İşletmelerde başarısızlığın tahmini sürecinde finansal sıkıntının ve dolaylı maliyetlerinin belirleyicileri: Borsa İstanbul şirketleri üzerine bir araştırma
| dc.contributor.author | Atmışdörtoğlu, Aysun | |
| dc.contributor.author | Gürbüz, Ali Osman | |
| dc.date.accessioned | 2024-07-18T12:56:37Z | |
| dc.date.available | 2024-07-18T12:56:37Z | |
| dc.date.issued | 2024 | en_US |
| dc.department | Enstitüler, Finans Enstitüsü, Finans Ana Bilim Dalı | en_US |
| dc.description.abstract | Finansal sıkıntı kavramı, şirketin vadesi gelen yükümlülüklerini yerine getirmesinde yaşanan güçlük olarak tanımlanmakta ve şirket başarısızlığı ile ilişkilendirilmektedir. Şirketlerin finansal yükümlülüklerini yerine getirebilir durumda oluşu ile yükümlülüklerini yerine getiremez durumda oluşu arasındaki bir noktada finansal sıkıntı yaşanmaktadır. Finansal sıkıntı süreciyle birlikte, faaliyetlerin olumsuz etkilenmesi sonucunda işletmeyi zarara uğratan hatta iflas sürecine ilişkin şirketlerin katlanması gereken sıkıntı maliyetleri ortaya çıkmaktadır. Şirketin ödeme gücünün azalmasıyla birlikte müşteri, tedarikçi ve çalışanların kaybedilmesi, satışların azalması, aşırı veya eksik yatırım problemleri, kreditörler ile ilişkilerin bozulması finansal sıkıntı maliyetlerine sebep olmaktadır. Bu çalışma, finansal sıkıntı ve maliyetlerini oluşturan süreçte finansal sıkıntı üzerinde etkili olan rasyoların tespitine odaklanmaktadır. Bu amaçla, finansal sıkıntı tahmin yöntemleri hakkında literatürdeki çalışmalara da yer verilerek Altman Z’-skor ile Borsa İstanbul şirketleri üzerine bir araştırma yapılmıştır. Borsa İstanbul bünyesinde sektör ayrımı gözetmeksizin sadece finansal sektörlerde faaliyet gösteren şirketler modelin dışında tutularak tüm sektörler için 2010-2022 dönem aralığını kapsayacak şekilde en güncel tarihli veri seti ile çalışılmıştır. Modele dahil edilen toplam 235 şirketin seçilmiş 35 farklı finansal rasyosu analize dahil edilmiştir. Altman Z’-skor kullanılarak finansal sıkıntı yaşayıp yaşamadığı tespit edilen şirketlerin sıkıntı yaşadığı dönemlerde hangi finansal rasyoların bu durumda etkili olduğu araştırılmıştır. Çalışmanın sonucunda, kaldıraç oranı, kısa vadeli borçlar, satışlarda yaşanan değişim ve işletme sermayesinin toplam varlıklara oranının finansal sıkıntı olasılığının artması üzerinde olumsuz yönde bir etkisi olduğu kanıtına ulaşılmıştır. Amaç: Şirketlerin finansal sıkıntı durumunun tespiti ve sıkıntı yaşadıkları dönemde hangi finansal rasyoların sıkıntı olasılığı üzerinde etkili olduğunun belirlenmesi amaçlanmaktadır. Yöntem: Borsa İstanbul bünyesinde faaliyet gösteren şirketlerin finansal verileri, Thomson Reuters Eikon ve Matriks veri terminalleri üzerinden elde edilmiş ve işlenerek modelde kullanılacak rasyolar haline dönüştürülmüştür. BİST bünyesinde sektörel ayrım gözetilmeksizin seçilmiş, finansal sektörler dışında faaliyet gösteren 235 şirket için 2010-2022 dönem aralığında Altman Z’-skor kullanılarak finansal sıkıntı durumu ve sıkıntı dönemleri tespit edilmiştir. Şirketlerin finansal sıkıntı durumlarının dönemsel tespiti sonrası seçilmiş 35 farklı finansal rasyo EViews 8 ve Stata 14.2 programları kullanılarak istatistiksel ve ekonometrik analizlere tabi tutulmuştur. Bu analizler sonucunda hangi rasyoların anlamlı, hangilerinin anlamsız olduğu, anlamlı bulunan rasyoların finansal sıkıntı olasılığı üzerindeki etkisi ve sektörel etkileri incelenmiştir. Bulgular: Bu çalışma sonucunda elde edilen bulgular, literatürde finansal sıkıntı ve maliyetleri ile ilişkilendirilen kaldıraç oranı, kısa vadeli borçlar ve satışlardaki azalmanın etkisi olduğunu kanıtlar niteliktedir. Özgünlük: Bu çalışmada finansal sıkıntı kavramı, sektörel ayrım gözetmeksizin Borsa İstanbul bünyesinde faaliyet gösteren finansal alanlar dışındaki tüm sektörleri içine alacak şekilde ve 2010-2022 güncel dönem aralığını kapsayan veri seti ile analiz edilmiştir. Finansal sıkıntı üzerinde etkili olan oldukça fazla sayıda 35 farklı rasyo seçilerek, Altman tarafından ikinci versiyon olarak tasarlanan Altman Z’-skor kullanılarak analizler yapılmıştır. | en_US |
