Hakikat sonrası çağda dijital gazetelerde etik ihlaller güvenirlilik ve itibar arasındaki ilişki üzerine bir araştırma
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İstanbul Ticaret Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Özet Teknolojideki gelişmelere bağlı olarak internet tabanlı iletişim platformları aracılığı ile bireyler dış dünyada olup bitenlerle ilgili anında ve kolay haberdar olmaktadır. Dış dünyaya yönelik gözlem, değerlendirme ve anında bilgi sahibi olma imkanlarının geliştiği bir ortamda bireyler, kurumların topluma yönelik yapmış olduğu çalışmalardan anında haberdar olmaktadır. İnternet teknolojisi sayesinde sosyal yaşamda olduğu gibi medya sektöründe bu değişimden payını almıştır. Yeni teknolojilerin basın sektörüne etkilerinden biri de dijital gazetelerin ortaya çıkmasıdır. Gazeteciliğin dijital dönüşüm sürecinde dünyada en çok ihtiyaç duyulan ama bir türlü karşılanamayan taleplerden biri de doğru, bilgilendirici, yorumlardan uzak nitelikli haberciliktir. Özellikle de “Hakikat Sonrası” (Post Truth) dönemde dijital ana akım haber platformlarının önemli bir kısmı okuyucularına nitelikli içerikler sunmayı başaramayıp, etik ihlallerde bulunarak güven ve itibarın yitirilmesine neden olmaktadır. Bu sebeple çalışmada hakikat sonrası çağda gazetecilikte etik dışı etmenlerin dijital gazeteciliğe olan güvenin aracılığında, dijital gazetenin itibarını nasıl etkilediğini araştırılmış elde edilen bulgular doğrultusunda toplumun gerçeklikten kopmaması, haberlerin gelecekte etik dışı etmenlerin yaygınlaşmasının önüne geçilmesi, dijital gazetelere güvenin ve itibarın artması için yapılması gerekenler tartışılmıştır. Alan yazısında etik, güven ve itibar kavramlarını aynı anda inceleyen bir araştırma olmaması açısından önemli olan bu çalışma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma da dijital gazetelerde etik ihlaller, dijital gazetelerde güven ve dijital gazetelerde itibar arasındaki aracılık rolünü belirlemek amacıyla bir araştırma modeli geliştirilmiştir. Araştırmanın evrenini 18 yaş üzeri dijital gazete okuyucuları oluşturmaktadır. Tüm bireylere ulaşmak mümkün olmadığı için örnekleme yapılması zorunlu görülmüş, kolayda örnekleme metodu tercih edilmiştir. Veri toplanmasında Google form üzerinden çevrim içi anket uygulamasıyla katılımcılara mail ve çeşitli sosyal ağlar aracılığıyla anket linki ulaştırılmıştır. Çalışmada kullanılan her üç ölçek için geçerlilik ve güvenilirlik analizleri yapılmış hiçbir maddenin ölçüt olarak verilen değerlerin altında kalmadığı görülmüştür. Ana uygulama da ölçek puanlarının güvenilirliğinin ölçülmesinde Co alpha analizi uygulanmıştır. Ayrıca çalışmada ölçeklere Faktör analizi yapılmıştır, açıklanan varyans oranları, KMO düzeyi ve Barlet’s testi sonuçları verilmiştir. Ölçeklerin katılımcıların demografik özellikleri, internet gazeteciliğini takip etme ve okudukları gazete düzeleri ile kıyaslanmasında bağımsız örneklem t testi ve Varyans analizi yapılmıştır. Varyans analizi sonucunda farklı olan grupların belirlenmesinde Sidak testi uygulanmıştır. Araştırmada boyutlar arasındaki ilişkilerin belirlenmesinde korelasyon analizi ve aracılık etkisinin incelemek amacı ile AMOS kullanılmıştır. Çalışmada 0,05'den küçük p değerleri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Analizler SPSS 25. 0 paket programı ile yapılmıştır. Araştırma bulgularında katılımcıların demografik özeliklerine göre dijital gazetecilikte gözlemlenen etik ihlaller, dijital gazeteciliğe olan güven ve dijital gazetelerin itibar düzeyleri anlamlı şekilde farklı olduğu görülmüştür. Okuyucuların takip ettiği dijital gazeteler ve dijital gazetelerin okuma sıklığına göre gözlemlenen etik ihlallerin, dijital gazeteciliğe olan güvenin ve itibar düzeylerinin farklı olduğu saptanmıştır. Dijital gazetecilikte etik dışı etmenlerin, dijital gazeteciliğe güven aracılığında dijital gazetelerin itibarına etkisi olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Hakikat Sonrası, Dijital Gazeteler, Etik, İtibar, Güven Abstract Depending on the developments in technology, individuals are instantly and easily informed about what is happening in the outside world through internet-based communication