Karşılaştırmalı örnekler üzerı?nden yapay zekâ ve kı?şı?sel verı?lerı?n korunması
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İstanbul Ticaret Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
ÖZET Günümüzde gündelik hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelen yapay zekâ teknolojileri, bireylerin davranışları, tercihleri ve özel yaşamları hakkında farklı yöntemler ile veri toplayıp, sezgisel olmayan ve doğrulanamayan çıkarımlar ve tahminler yapabilmektedir. Bu veri toplama, işleme, değiştirme, aktarma ve çıkarım yapma süreçleri muhtelif hukuki sorunlara sebep olabilmektedir. Özellikle kişisel verilerin korunması kapsamında yapay zekâ teknolojiler büyük risk ve sorunlar ortaya çıkmaktadır. Yapay zekâ öngörülemeyecek kadar büyük değere sahip olan çeşitli ve zengin kişisel verilerden yararlanarak ayrımcı, önyargılı ve istilacı karar verebilmektedir. Günümüzde kişisel veri koruma yasaları özel hayatın gizliliği hakkı başta olmak üzere mahremiyetini, kimliğini ve özerkliğini korumak için tasarlanmasına rağmen ilgili kişileri yapay zekâ teknolojilerinin getirdiği risklerinden korumada yeterli kadar etkili olamamaktadır. Çalışmada AB, ABD, Çin ve Türkiye olmak üzere dört farklı perspektiften yapay zekâ çağının kişisel verilerin korunmasına olan etkileri incelenmiştir. Yapay zekânın teknik yönünden yola çıkarak, hukuki ve teknik açıdan kişisel verilerin korunmasını yönelik öneriler ve izlenebilecek stratejiler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Yapay Zekâ, Kişisel Veri Koruma, GDPR, Mahremiyet, Özel Hayatın Gizliliği ABSTRACT Artificial Intelligence technologies, which have become an integral part of our daily life, collects data with different methods relavent to ours behaviors, preferences and private lives and make predictions and unverifiable inferences. These data collection, processing, modification, transfer and inference processes can cause various legal problems. Artificial Intelligence technologies pose great risks and problems, especially in the scope of protecting personal data. Artificial Intelligence is able to make discriminatory, prejudiced and invasive decisions by making use of diverse and rich personal data with unforeseen great value. However, although the personal data protection laws are designed to protect the privacy, identity and autonomy of people, they cannot protect the relevant people from the risks brought by Artificial Intelligence technologies. Working in the EU, USA, China and Turkey to the protection of personal data in problems were examined from four different perspectives. Regarding to the technical aspect of Artificial Intelligence, suggestions and strategies for the protection of personal data in legal and technical terms are presented. Keywords: Artificial Intelligence, Personal Data Protection, GDPR, USA, EU, China, Privacy İÇİNDEKİLER ÖZET. İİİ ABSTRACT. İV TEŞEKKÜRLER . V İÇİNDEKİLER . Vİ TABLO LİSTESİ. X ŞEKİL LİSTESİ. Xİ KISALTMALAR . Xİİ GİRİŞ . 1 1. YAPAY ZEKA VE TARİHSEL GELİŞİMİ. 11 1. 1. Yapay Zekânın Tanımı. 11 1. 1. 1. Zekâ Kavramı . 11 1. 1. 2. Yapay Zekâ. 12 1. 2. Yapay Zekânın Tarihsel Gelişimi. 18 1. 2. 1. Tarih Öncesi. 18 1. 2. 2. Dartmouth Konferansı Sırası . 19 1. 2. 3. Altın Çağı . 21 1. 2. 4. Kış Mevsimi. 22 1. 2. 5. Yeniden Canlanma. 22 1. 3. Yapay Zekâ Teknikleri. 24 1. 3. 1. Makine Öğrenimi. 24 1. 3. 2. Derin Öğrenme . 27 1. 3. 3. Yapay Sinir Ağları. 29 1. 3. 4. Uzman Sistemler. 32 1. 3. 5. Bulanık Mantık . 33 1. 3. 6. Genetik Algoritma . 34 1. 4. Yapay Zekâ Çeşitleri . 36 1. 4. 1. Reaktife Yapay Zekâ . 36 1. 4. 2. Sınırlı Hafızalı Yapay Zekâ . 37 1. 4. 3. Zihin Teorisi . 37 1. 4. 4. Kendi Kendinin Farkında Olan Yapay Zekâ. 38 1. 5. Yapay Zekânın Pratik Uygulamaları . 38 1. 5. 1. Doğal Dil İşleme. 38 1. 5. 2. Hukuk Alanında Akıllı Robot/Hakimler. 39 1. 5. 3. Sürücüsüz Araçlar. 41 1. 5. 4. Görme Sistemleri. 42 1. 5. 5. Konuşma Tanıma. 42 1. 6. Yapay Zekanın Bugünü ve Geleceği. 43 1. 6. 1. Günümüze Kadar Yapılan Yapay Zekâ ile İlgili Çalışmalar . 43 1. 6. 