Doğrudan yabancı yatırımların büyüme üzerine etkisinde dış ticaret dengesinin rolü
| dc.contributor.author | Özkan, Afife | |
| dc.date.accessioned | 2022-11-01T16:40:13Z | |
| dc.date.available | 2022-11-01T16:40:13Z | |
| dc.date.issued | 2021 | |
| dc.department | Enstitüler, Dış Ticaret Enstitüsü, Uluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı | en_US |
| dc.description | Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi -- Kaynakça var. | en_US |
| dc.description.abstract | ÖZET Bu araştırmada, doğrudan yabancı yatırımların büyüme üzerine etkisinde dış ticaret dengesinin rolü incelenmiştir. Dünya Bankası ve uluslararası gümrük verileri kullanılarak doğrudan yabancı yatırımların etkileri analiz edilmiştir. Çalışmada literatürde kabul edilen araştırma verileri kullanılmıştır. Doğrudan yabancı yatırım, tanımı, tarihi, türleri, teorileri ve etkileri ile dış ticaret ve ekonomik büyüme incelenmiştir. Bretton Woods Konferansı ve sonraki yıllarda Uluslararası Para Fonu’nun etkisi ile birlikte uluslararası ticaretteki kısıtlamaların azalması söz konusu olmuştur. İkinci Dünya Savaşı sonrası dünyadaki yapılanma, teknoloji ve lojistik imkanlarının gelişmesi bu sürece katkı sağlamıştır. Genel olarak tasarruf ve finansman yetersizliği sorunu yaşayan gelişmekte olan ülkeler, sanayileşmiş ülkelerden sermaye ithal etmekte veya dış borç almaktadırlar. Kendilerini küresel ekonomi ve ticarete entegre edebilmiş, teknolojide meydana gelen gelişmelere ayak uydurabilen aynı zamanda ülkedeki yasal düzenin sağlıklı işlediği bu ülkeler; sermaye ihtiyaçlarını doğrudan yabancı yatırım alarak karşılayabilmekte ve uzun dönemli kalkınma için koşulları oluşturabilmektedirler. Dış ticarette ihracat kapasitelerini genişletebilmek, kendi ülkesindeki sanayi ürünleri ihtiyacını karşılayarak ithalatı azaltabilmek amacı taşıyarak doğrudan yabancı yatırımları kabul eden ülkeler dış ticaret dengesinde de lehlerine hareket etmiş olabilmektedirler. Bu çalışma ile doğrudan yabancı yatırımların dış ticaret dengesi ve büyüme üzerine etkisinde dünya ekonomik verilerini baz alarak; aralarındaki anlamlı ilişkilerin görülmesi amaçlamaktadır. Anahtar Kelimeler: Doğrudan yabancı yatırımlar, ekonomik büyüme, dış ticaret ABSTRACT In this research, the role of foreign direct investments effect on foreign trade balance and growth has been examined. The effects of foreign direct investments have been analyzed by using World Bank and international customs data. In the study the research data which was accepted in the literature were used. Foreign direct investment, its definition, history, types, theories and effects, foreign trade and economic growth are studied. With the influence of the Bretton Woods Conference and the International Monetary Fund in the following years, the restrictions in international trade have been reduced. The development of structuring, technology and logistics facilities in the world after the Second World War contributed to this process. Developing countries, which generally have problem of saving and lack of financing are importing capital or borrow external indebtedness from the industrialized countries. They have been able to integrate themselves into the