Hakkı Hami (Ulukan) Bey’in birinci TBMM’deki faaliyetleri
| dc.contributor.advisor | Öke, Mim Kemal Öke | |
| dc.contributor.author | Kandemir, Halid | |
| dc.date.accessioned | 2020-07-22T17:38:42Z | |
| dc.date.available | 2020-07-22T17:38:42Z | |
| dc.date.issued | 2019 | en_US |
| dc.department | Enstitüler, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı | en_US |
| dc.description | Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi Kaynakça var. | en_US |
| dc.description.abstract | Bu çalışmanın amacı Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki Sinop Mebusu Hakkı Hami (Ulukan) Bey’in gerek mebus olarak gerek heyet ve komisyonlarda görev alarak Meclis’e sağladığı katkıyı ortaya koymaktır. Bu bağlamda, Birinci Meclis’in işleyişinde ve aldığı kararlarda muhalefet grubundaki Hakkı Hami Bey’in etkisi ve rolü ayrıntılı şekilde incelenmiştir. 23 Nisan 1920 ile 16 Nisan 1923 tarihleri arasındaki Birinci Millet Meclis’inde (BMM) ilk olarak iktidar grubu olan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu’nda (Birinci Grup) yer alan Hakkı Hami Bey, İkinci Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu’nun (İkinci Grup) kurulmasıyla birlikte istifa ederek muhalif İkinci Grup’ta yer almıştır. Hakkı Hami Bey gerek hukukçu olması gerekse aktif bir siyaset izlediğinden Meclis’te önemli tespitlerde bulunmuştur. Özellikle Koçgiri Ayaklanması’na dair tespitleri bölgeye giden araştırma heyetinde yer almış olması sebebiyle mühimdir. Hakkı Hami Bey Meclis’te yapılan oylamalarda İkinci Grup ile hareket etmekle birlikte konuşmalarında hukukçu sıfatıyla farklı bir bakış açısı sunmuş, sadece iktidara değil grup arkadaşlarına da eleştiriler getirmiştir. Başkumandanlık Kanunu tartışılırken İkinci Grup’un kurucularından Salahattin (Köseoğlu) Bey’in TBMM Reisi Mustafa Kemal Paşa’ya “Başkumandan Vekili” denilmesi görüşünü gereksiz bulmuş ve bunu bir isim meselesi olarak görmüştür. Meclis’in bütün yetkilerini üzerinde taşıyan Mustafa Kemal Paşa’nın zaten bu yetkiye sahip olması sebebiyle bu yönde bir kanun çıkarmayı gerekli görmemiş, bunun için Meclis’ten ikinci bir yetki almasını lüzumlu bulmamıştır. İstiklal Mahkemeleri bölümünde ise firar eden askerlerle ilgili görüşleri mercek altına alınacaktır. İkinci Grup’tan Karahisar-ı Sahip Mebusu Mehmed Şükrü (Koç) Bey ile aralarında geçen konuşma bu konuda bir göstergedir. Hakkı Hami Bey İstiklal Mahkemeleri'nin görevlerinin açıklandığı üçüncü maddesinin firar eden askerle ilgili a) fıkrasına istinaden, suç hakkındaki incelemede mahkeme, suçun kasten veya mecburiyetten kaynaklaması halinde aynı kararı veremeyeceğinden cezada asgari ve azami sınırlama olduğunu savunmuş ve bu yetkiye bütün mahkemeler sahip olduğundan a) fıkrasının kaldırılmasını istemiştir. Mehmed Şükrü (Koç) Bey ise Hakkı Hami Bey’in fıkrayı tam anlamadığını, fıkranın askerin lehine olduğunu ve hapishanelerde asker kaçakları beslememek için firarların derecesine göre cezalandırarak tekrar birliklerine gönderilmeleri için konduğunu ileri sürmesi üzerine Hakkı Hami Bey anlatılanların suçu hafifleten sebepler için uygulanacağını, suçu ağırlaştıran sebepler olması halinde ne şekilde hareket edileceğinin açıklanmasını isteyerek hukukun üstünlüğü ilkesiyle hareket eden bir mebus örneği oluşturmuştur. | en_US |
| dc.description.abstract | The purpose of this study is to manifest the contribution of Hakki Hami (Ulukan) Bey, deputy of Sinop, at the first Turkish Grand National Assembly as a deputy and member of committees and commissions. In this regard, the role and impact of Hakkı Hami Bey, who was in the opposition group, will be elaborately studied in terms of the First Assembly’s mechanism and decision-taking. Between the 23rd and the 16th April 1923, in the First National Assembly (BMM), Hakkı Hami Bey initially took part in the ruling group, The Association for Defense of Rights of Anatolia and Rumelia (The First Group). Then he resigned after the establishment of the Second Defense of Rights of Anatolia and Rumelia (The Second Group) and became a member of this opposition group. Hakkı Hami Bey made important remarks because of being a lawyer and an active member of the parliament. The Koçgiri uprising is particularly important in that respect due to the fact that he was in the committee of investigation at the time. Whereas Hakkı Hami Bey acted in unison with the Second Group during the votings, he provided different points of view in his speeches, in which he not only criticized the deputies in the ruling group, but also the deputies in the Second Group. While discussing the Commander-in-Chief Law, he criticized Salahattin (Köseoğlu) Bey, one of the founders of the Second Group and considered the appellation of Mustafa Kemal Pasha, who happens to be the