platforms. In an environment where the possibilities of observation, evaluation and instant knowledge of the outside world are developed, individuals are instantly informed about the works of institutions for the society. Thanks to the internet technology, the media sector has taken its share from this change as in social life. One of the effects of new technologies on the press sector is the emergence of digital newspapers. In the digital transformation process of journalism, one of the most needed but unfulfilled demands in the world is accurate, informative, quality journalism that is far from comments. Especially in the "Post Truth" period, a significant number of digital mainstream news platforms fail to offer qualified content to their readers, causing ethical violations and loss of trust and reputation. About this review in journalism in the revised age, not making use of detailed information on how the reviewed ethics journal examines its reputation, avoiding a detailed review of the news reference, detailed information on how to review the digital newspaper for accuracy and reputation to have knowledge. This study, which is important in terms of not being a research that examines the concepts of ethics, trust and reputation at the same time, was used as a quantitative research method. In the study, a research model was developed to determine the mediating role between ethical violations in digital newspapers, trust in digital newspapers and reputation in digital newspapers. The population of the research consists of digital newspaper readers over the age of 18. Since it was not possible to reach all individuals, sampling was deemed necessary, and convenience sampling method was preferred. In data collection, a survey link was sent to the participants via e-mail and various social networks through the online survey application via Google form. Validity and reliability analyzes were made for all three scales used in the study, and it was seen that none of the items were below the values given as criteria. Co alpha analysis was used to measure the reliability of the scale scores in the main application. In addition, factor analysis was performed on the scales in the study, explained variance rates, KMO level and Barlet's test results were given. Independent sample t-test and analysis of variance were performed to compare the scales with the demographic characteristics of the participants, following the internet journalism and the newspaper they read. Sidak test was applied to determine the groups that differed as a result of variance analysis. In the research, AMOS was used in order to examine the correlation analysis and mediation effect in determining the relationships between the dimensions. P values less than 0. 05 were considered statistically significant in the study. Analyzes were made with the SPSS 25. 0 package program. In the research findings, it was seen that ethical violations observed in digital journalism, trust in digital journalism and reputation levels of digital newspapers were significantly different according to the demographic characteristics of the participants. It has been determined that ethical violations, trust in digital journalism and reputation levels are different according to the digital newspapers that readers follow and the frequency of reading of digital newspapers. It has been concluded that unethical factors in digital journalism have an impact on the reputation of digital newspapers through trust in digital journalism. Keyword: Post Truth, Digital Newspapers, Ethics, Reputation, Trust İÇİNDEKİLER Özet . iii Abstract . v İÇİNDEKİLER . vii TABLO LİSTESİ . xi ŞEKİL LİSTESİ . xiii KISALTMALAR . xiv GİRİŞ . 1 BİRİNCİ BÖLÜM 1. HABER KAVRAMI VE HABER ÜRETİMİNDE FARKLI YAKLAŞIMLAR . 5 1. 1. Haber Üretiminde Liberal Yaklaşım Kuramları . 9 1. 2. Haber Üretiminde Eleştirel Yaklaşım Kuramları . 16 1. 3. Haber Üretiminde Teknolojik Yaklaşım Kuramları . 24 1. 4. Teknolojik Gelişmelerin Gazetecilik ve Haber Sektöründe Yarattığı Dönüşüm . 32 1. 4. 1. Dünya’da Dijital Gazeteciliğin Gelişimi . 37 1. 4. 2. Türkiye’de Dijital Gazeteciliğin Gelişimi . 38 1. 4. 3. Dijital Gazeteciliğin Özellikleri ve Avantajları . 