.advisor | Gürbüz, F. Gülruh | |
| dc.contributor.author | Dede, Ezgi | |
| dc.date.accessioned | 2017-08-03T13:28:40Z | |
| dc.date.accessioned | 2018-08-05T19:41:24Z | |
| dc.date.available | 2017-08-03T13:28:40Z | |
| dc.date.available | 2018-08-05T19:41:24Z | |
| dc.date.issued | 2017 | en_US |
| dc.department | Enstitüler, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı | en_US |
| dc.description | Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi -- Kaynakça var. | en_US |
| dc.description.abstract | Çalışanların örgütlerine katkıda bulunmak amacıyla kendilerinden beklenilenin ötesinde sergiledikleri davranışlar olarak bilinen örgütsel vatandaşlık davranışı (ÖVD), örgüt yönetimi alanında öne çıkan bir konu olarak görülmekte ve bu davranışların sergilenmesi örgüt performansına olumlu yönde katkı sağlamaktadır. Bundan dolayı hangi değişkenlerin çalışanların örgütlerinin başarılı olması için beklenen rol davranışlarının ötesinde davranış sergilemesine etki ettiğinin araştırılması gerekmektedir. Söz konusu etkilere dair alan yazında muhtelif araştırmalar olduğu halde, iş güvencesizliği, örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışının birlikte yer aldığı araştırmaya rastlanmamıştır. Bu nedenle bu araştırmanın alan yazında bulunan ilgili boşluğun kapatılmasına katkı sağlayacağı öngörülmektedir. Araştırmanın temel amacı devlet okulu ve özel okul öğretmenlerinin iş güvencesizliği algılarının ve örgütsel güven düzeylerinin örgütsel vatandaşlık davranışının oluşumundaki etkisini araştırmaktır. Araştırmamızın evreni 2014- 2015 eğitim-öğretim yılında İstanbul’da görev yapan ortaokul öğretmenlerinden, örneklemi ise İstanbul’da 2014- 2015 eğitim-öğretim yılında görev yapan devlet ortaokullarındaki 610, özel ortaokullardaki 398 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin genel olarak iş güvencesizliği algılarının “düşük”, örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık düzeylerinin “yüksek” olduğu söylenebilir. Özel ortaokul öğretmenlerinin iş güvencesizliği algıları devlet ortaokulu öğretmenlerine göre düşük, örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı sergileme düzeyleri devlet ortaokulları öğretmenlerine göre daha yüksektir. Özel okullarda iş güvencesizliğinin niteliksel iş güvencesizliği boyutunun ÖVD’ yi anlamlı ve negatif yönde etkilediği fakat devlet okullarında niteliksel iş güvencesizliğinin ÖVD üzerindeki etkisinin istatistiksel olarak anlamsız olduğu ortaya koyulmuştur. Devlet okullarında ve özel okullarda niceliksel iş güvencesizliğinin ÖVD’ye olan etkisi istatistiksel olarak anlamsız bulunmuştur. Ayrıca, yöneticiye ve örgüte duyulan güvenin ÖVD’yi anlamlı ve pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. | en_US |
| dc.description.abstract | Organizational citizenship behavior (OCB) known as extra- role behavior of employees which is beyond what is expected of them for the performance of their organizations is seen as a prominent issue in the field of organizational management and exhibiting these behaviors contributes positively to organizational performance. For this reason it is required to investigate which variables’ have effects on extra role behaviours of employees for organizations' success. Despite several studies in the literature to determine the causality of this effect, there is no research on the relationship between these three variables: job insecurity, organizational trust and organizational citizenship behaviour. Through this work, it is believed that the gap in the literature will be closed. Main purpose of this study