global economy and trade; These countries, which can keep up with the developments in technology and where the lawful order is processeed properly. They can supply their capital needs directly by receiving foreign direct investment and create conditions for long-term development. Countries that accept foreign direct investments by aiming to expand their export capacity in foreign trade and reduce imports by meeting the need for industrial products in their own country may have acted in their favor in the foreign trade balance. With this study, based on world economic data on the impact of foreign direct investments on foreign trade balance and growth; It aims to see meaningful relationships between them. Keywords: Foreign direct investments, economic growth, foreign trade İÇİNDEKİLER ÖZET . iii ABSTRACT. iv ÖNSÖZ . v İÇİNDEKİLER. vi TABLOLAR. xi ŞEKİLLER. xii KISALTMALAR . xiii GİRİŞ . 1 1. DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM . 3 1. 1. Yabancı Sermaye ve Portföy Yatırımları. 3 1. 2 Doğrudan Yabancı Yatırımların Tanımı ve Önemi. 3 1. 3. Doğrudan Yabancı Yatırımların Belirleyicileri. 6 1. 3. 1. Ev Sahibi Ülke Açısından DYY Belirleyicileri. 6 1. 3. 1. 1. Doğrudan Yabancı Yatırımlara Uygulanan Ulusal Politika Yapısı. 7 1. 3. 1. 2. Yatırım Ortamına İlişkin Faktörler. 9 1. 3. 1. 2. 1. Yatırım promosyonu . 9 1. 3. 1. 2. 2. Yatırım Teşvikleri . 9 1. 3. 1. 2. 3. Şeffaflık Seviyesi . 11 1. 3. 1. 2. 4. Yatırım Sonrası Hizmet. 11 1. 3. 1. 2. 5. Sosyal Etkenler ve Coğrafi Konum. 12 1. 3. 1. 3. Ekonomik Belirleyiciler. 13 1. 3. 1. 3. 1. Pazara Yönelik Ekonomik Belirleyiciler; . 13 1. 3. 1. 3. 2. Kaynağa Yönelik Ekonomik Belirleyiciler;. 15 1. 3. 1. 3. 3. Etkinliğe Yönelik Ekonomik Belirleyiciler; . 18 1. 3. 2. Kaynak Ülke Açısından DYY Belirleyicileri. 19 1. 3. 2. 1. Kar Maksimizasyonu . 19 1. 3. 2. 2. Maliyet Minimizasyonu. 19 1. 3. 2. 3. Ölçek Ekonomileri. 20 1. 3. 2. 4. Ucuz İşgücü . 20 1. 3. 2. 5. Hammadde Sağlanması. 20 1. 3. 2. 6. Tarife ve Kotalardan Kaçınma. 21 1. 3. 2. 7. Mevcut Piyasaların Korunması ve Yeni piyasa Arayışı . 21 1. 3. 2. 8 Rekabetçi Gücün Korunması ve Artırılması. 21 1. 3. 2. 9. Ulaşım ve Üretim Esnekliği. 21 1. 3. 2. 10. Unvan ve Sırların Korunması . 21 1. 4. Doğrudan Yabancı Yatırımların Türleri ve Etkileri. 22 1. 4. 1. Mülkiyet Durumlarına Göre . 22 1. 4. 1. 1. Ortak Girişime Dayalı Şirket (Joint Ventures) . 22 1. 4. 1. 2. Tam Mülkiyete Dayalı Şirket (Full - Ownership) . 22 1. 4. 1. 3. Şirketler Arası Birleşmeler (Mergers) ve Satın Almalar (Acquisitions) 23 1. 4. 1. 4. Startejik Birleşmeler ( Strategic Alliances ) . 23 1. 4. 2. Yapılan Yatırımın Yeni İşletme Yaratmasına Göre. 23 1. 4. 2. 1. Yeşil Alan Yatırımları (Greenfield Investments) . 23 1. 4. 2. 2. Kahverengi Alan Yatırımları (Brown Field Investments ) . 24 1. 4. 3. Yapılan Yatırımın Üretim Zincirindeki Yerine Göre . 24 1. 4. 3. 1. Yatay Yatırımlar (Horizontal). 24 1. 4. 3. 2. Dikey yatırımlar (Vertical) . 24 1. 4. 4. Diğer Doğrudan Yabancı Yatırım Türleri. 25 1. 4. 4. 1. Yeniden Yatırılan Kazançlar (Reinvested Earnings). 25 1. 4. 4. 2. Transfer Fiyatlandırması (Transfer Pricing). 25 1. 5. Doğrudan Yabancı Yatırım Teorileri . 25 1. 5. 