President of the Grand National Assembly, as Deputy Commander-in-Chief as unnecessary, just a matter of naming. He did not deem it necessary to enact a law as such since Mustafa Kemal Pasha had been in possession of all authority in the Assembly. In the Independence Courts section, Hakkı Hami Bey’s views concerning the fugitive soldiers will be focused on. His conversations with Karahisar-ı Sahip Mehmed Şükrü (Koç) Bey, a deputy from The Second Group, is very indicative in that respect. Hakkı Hami Bey argued that the court cannot reach the same verdict in the investigation concerning the offense of the fugitive based upon the situation if the offense is intentional or out of necessity owing to clause (a) – relating to the fugitive soldiers – of the third article in which the duties of the Independence tribunals are explained. He claimed there was a minimum and maximum that clause should be repealed. Mehmed Şükrü (Koç) Bey responded by claiming that Hakkı Hami Bey did not fully understand the clause, that the clause was in favor of the soldiers and that they would be sent back to the troops after they had served their time according to the degree of their offense so that they wouldn’t need to be feed the fugitives in prisons. Thereupon, Hakkı Hami Bey claimed that the aforementioned would be implemented only in case of extenuating circumstances and demanded a statement concerning what kind of an execution would be carried out for aggravating circumstances, thus presenting an example of a deputy (an MP) acting in line with the principle of rule of law. | en_US |
| dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER ÖZET ... iii İÇİNDEKİLER ... vii KISALTMALAR LİSTESİ ... ix GİRİŞ ... 1 Hakkı Hami (Ulukan) Bey’in Hayatı ... 4 TBMM’nin Genel Yapısı ... 6 İkinci Grup’un Kurulması ... 7 BİRİNCİ BÖLÜM: Devlet Yapılanması ... 11 1.1 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu ... 11 1.2. İcra Vekilleri’nin Seçim Şekli ... 12 1.2.1. Heyet-i Vekile’den İstifa Eden Vekiller ... 14 1.2.2. Heyet-i Vekile’nin Seçim Şeklinin Yeniden Düzenlenmesi ... 16 1.3. Başkumandanlık Kanunu ... 20 1.3.1. Başkumandanlık Kanunu’nun Süresinin Uzatılması ... 22 1.3.2. Mustafa Kemal Paşa’nın Askeri Görüşleri ... 24 1.3.3. Heyet-i Vekile’nin Cepheye Çağrılması ... 25 1.3.4. Asker Terhisi ... 28 İKİNCİ BÖLÜM: Hukuki ve İç Meseleler ... 30 2.1. Hıyanet-i Vataniye Kanunu ... 30 2.1.1. Hıyanet-i Vataniye Mahkumları ... 33 2.1.2. Divan-ı Harp Tartışması ... 35 2.1.3. İdam Cezalarının İncelenmesi ... 36 2.2. İstiklal Mahkemeleri ... 37 2.2.1. İstiklal Mahkemesi’nin Listesindeki Mebus ... 39 2.2.2. İstiklal Mahkemeleri’nin Yaygınlaşması ... 40 2.2.3. Adliye Encümeni’nin Mazbatası ... 42 2.2.4. İstiklal Mahkemeleri Kanunu’nun Hazırlanması ... 44 2.2.5. Üç Bölgeye İstiklal Mahkemesi Gönderilmesi ... 55 2.3. Bir İç Karışıklık: Koçgiri Ayaklanması ... 57 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: DIŞ POLİTİKA MESELELERİ ... 65 3.1. Lozan Barış Antlaşması ... 65 3.1.1. Delegeler Heyetinin Masrafları ... 68 3.1.2. Mahkemelere Yabancı Uzman Talebi ... 71 3.1.3. Lozan Konferansı’nın Kesintisi Riski ... 72 3.1.4. İsmet Paşa’ya Yöneltilen Sorular ... 74 3.1.5. Delegeler Heyetine Güvenoyu ... 75 SONUÇ ... 78 KAYNAKÇA ... 79 | en_US |
| dc.identifier.endpage | 81 | en_US |
| dc.identifier.startpage | 1 | en_US |
| dc.identifier.uri | http://katalog.ticaret.edu.tr/e-kaynak/tez/82245.pdf | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11467/3395 | |
| dc.identifier.yoktezid | 580107 | en_US |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | İstanbul Ticaret Üniversitesi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | Birinci Meclis | en_US |
| dc.subject | Birinci Grup | en_US |
| dc.subject | İkinci Grup | en_US |
| dc.subject | Başkumandanlık | en_US |
| dc.subject | First National Assembly | en_US |
| dc.subject | First Group | en_US |
| dc.subject | Second Group | en_US |
| dc.subject | Commander-inChief Law | en_US |
| dc.subject | Koçgiri Insurgency | en_US |
| dc.subject | Türkiye_Büyük Millet Meclisi_Kurallar ve uygulama | en_US |
| dc.subject | Yasama organları_Türkiye_Kurallar ve uygulama | en_US |
| dc.subject | Anayasa hukuku_Türkiye | en_US |
| dc.subject | Turkey_Büyük Millet Meclisi_Rules and practice | en_US |
| dc.subject | Legislative bodies_Turkey_Rules and practice | en_US |
| dc.subject | Constitutional law_Turkey | en_US |
| dc.subject | Türkiye Büyük Millet Meclisi | en_US |
| dc.subject | Türkiye_Siyaset ve yönetim | en_US |
| dc.subject | Turkey_Politics and government | en_US |
| dc.subject.lcc | JQ 1807/K63 | en_US |
| dc.title | Hakkı Hami (Ulukan) Bey’in birinci TBMM’deki faaliyetleri | en_US |
| dc.type | Master Thesis | en_US |
Dosyalar
Orijinal paket
1 - 1 / 1