is to determine the effects of the perceptions of job insecurity and organizational trust level of public and private middle school teachers on their organizational citizenship behaviours. The universe of the study was formed of middle school teachers working in Istanbul during the 2014-2015 educational year and the samples of the study consisted of 610 teachers working in public middle schools and 398 teachers working in private middle schools. According to the findings obtained in the study it is emerged that teachers' perceptions of job insecurity in general is "low", level of overall organizational trust and organizational citizenship behaviour level is "high". Perceived job insecurity level of teachers’ is lower in private middle schools than in public middle schools. On the other hand, organizational trust and organizational citizenship behaviour level of teachers in private middle schools is higher than teachers in public middle schools. It has been shown that the qualitative job insecurity which is a dimension of job insecurity in private schools has a significant and negative effect on OCB, but in public schools the effect of qualitative job insecurity on OCB is statistically insignificant. Quantitative job insecurity on OCB is statistically insignificant in both public and private schools. In addition, trust in manager and organization have a significant and positive effect on OCB in both public and private schools. | en_US |
| dc.description.tableofcontents | Özet, viii -- Abstract, ix -- Tablolar Listesi, xi -- Şekiller Listesi, xiii -- Kısaltmalar Listesi, xiv -- 1. GİRİŞ, 1 -- 1.1. Problemin Tanımlanması, 2 -- 1.2. Amaç ve Önem, 5 -- 1.3. Araştırmanın Kapsamı ve Kısıtları, 6 -- 1.4. Ön Kabuller, 8 -- 2. ALAN YAZIN, 10 -- 2.1. İş Güvencesizliği, 10 -- 2.1.1. İş Güvencesizliği Kavramı, 11 -- 2.1.2. Greenhalgh ve Rosenblatt Modeli, 13 -- 2.1.3. İş Güvencesizliğinin Boyutları, 16 -- 2.1.3.1. Nesnel ve Öznel İş Güvencesizliği, 17 -- 2.1.3.2. Bilişsel ve Duygusal İş Güvencesizliği, 17 -- 2.1.3.3. Niteliksel (Çok Boyutlu) ve Niceliksel (Bütünsel) İş Güvencesizliği, 18 -- 2.1.4. İş Güvencesizliğinin Belirleyicileri, 19 -- 2.1.4.1. Bireysel Etkenler, 19 -- 2.1.4.1.1. Demografik Özellikler, 19 -- 2.1.4.1.2. Kişilik Özellikleri, 22 -- 2.1.4.2. Örgütsel Etkenler, 24 -- 2.1.4.2.1. İş Akdinin Özellikleri, 24 -- 2.1.4.2.2. Rol Belirsizliği/Rol Çatışması, 25 -- 2.1.4.2.3. Örgütsel Değişim/Küçülme/Yeniden Yapılanma, 26 -- 2.1.4.2.4. Örgütsel İletişim, 27 -- 2.1.5. İş Güvencesizliğinin Sonuçları, 27 -- 2.1.5.1. Fizyolojik Sonuçlar, 28 -- 2.1.5.2. Psikolojik Sonuçlar, 28 -- 2.1.5.3. İş ile İlgili Sonuçlar, 29 -- 2.1.5.3.1. İş Performansı, 29 -- 2.1.5.3.2. Örgütsel Bağlılık, 30 -- 2.1.5.3.3. İşten Çekilme/Ayrılma, 31 -- 2.1.5.3.4. İş Tatmini, 32 -- 2.1.5.3.5. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı/Ekstra Rol Davranışı, 32 -- 2.1.6. Okullarda İş Güvencesizliği, 34 -- 2.2. Güven ve Örgütsel Güven, 35 -- 2.2.1. Güven Kavramı, 36 -- 2.2.1.1. Güvenin Boyutları, 37 -- 2.2.1.2. Güvenin Oluşumu, 38 -- 2.2.1.3. Güvenin Kaybı ve Onarımı, 41 -- 2.2.2. Örgütsel Güven Kavramı, 43 -- 2.2.2.1. Örgütsel Güvenin Boyutları, 44 -- 2.2.2.1.1. Kişilerarası Güven, 44 -- 2.2.2.1.2. Örgüte Duyulan Güven (Sistem Güveni), 46 -- 2.2.2.2. Örgütsel Güven Modelleri, 47 -- 2.2.2.2.1. Mishra Güven Modeli, 47 -- 2.2.2.2.2. Mayer, Davis ve Schoorman Güven Modeli, 48 -- 2.2.2.2.3. Bromiley ve Cummings Güven Modeli, 49 -- 2.2.2.2.4. Shockley-Zalabak Ellis ve Winograd Güven Modeli, 50 -- 2.2.2.3. Örgütsel Güvenin Belirleyicileri, 50 -- 2.2.2.3.1. İletişim, 50 -- 2.2.2.3.2. Çalışma Gruplarının Uyumu, 51 -- 2.2.2.3.3. Lider Özellikleri, 51 -- 2.2.2.3.4. Örgütsel Özellikler, 52 -- 2.2.2.4. Örgütsel Güvenin Sonuçları, 54 -- 2.2.2.4.1. İş Tatmini, 55 -- 2.2.2.4.2. İşten Ayrılma Niyeti, 55 -- 2.2.2.4.3. İş Performansı, 56 -- 2.2.2.4.4. Örgütsel Bağlılık, 56 -- 2.2.2.4.5. Örgütsel Adalet, 57 -- 2.2.2.4.6. