Bağımsız denetimin kurumsal yönetime etkisi ve Borsa İstanbul Gelişen İşletmeler Pazarında bir araştırma
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İstanbul Ticaret Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
ÖZET Ulusal ve uluslararası işletmelerde, yönetimle ilgili veya mali sorunların temelinde yetersiz denetim ve kurumsal yönetim eksikliği yer almaktadır. Son çeyrek yüzyılda, işletmelerin kurumsal yönetim gelişimi açısından değerlendirildiğinde, iç ve bağımsız denetimin önemi oldukça artmıştır. Özellikle 1990’lı yıllardan itibaren işletmelerde görevin suistimali ile yolsuzluk ve hile kaynaklı sorunların artması, denetim ve kurumsal yönetimin yeniden ele alınmasını zorunlu kılmıştır. Dünya genelinde bağımsız denetim ve kurumsal yönetim kavramlarının öneminin arttığı bu dönemde Türkiye’de, Türk Ticaret Kanunu yeniden ele alınmış ve uzun bir taslak çalışma sürecinin ardından 2012 yılında 6102 Sayılı Kanun yürürlüğe girmiştir. Bağımsız denetim ve kurumsal yönetim kavramlarının önemini her aşamada ortaya koyan ilgili kanun çerçevesinde, belirli büyüklükteki işletmelerin bağımsız denetime girmesi zorunlu tutulmuştur. Aslında bu zorunluluk büyümekte ve gelişmekte olan işletmeler için kurumsallaşma adına büyük bir fırsatı da beraberinde getirmektedir. Araştırma kapsamında, işletmelerde uluslararası denetim standartları esas alınarak uygulanan bağımsız denetimin kurumsal yönetime etkisi değerlendirilmiştir. Bu çerçevede kurumsal yönetimi etkileyen temel denetim standartları değerlendirmeye alınmıştır. Belirlenmiş olan denetim standartlarının Borsa İstanbul Gelişen İşletmeler Pazarı’nda 2012 yılından itibaren işlem gören işletmelerde yapılan bağımsız denetim ile birlikte kurumsal yönetime etkisi araştırılmıştır. Araştırmada anket yöntemi kullanılmış ve denetim standartlarının kurumsal yönetime etkisini değerlendirmek üzere çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda kurumsal yönetim ile ilgili olduğu belirlenmiş olan denetim standartlarının, kurumsal yönetim ilkelerini önemli oranda açıkladığı sonucuna varılmıştır. Araştırmanın içeriğinde kurumsal yönetim kavramının gelişim evreleri teoriler, kurumsal yönetim raporları, OECD kurumsal yönetim ilkeleri çerçevesinde ayrıntılı olarak incelenmiştir. Özellikle kurumsal yönetim ile ilgili olduğu belirlenmiş denetim standartlarına yönelik olarak, Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu mevzuatı dışında çok ayrıntılı kavramsal bir araştırma yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçların özellikle Türkiye’de uygulanan bağımsız denetime katkı sağlaması hedeflenmiştir. Yine bu çerçevede araştırmanın, kurumsal yönetimini geliştirmeyi amaçlayan işletmelere önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: Kurumsal Yönetim, Bağımsız Denetim, Denetim Standartları. ABSTRACT The Effect of Independent Audit on Corporate Governance and a Research on Borsa İstanbul Emerging Markets Insufficient supervision and lack of corporate governance lie at the root of management or financial problems in national and international businesses. In the last quarter century, the importance of internal and independent auditing has increased considerably when evaluated in terms of corporate governance development of enterprises. Especially since the 1990s, the increase in problems arising from misconduct and fraud in businesses has made it necessary to reconsider audit and corporate governance. During this