2. Yapay Zekânın Günümüzdeki Durumu . 45 1. 6. 3. Yapay Zekânın Geleceği. 46 2. KİŞİSEL VERİ VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA KORUNMASI. 47 2. 1. Kişisel Veri Kavramı. 49 2. 1. 1. Tanımı. 49 2. 1. 2. Kişisel Veri Kavramının Unsurları . 55 2. 1. 2. 1. Bilgi . 55 2. 1. 2. 2. Belirli veya Belirlenebilir Kişi. 56 2. 1. 2. 3. Bilginin Kişiye ilişkin Olması. 57 2. 1. 3. Kişisel Veri Türleri . 58 2. 1. 3. 1. Hassas Kişisel Veri . 58 2. 1. 3. 2. Hassas Olmayan Kişisel Veri. 62 2. 1. 4. Kişisel Veri ve Mahremiyet. 63 2. 1. 4. 1. Benzerlikler. 63 2. 1. 4. 2. Farklılıklar. 64 2. 2. Kişisel Veri Korunması Sorunu ve Tarihsel Gelişimi . 66 2. 2. 1. Kişisel Veri Korunması Sorunu . 66 2. 2. 2. Kişisel Verilerin Korunması Tarihsel Gelişimi. 67 2. 3. Kişisel Veri Koruma Yöntemleri. 69 2. 3. 1. Kara-Avrupa Koruma Yöntemi . 70 2. 3. 2. Anglo-Sakson Koruma Yöntemi. 71 2. 4. Uluslararası Düzenlemeler . 74 2. 4. 1. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü . 74 2. 4. 2. Birleşmiş Milletler. 76 2. 4. 3. Avrupa Konseyi. 77 2. 4. 3. 1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi . 78 2. 4. 3. 2. 108 Sayılı Sözleşme . 78 2. 5. Avrupa Birliğinde Kişisel Verilerin Korunması. 82 2. 5. 1. 95/46/AT Sayılı Direktif. 83 2. 5. 1. 1. Kapsam ve İlkeleri . 84 2. 5. 1. 2. İlgili Kişilerin Hakları. 85 2. 5. 1. 3. Getirildiği Yenilikler. 85 2. 5. 1. 4. Özellikleri ve Eksiklikleri . 87 2. 5. 2. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı . 91 2. 5. 3. Genel Veri Koruma Tüzüğü . 92 2. 5. 3. 1. Uygulama Alanı. 94 2. 5. 3. 2. Haklar ve Yükümlülükler. 95 2. 5. 3. 3. Getirildiği Temel Yenilikler. 99 2. 5. 3. 4. Karşılaştığı Sorunlar . 105 2. 6. Karşılaştırmalı Hukuktaki Düzenlemeler . 107 2. 6. 1. ABD’de Kişisel Bilgilerin Korunması. 108 2. 6. 1. 1. Mahremiyetin Korunmasının Ortaya Çıkışı. 108 2. 6. 1. 2. ABD Mahremiyet Koruma Düzenlemeleri . 113 2. 6. 1. 3. Kaliforniya Tüketici Gizliliği Yasası . 116 2. 6. 2. Çin’de Kişisel Bilgilerin Korunması . 118 2. 6. 2. 1. Siber Güvenlik Kanunu. 121 2. 6. 2. 2. Çin Medeni Kanunu . 123 2. 6. 2. 3. Kişisel Bilgilerin Korunması Kanunu Taslağı . 124 2. 6. 3. Türkiye’de Kişisel Verilerin Korunması. 127 2. 6. 3. 1. Türk Hukukunda Kişisel Verilerin Korunması . 127 2. 6. 3. 2. KVKK. 129 3. YAPAY ZEKA ÇAĞINDA KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI . 136 3. 1. Yapay Zekâ Çağında Kişisel Veri İşlemenin Etik Boyutları . 136 3. 1. 1. Algoritmik El. 137 3. 1. 2. Azalan Yalnız Kalma Fırsatları . 138 3. 1. 3. Filtre Balonu . 139 3. 1. 4. Sosyal Kredi Sistemi. 140 3. 2. Yapay Zekâ Çağında Kişisel Veri İşlemenin Özellikleri. 146 3. 2. 1. Akıllı Bağlantı Noktalarından Oluşan İşlem Yapımı. 147 3. 2. 2. Yükselen Veri İşleme Hızı. 149 3. 2. 3. Veri İşlemenin Kapsamlı ve Gizli Olması . 150 3. 2. 4. İhlal Yöntemlerinin Çeşitli Olması. 153 3. 3. Yapay Zekâ Çağının Kişisel Veri Korunmasına Sunduğu Fırsatlar . 154 3. 4. Yapay Zekâ Çağında Kişisel Veri Korunmasının Karşılaştığı Sorunlar. 156 3. 4. 1. Veri Asimetrisi Sorunu . 156 3. 4. 2. Algoritmik Önyargı/Kara Kutu Sorunu . 157 3. 4. 3. Çıkarımların Niteliği Sorunu . 162 3. 4. 4. Şeffaflık/Rıza Sorunu . 165 3. 4. 5. Hassas Veri Sorunu. 168 3. 4. 6. Anonimleştirilmiş Veri Sorunu. 171 3. 4. 7. İhlal Failinin Belirlenme Sorunu . 175 3. 4. 8. İhlal Delili Elde Etme Sorunu. 177 3. 5. Yapay Zekâ Çağında Kişisel Veri Koruma Düzenlemelerin Karşılaştırılması. 178 3. 6. Yapay Zekâ Çağında Kişisel Veri Korunmasına Yönelik İzlenebilecek Stratejiler . 181 3. 6. 1. Aydınlatılmış Rıza . 182 3. 6. 2. Unutulma Hakkı. 185 3. 6. 3. Makul Çıkarım Hakkı . 186 3. 6. 4. Gizliliği Teşvik Eden Teknolojiler (Privacy Enhancing Technologies) . 190 3. 6. 5. Tasarımda Şeffaflık. 194 3. 6. 6. Açıklanabilir Yapay Zekâ. 196 3. 6. 7. Düzenleyici Sanal Alanlar . 199 3. 6. 8. Veri Koruma Etki Değerlendirmesi (VKED) . 200 3. 6. 9. İstatistiksel İşleme ve Bilimsel Araştırma . 202 SONUÇ. 205 EKLER. 215 KAYNAKÇA . 220
Açıklama
Tez (Doktora) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi -- Kaynakça var.