| dc.description.abstract | The concept of financial distress is defined as the difficulty experienced by the company in fulfilling its due liabilities and is associated with company failure. Financial distress occurs at a point between companies being able to fulfill their financial obligations and being unable to fulfill their obligations. With the financial distress process, distress costs arise that companies must bear due to the bankruptcy process, which causes losses to the business as a result of negative effects on activities. With the decrease in the company's solvency, loss of customers, suppliers and employees, decrease in sales, excessive or underinvestment problems, deterioration of relations with creditors cause financial distress costs. This study focuses on determining the ratios that affect financial distress in the process that creates financial distress and its costs. For this purpose, a research was conducted on Borsa Istanbul companies with the Altman Z'-score, including studies in the literature on financial distress prediction methods. Companies operating only in the financial sectors within Borsa Istanbul, regardless of sector, were excluded from the model and the most up-to-date data set was used to cover the 2010-2022 period for all sectors. 35 different financial ratios of a total of 235 companies included in the model were included in the analysis. It was researched which financial ratios were effective in the periods when the companies were found to be in financial distress using Altman Z'-score. As a result of the study, it was found that leverage ratio, short-term debts, change in sales and the ratio of working capital to total assets have a negative impact on the increase in the probability of financial distress. Purpose: It is aimed to determine financial distress of companies and to determine which financial ratios are effective on the probability of distress in the period when they are in distress. Method: Financial data of companies operating within Borsa Istanbul were obtained through Thomson Reuters Eikon and Matriks data terminals and processed and converted into ratios to be used in the model. Financial distress and distress periods were determined using the Altman Z'-score between 2010 and 2022 for 235 companies operating outside financial sectors, selected without sectoral discrimination within BIST. After the periodic determination of the financial distress of the companies, 35 different financial ratios were subjected to statistical and econometric analysis using EViews 8 and Stata 14.2 programs. As a result of these analyses, which ratios are significant and which are meaningless, the impact of the significant ratios on the probability of financial distress and their sectoral effects are examined. Findings: The findings obtained as a result of this study prove that the leverage ratio, short-term debts and decrease in sales, which are associated with financial distress and costs in the literature, have an effect. Originality: In this study, the concept of financial distress was analyzed with a data set covering the current period of 2010-2022, including all sectors other than financial areas operating within Borsa Istanbul, without discrimination by sector. A large number of 35 different ratios that are effective on financial distress were selected and analyzed using the Altman Z'-score, designed as the second version by Altman. | en_US |
| dc.identifier.doi | 10.46928/iticusbe.1433062 | en_US |
| dc.identifier.endpage | 1848 | en_US |
| dc.identifier.issue | 49 | en_US |
| dc.identifier.startpage | 1826 | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11467/7369 | |
| dc.identifier.uri | https://doi.org/10.46928/iticusbe.1433062 | |
| dc.identifier.volume | 23 | en_US |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | İstanbul Ticaret Üniversitesi | en_US |
| dc.relation.ispartof | İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Makale - Ulusal Hakemli Dergi - İdari Personel ve Öğrenci | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | Finansal Sıkıntı, Finansal Sıkıntı Maliyetleri, Finansal Sıkıntı Tahmin Modelleri | en_US |
| dc.subject | Financial Distress, Financial Distress Costs, Financial Distress Prediction Models | en_US |
| dc.title | İşletmelerde başarısızlığın tahmini sürecinde finansal sıkıntının ve dolaylı maliyetlerinin belirleyicileri: Borsa İstanbul şirketleri üzerine bir araştırma | en_US |
| dc.title.alternative | Determinants of financial distress and indirect costs in the process of predicting failure in businesses: a research on Borsa Istanbul companies | en_US |
| dc.type | Article | en_US |