period of increasing importance of the independent audit and corporate governance concept around the World, the Turkish Commercial Code was revised and after a long process of drafting work, in 2012, the 6102 Act came into force in Turkey. Within the framework of the relevant law, which reveals the importance of independent audit and corporate governance concepts at every stage, it is mandatory for enterprises of a certain size to undergo independent audit. In fact, this necessity brings along a great opportunity for institutionalization for growing and developing businesses. Within the scope of the research, the effect of independent audit, which is applied on the basis of international auditing standards, on corporate management was evaluated. In this context, basic auditing standards affecting corporate governance were evaluated within the scope of the research. The effect of the determined audit standards on corporate governance was investigated with the independent audit performed in the enterprises traded in the Borsa Istanbul Emerging Enterprises Market since 2012. Questionnaire method was used in the study and multiple regression analysis was performed to evaluate the impact of audit standards on corporate governance. As a result of the evaluations made, it was concluded that the auditing standards, which were determined to be related to corporate governance, significantly explain the corporate governance principles. In the content of the study, the theory of development stages of the concept of corporate governance and corporate governance reports, has been examined in detail within the framework of OECD corporate governance principles. A very detailed conceptual research has been carried out, except for the legislation of the Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, especially regarding the auditing standards determined to be relevant to corporate governance. The results obtained from this study is particularly aimed to contribute to independent audits performed in Turkey. Again within this framework, it is thought that the research will make an important contribution to the enterprises who aim to improve their corporate governance. Keywords: Corporate Governance, Independent Audit, Auditing Standards. İÇİNDEKİLER TABLO LİSTESİ. Xİ ŞEKİL LİSTESİ. Xİİİ KISALTMALAR . XV 1. GİRİŞ. 18 2. KURUMSAL YÖNETİM . 20 2. 1. Kurumsal Yönetim Kavramı . 20 2. 1. 1. Kurumsal Yönetimin Tanımı . 21 2. 1. 2. Kurumsal Yönetimin Önemi. 25 2. 1. 3. Kurumsal Yönetimin Amaçları. 27 2. 1. 4. Kurumsal Yönetimin Tarihsel Gelişimi. 29 2. 1. 5. Kurumsal Yönetim ile İlgili Teoriler . 31 2. 1. 5. 1. Vekâlet Teorisi . 32 2. 1. 5. 2. Mülkiyet – Kontrol Teorisi. 34 2. 1. 5. 3. Paydaş Teorisi . 34 2. 1. 6. OECD Kurumsal Yönetim İlkeleri. 35 2. 1. 6. 1. Etkin Bir Kurumsal Yönetim Çerçevesinin Oluşturulması. 36 2. 1. 6. 2. Hissedar Hakları ve Temel Hissedar İşlevleri. 36 2. 1. 6. 3. Hissedarlara Adil Davranılması . 37 2. 1. 6. 4. Kurumsal Yönetimde Paydaşların Rolü . 37 2. 1. 6. 5. Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık. 38 2. 1. 6. 6. Yönetim Kurulunun Sorumlulukları. 38 2. 1. 7. Kurumsal Yönetim İlkeleri . 39 2. 1. 7. 1. Adillik İlkesi (Eşitlik). 40 2. 1. 7. 2. Şeffaflık . 41 2. 1. 7. 3. Hesap Verebilirlik . 42 2. 1. 7. 4. Sorumluluk . 43 2. 2. Başlıca Kurumsal Yönetim Raporları . 44 2. 2. 1. Cadbury Raporu . 45 2. 2. 2. Greenbury Raporu. 55 2. 2. 3. Hampel Raporu . 56 2. 2. 