1. Hymer'in Uluslararası Üretim Operasyonları Teorisi (1960) . 25 1. 5. 2. Vernon’un (1966) Ürün Yaşam Döngüsü Teorisi. 26 1. 5. 3. Caves’in (1971) Yatay ve Dikey Entegrasyon Teorileri . 27 1. 5. 4. Buckley ve Casson’un (1976) İçselleştirme Teorisi. 28 1. 5. 5. Dunning’in (1977) Eklektik Teorisi (OLI Modeli). 28 1. 5. 6. Graham’ın (1978) Firmaların Stratejik Davranışları Teorisi (Oligopolistik Tepki Teorisi). 30 1. 6. Doğrudan Yabancı Yatırımların Dünyadaki Tarihsel Gelişimi . 31 1. 6. 1. Erken Dönem Doğrudan Yabancı Yatırımlar. 31 1. 6. 2. İkinci Dünya Savaşı Sonrası Doğrudan Yabancı Yatırımlar. 33 1. 6. 3. Bretton Woods Sisteminin Çöküşü. 34 1. 7. Küreselleşme ve Çok Uluslu Şirketlerin DYY’lerdeki Etkileri. 35 1. 7. 1. Küreselleşme Tanımları. 35 1. 7. 2. Çok Uluslu Şirketler . 36 1. 8. ÇUŞ ve DYY’lerin Gelişmekte Olan Ülkelere Etkileri. 39 1. 8. 1. Sermaye Teminine Etkileri. 41 1. 8. 2. Teknoloji Transferine Etkileri . 41 1. 8. 3. Uzman İş Gücü ve Yönetim Tecrübesi . 43 1. 8. 4. İstihdam Etkisi. 43 1. 8. 5. İhracat Etkisi. 44 1. 8. 6. Bağımlılık Etkisi. 45 1. 8. 7. Enflasyon Etkisi. 45 2. DIŞ TİCARET DENGESİ. 47 2. 1. Dış Ticaret. 47 2. 2. Ödemeler Bilançosu ve Dış Denge . 47 2. 3. Dış Ticaret Teorileri. 49 2. 3. 1. Adam Smith Mutlak Üstünlükler Teorisi . 50 2. 3. 2. David Ricardo Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi . 51 2. 3. 3. Heckscher – Ohlin (Faktör Donanımı) Teorisi. 52 2. 3. 4. Yeni Dış Ticaret Teorileri. 52 2. 3. 5. 1. Nitelikli İş Gücü Teorisi . 53 2. 3. 5. 2. Teknoloji Açığı Teorisi. 53 2. 3. 5. 3. Ürün Dönemleri Teorisi. 54 2. 3. 5. 4. Tercihlerde Benzerlik Teorisi . 55 2. 3. 5. 5. Monopolcü Rekabet Teorisi. 55 2. 3. 5. 6. Oligopolcü Rekabet Teorileri . 56 3. EKONOMİK BÜYÜME . 58 3. 1. Ekonomik Büyüme. 58 3. 2. Ekonomik Büyümenin Ölçülmesi. 59 3. 3. Ekonomik Büyüme Teorileri. 60 3. 3. 1. Klasik Büyüme Teorileri . 60 3. 3. 1. 1. Adam Smith’in Ekonomi Büyüme Modeli. 60 3. 3. 1. 2. Thomas R. Malthus’un Ekonomi Büyüme Modeli. 61 3. 3. 1. 3. David Ricardo’nun Ekonomi Büyüme Modeli. 61 3. 3. 2. Modern Büyüme Teorileri . 62 3. 3. 2. 1. Harrod-Domar Büyüme Modeli. 62 3. 3. 2. 2. Neoklasik Büyüme Modeli (Solow Modeli). 63 3. 3. 2. 3. İçsel Büyüme Teorileri . 64 3. 3. 3. Marxist Büyüme Teorisi. 65 3. 4. Ekonomik Büyümenin Belirleyicileri . 65 3. 4. 1. İşgücü ve Beşeri Sermaye. 66 3. 4. 2. Sermaye Birikimi. 66 3. 4. 3. Doğal Kaynaklar ve Coğrafya . 67 3. 4. 4. Bilimsel ve Teknolojik Gelişmeler. 68 4. ARAŞTIRMA YÖNTEMİ VE KAVRAMSAL MODEL . 70 4. 1. Analiz Yöntemi . 70 4. 2. Kavramsal Model ve Hipotezler . 70 4. 3 Analiz Sonuçları. 71 5. SONUÇ . 73 | en_US |
| dc.identifier.endpage | 81 | en_US |
| dc.identifier.startpage | 1 | en_US |
| dc.identifier.uri | https://katalog.ticaret.edu.tr/e-kaynak/tez/89750.pdf | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11467/5425 | |
| dc.identifier.yoktezid | 687068 | en_US |
| dc.institutionauthor | Özkan, Afife | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | İstanbul Ticaret Üniversitesi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.title | Doğrudan yabancı yatırımların büyüme üzerine etkisinde dış ticaret dengesinin rolü | en_US |
| dc.type | Master Thesis | en_US |
Dosyalar
Orijinal paket
1 - 1 / 1