40 1. 5. Haber Kaynakları . 42 1. 5. 1. Dünyadaki Haber Ajansları . 43 1. 5. 2. Türkiye’deki Haber Ajansları . . 45 İKİNCİ BÖLÜM 2. HAKİKAT SONRASI DÖNEM VE DİJİTAL GAZETE HABERCİLİĞİ . . 49 2. 1. Literatürde Hakikat Sonrası Dönem . 49 2. 2. Hakikat Sonrası Dönemde Dijital Gazete Haberciliği . . 56 2. 3. Hakikat Sonrası Dönemde Dijital Gazetecilikte Büyük Veri . 66 2. 3. 1. Algoritmalar, Filtre Balonları ve Yankı Fanusları . 69 2. 4. Hakikat Sonrası Dönemde Doğrulama Platformlarının Doğuşu ve Gelişimi . . 73 2. 4. 1. Hakikat Ötesi Dönemde Dünyada Doğrulama Platformları . 75 2. 4. 2. Hakikat Ötesi Dönemde Türkiye’de Doğrulama Platformları . 77 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 3. DİJİTAL GAZETECİLİKTE ETİK, GÜVEN VE İTİBAR ARASINDAKİ İLİŞKİ . 79 3. 1. Dijital Gazetelerde Etik . 80 3. 1. 1. Editoryal Bağımsızlık ve Kontrol Eksikliği . 84 3. 1. 2. Tık Odaklı Habercilik . 88 3. 1. 3. Reklam ve Haber Arasında Ticari İlişki . . 91 3. 1. 4. Dijital Gazetelerde Nefret Söylemi . 93 3. 1. 5. Dijital Gazetelerde Mahremiyet . 95 3. 1. 6. Dijital Gazetelerde Manipülasyon . . 97 3. 1. 7. Dijital Gazetelerde Telif Hakkı . 99 3. 1. 8. Dijital Gazetelerde Kaynak Gösterilmemesi . 100 3. 1. 9. Dijital Gazetelerde Doğruluk ve Güvenilirlik . 101 3. 1. 10. Dijital Gazetelerde Bireyin Tüketici Olarak Konumlandırılması . 102 3. 1. 11. Dijital Gazetelerde Yanlış Bilgilendirme /Dezenformasyon . 102 3. 2. Dijital Gazetelerde Güven . . 104 3. 3. Dijital Gazetelerde İtibar . 108 3. 3. 1. Dijital Gazetelerin Finansal Performansı . 113 3. 3. 2. Dijital Gazetelerde Liderlerin Yeri ve Önemi . 117 3. 3. 3. Dijital Gazetelerde Çalışma Ortamı . 119 3. 3. 4. Dijital Gazetelerde Ürün ve Hizmetler . 121 3. 3. 5. Dijital Gazetelerde Duygusal Çekicilik . 123 3. 3. 6. Dijital Gazetelerde Kurumsal Sosyal Sorumluluk . 125 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 4. DİJİTAL GAZETECİLİKTE ETİK DIŞI ETMENLERİN GÜVEN ARACILIĞIYLA DİJİTAL GAZETELERİN İTİBARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 129 4. 1. Araştırmanın Amacı ve Önemi . 129 4. 2. Evren ve Örneklem . 131 4. 3. Araştırmanın Yöntemi ve Modeli . 132 4. 4. Araştırmanın Hipotezleri . 137 4. 5. Araştırmanın Sınırlılıkları . 139 4. 6. Veri Toplama Araçları . 139 4. 6. 1. Demografik ve Tanımlayıcı Bilgiler . 140 4. 6. 2. Ölçme Araçları . 140 4. 6. 2. 1. Dijital Gazetelerin Güvenirlik Ölçeği . 141 4. 6. 2. 2. Dijital Gazetelerin Etik İhlal Ölçeği . 141 4. 6. 2. 3. Dijital Gazetelerin İtibar Ölçeği . 143 4. 7. Veri Toplama Aracının Uygulanması . 143 4. 8. Veri Analiz Yöntemi . 144 4. 9. Ölçeklerin Geçerlik ve Güvenirlik Analizi . . 145 4. 9. 1. Pilot Uygulamada Ölçeklerin Güvenirlik ve Geçerlilik Düzeylerinin İncelenmesi . 145 4. 9. 1. 1. Dijital Gazetecilikte Güvenirlik Ölçeği . 145 4. 9. 1. 2. Dijital Gazetecilikte İtibar Ölçeği . . 149 4. 9. 1. 3. Dijital Gazetecilikte Etik İhlaller Ölçeği . . 151 4. 9. 2 Ana Uygulamanın Ölçeklerin Güvenirlik ve Geçerlilik Düzeylerinin İncelenmesi . 153 4. 9. 2. 1. Dijital Gazetecilikte Etik İhlaller Ölçeği . . 153 4. 9. 2. 2. Dijital Gazeteciliğe Duyulan Güven Ölçeği . . 161 4. 9. 2. 3. Dijital Gazetelerin İtibarı Ölçeği . 168 4. 10. Bulgular . 177 4. 10. 1. Okuyucuların Demografik ve Tanımlayıcı Bilgilerine İlişkin Bulgular . 177 4. 10. 1. 1. Pilot Uygulamada Katılımcıların Demografik Bilgileri . . 177 4. 10. 1. 2. Ana Uyulamada Katılımcıların Demografik ve Tanımlayıcı Bilgilerine İlişkin Bulgular . 178 4. 10. 1. 3. Katılımcıların Güven, İtibar Etik İhlallerle İlgili Düzeyleri . 180 4. 10. 2. Ölçeklerin Katılımcıların Özelliklerine Göre Etik İhlallerin, Güvenin İtibar Düzeylerinin İncelenmesi . . 182 4. 10. 4. Dijital Gazetecilikte Gözlemlenen Etik İhlaller, Dijital Gazeteciliğe Olan Güven ve Dijital Gazetelerde İtibar Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi . 194 TARTIŞMA VE SONUÇ . 199 KAYNAKÇA . 204 EKLER . . 231 Ek 1. Bilgilendirilmiş Onay Formu . 231 Ek 2. Etik Kurul Onay Formu . 237
Açıklama
Tez (Doktora) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi -- Kaynakça var.
Anahtar Kelimeler
Journalism, Journalism_Objectivity, Journalism_Technological innovations, Journalistic ethics, Gazetecilik ahlakı