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, 58 -- 2.2.3. Okullarda Örgütsel Güven, 59 -- 2.2.3.1. Okullarda Yöneticiye Duyulan Güven, 64 -- 2.2.3.2. Okullarda Çalışma Arkadaşlarına Duyulan Güven, 69 -- 2.2.3.3. Okullarda Öğrenci ve Velilere Duyulan Güven, 70 -- 2.2.3.4. Okula Duyulan Güven, 71 -- 2.3. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, 71 -- 2.3.1. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Kavramı, 72 -- 2.3.2. Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Boyutları, 73 -- 2.3.3. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Benzer Nitelikte Olan Kavramlar, 77 -- 2.3.3.1. Örgütsel Spontanlık, 77 -- 2.3.3.2. Psikolojik Sözleşmeler, 78 -- 2.3.3.3. Ekstra Rol Davranışları, 78 -- 2.3.3.4. Sosyal Temelli Örgütsel Davranış (Prososyal Örgütsel Davranış), 79 -- 2.3.4. Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Belirleyicileri, 79 -- 2.3.4.1. Bireysel Özellikler, 80 -- 2.3.4.1.1. Çalışanların Tutumu, 80 -- 2.3.4.1.2. Kişilik Özellikleri, 81 -- 2.3.4.1.3. Rol Algılamaları, 82 -- 2.3.4.1.4. Demografik Değişkenler, 82 -- 2.3.4.1.5. Yetenek ve Bireysel Farklılıklar, 83 -- 2.3.4.2. İşin Nitelikleri, 83 -- 2.3.4.3. Örgütsel Özellikler, 84 -- 2.3.4.4. Lider Davranışları, 85 -- 2.3.5. Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Sonuçları, 86 -- 2.3.5.1. Bireysel Sonuçlar, 87 -- 2.3.5.1.1. Performans Değerlendirmeleri ve Ödül Kararları, 87 -- 2.3.5.1.2. Devamsızlık ve İşten Çekilme Durumları, 88 -- 2.3.5.2. Örgütsel Sonuçlar, 88 -- 2.3.5.2.1. Örgütsel Performans, 89 -- 2.3.5.2.2. Müşteri Memnuniyeti, 89 -- 2.3.5.2.3. En İyi İş Gücünün Elde Tutulması, 90 -- 2.3.6. Okullarda Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, 91 -- 2.3.6.1. Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Öğretmenler Tarafından Algılanan Belirleyicileri, 95 -- 2.3.6.1.1. Kişisel Özellikler, 95 -- 2.3.6.1.2. Örgütsel Etkenler, 96 -- 2.3.6.1.3. Yönetici Davranışları / Lider Özellikleri, 97 -- 2.4. İlgili Araştırmalar, 100 -- 2.4.1. İş Güvencesizliği ile İlgili Araştırmalar, 100 -- 2.4.2. Örgütsel Güven ile İlgili Araştırmalar, 103 -- 2.4.3. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile İlgili Araştırmalar, 110 -- 2.4.4. İş Güvencesizliği, Örgütsel Güven ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki 116 -- 2.4.4.1. İş Güvencesizliği ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki, 116 -- 2.4.4.2. Örgütsel Güven ile İş Güvencesizliği Arasındaki İlişki, 118 -- 2.4.4.3. Örgütsel Güven ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki, 120 -- 3. İŞ GÜVENCESİZLİĞİ ALGISININ VE ÖRGÜTSEL GÜVEN DÜZEYİNİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİ ARAŞTIRMAYA YÖNELİK DEVLET ORTAOKULU VE ÖZEL ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA, 124 -- 3.1. Araştırmanın Amacı, 124 -- 3.2. Araştırma Soruları, 124 -- 3.3. Hipotezler, 125 -- 3.4. Araştırmanın Kavramsal Yapısı, Tasarımı ve Modeli, 127 -- 3.5. Araştırmanın Yöntem ve Metodolojisi, 129 -- 3.5.1. Evren ve Örneklem, 129 -- 3.5.2. Demografik Değişkenlere İlişkin Bulgular, 130 -- 3.5.3. Ölçüm Aracı, 135 -- 3.5.4. Ölçüm Uygulaması, 136 -- 3.5.5. Uygulanan İstatistiksel Analizler, 137 -- 4. DEĞERLENDİRME, BULGULAR VE TARTIŞMA, 138 -- 4.1. Ölçeklerin Güvenilirlik ve Faktör Analizleri, 138 -- 4.1.1. İş Güvencesizliği Ölçeğinin Güvenilirlik ve Faktör Analizi, 139 -- 4.1.2. Örgütsel Güven Ölçeğinin Güvenilirlik ve Faktör Analizi, 141 -- 4.1.3. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeğinin Güvenilirlik ve Faktör Analizi, 143 -- 4.2. Öğretmenlerin İş Güvencesizliği, Örgütsel Güven ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algılarının Demografik Değişkenlere Göre Karşılaştırılmasına Yönelik Bulgular, 146 -- 4.2.1. Yaş Değişkenine İlişkin Bulgular, 146 -- 4.2.2. Cinsiyet Değişkenine İlişkin Bulgular, 147 -- 4.2.3. Medeni Hâl Değişkenine İlişkin Bulgular, 147 -- 4.2.4. Branş Değişkenine İlişkin Bulgular, 148 -- 4.2.5. Okul Türü Değişkenine İlişkin Bulgular, 149 -- 4.2.6. Öğretmenlik Süresi (Kıdem) Değişkenine İlişkin Bulgular, 150 -- 4.2.7. Okuldaki Öğretmen Sayısı Değişkenine İlişkin Bulgular, 150 -- 4.3. Korelasyon Analizleri, 151 -- 4.4. Hipotezlerin Test Edilmesi: Regresyon Analizleri, 157 -- 4.5. İş Güvencesizliğinin ve Örgütsel Güvenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi 158 -- 4.6. Örgütsel Güvenin İş Güvencesizliği Üzerindeki Etkisi, 175 -- 4.7. Öğretmenlerin İş Güvencesizliği Algılarına İlişkin Bulgular ve Tartışma, 181 -- 4.8. Öğretmenlerin Örgütsel Güven Algılarına İlişkin Bulgular ve Tartışma, 183 -- 4.9. Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına İlişkin Bulgular ve Tartışma, 185 -- 4.10. Demografik Değişkenlerin İş Güvencesizliği Algısı, Örgütsel Güven Düzeyi ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile İlişkisine Yönelik Bulgular ve Tartışma, 187 -- 4.10.1. Demografik Değişkenlerin İş Güvencesizliği Algısı ile İlişkisine Yönelik Bulgular ve Tartışma, 187 -- 4.10.2. Demografik Değişkenlerin Örgütsel Güven ile İlişkisine Yönelik Bulgular ve Tartışma 190 -- 4.10.3. Demografik Değişkenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile İlişkisine Yönelik Bulgular ve Tartışma, 192 -- 4.11. İş Güvencesizliği, Örgütsel Güven ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Birbirleri ile İlişkisi 195 -- 4.12. İş Güvencesizliğinin ve Örgütsel Güvenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışını Açıklamasına İlişkin Bulgular ve Tartışma, 200 -- 4.13. Örgütsel Güvenin İş Güvencesizliğini Açıklamasına İlişkin Bulgular ve Tartışma 205 -- 5. SONUÇ VE ÖNERİLER, 208 -- 5.1. Sonuç, 208 -- 5.2. Öneriler, 213 -- EKLER, 218 -- KAYNAKÇA, 242 -- ÖZGEÇMİŞ, 269 | en_US |
| dc.identifier.citation | Dede, Ezgi. (2017). İş güvencesizliği algısının ve örgütsel güven düzeyinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkileri : devlet ortaokulu ve özel ortaokul öğretmenleri üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme, İstanbul | en_US |
| dc.identifier.endpage | 88 | en_US |
| dc.identifier.startpage | 1 | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11467/2005 | |
| dc.identifier.uri | http://library.ticaret.edu.tr/e-kaynak/tez/73058.pdf | |
| dc.identifier.yoktezid | 469541 | en_US |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | İstanbul Ticaret Üniversitesi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | Örgütsel davranış_Psikolojik yönleri | |
| dc.subject | Organizational behavior_Psychological aspects | |
| dc.subject.lcc | HD 58.7/D43 | |
| dc.title | İş güvencesizliği algısının ve örgütsel güven düzeyinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkileri : devlet ortaokulu ve özel ortaokul öğretmenleri üzerine bir araştırma | en_US |
| dc.type | Doctoral Thesis | en_US |
Dosyalar
Orijinal paket
1 - 1 / 1