4. Turnbull Raporu. 58 2. 2. 5. Sarbanes-Oxley Yasası. 59 2. 2. 5. 1. Sarbanes-Oxley Yasasının Çıkmasında Etkili Olan Nedenler . 59 2. 2. 5. 2. Sarbanes-Oxley Yasasının Ayrıntıları. 62 2. 2. 5. 2. 1. SOA Denetçi Bağımsızlığı ile İlgili Maddeler . 67 2. 2. 5. 2. 2. SOA Kurumsal Yönetim ile İlgili Maddeler. 70 2. 2. 5. 3. Sarbanes-Oxley Yasasının Sonuçları . 74 2. 3. Türkiye’de Kurumsal Yönetimin Gelişim Süreci. 75 2. 3. 1. TÜSİAD Kurumsal Yönetim Raporu (2002). 79 2. 3. 2. Sermaye Piyasası Kurumsal Yönetim İlkeleri . 80 2. 3. 3. Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD). 82 2. 3. 4. Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) . 83 2. 3. 5. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Açısından Kurumsal Yönetim. 85 2. 3. 5. 1. 6102 Sayılı TTK’nın Kurumsal Yönetim ile İlgili Gerekçesi . 86 2. 3. 5. 2. 6102 Sayılı TTK Kurumsal Yönetim ile İlgili Maddeler. 89 2. 4. Kurumsal Yönetimin İşletme İçinde Uygulanış Biçimi. 92 2. 4. 1. Yönetim Kurulu . 93 2. 4. 2. Komiteler. 95 2. 4. 2. 1. Denetim Komitesi. 95 2. 4. 2. 2. Riskin Erken Saptanması Komitesi. 97 2. 4. 2. 3. Kurumsal Yönetim Komitesi. 98 2. 4. 2. 4. Aday Gösterme Komitesi . 99 2. 4. 2. 5. Ücret Komitesi. 100 3. BAĞIMSIZ DENETİM. 100 3. 1. Bağımsız Denetim Kavramı . 101 3. 1. 1. Bağımsız Denetimin Tanımı . 102 3. 1. 2. Bağımsız Denetimin Tarihsel Gelişimi. 105 3. 1. 3. Bağımsız Denetimin Önemi. 107 3. 1. 4. Bağımsız Denetimin Faydaları. 108 3. 2. Genel Kabul Görmüş Denetim Standartları . 111 3. 2. 1. Genel Standartlar. 112 3. 2. 2. Çalışma Alanı (Sahası) Standartları. 113 3. 2. 3. Raporlama Standartları. 114 3. 3. Uluslararası ve Ulusal Boyutta Bağımsız Denetim Düzenlemeleri . 115 3. 3. 1. Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu Kuruluşları . 115 3. 3. 1. 1. Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu Düzenlemeleri . 117 3. 3. 1. 2. Uluslararası Denetim Standartları ve Türkiye Denetim Standartları . 118 3. 3. 1. 3. Avrupa Birliği’nde Denetim Düzenlemeleri . 118 3. 3. 1. 4. Amerika’da Denetim Düzenlemeleri. 120 3. 3. 2. Türkiye’de Bağımsız Denetim Düzenlemeleri. 122 3. 3. 2. 1. SPK’ya Göre Bağımsız Denetim Düzenlemeleri . 125 3. 3. 2. 2. BDDK’ya Göre Bağımsız Denetim Düzenlemeleri . 126 3. 3. 2. 3. 6102 Sayılı TTK’ya Göre Bağımsız Denetim Düzenlemeleri . 128 3. 3. 2. 4. KGK’ya Göre Bağımsız Denetim Düzenlemeleri. 131 3. 4. Bağımsız Denetim ve Kurumsal Yönetim İlişkisi Açısından Değerlendirme. 133 3. 4. 1. BDS 200 - Bağımsız Denetçinin Genel Amaçları ve Bağımsız Denetimin Bağımsız Denetim Standartlarına Uygun Olarak Yürütülmesi. 142 3. 4. 1. 1. Denetçinin Genel Amaçları . 143 3. 4. 1. 2. Yeterli ve Uygun Denetim Kanıtı ve Denetim Riski. 144 3. 4. 1. 3. Mesleki Şüphecilik Kavramı . 152 3. 4. 1. 4. Mesleki Muhakeme Kavramı . 157 3. 4. 1. 5. Finansal Tabloların Denetimine İlişkin Etik İlkeler. 163 3. 4. 1. 5. 1. Etik Kavramı. 170 3. 4. 1. 5. 2. Denetçi Bağımsızlığı. 179 3. 4. 2. BDS 240 Bağımsız Denetçinin Hileye İlişkin Sorumlulukları . 182 3. 4. 2. 1. Cadbury Raporu “Hile” ile İlgili Bölümler . 189 3. 4. 2. 2. SOA “Hile” ile İlgili Bölümler. 191 3. 4. 2. 3. BDS 240 Çerçevesinde Hile ile ilgili Sorumluluk Kavramı . 194 3. 4. 2. 4. BDS 240 Denetçinin Sorumluluğu Çerçevesinde Yapılacak İşler. 202 3. 4. 3. BDS 260 Üst Yönetimden Sorumlu Olanlarla Kurulacak İletişim . 205 3. 4. 4. BDS 265 İç Kontrol Eksikliklerinin Üst Yönetimden Sorumlu Olanlara ve Yönetime Bildirilmesi. 212 3. 4. 4. 1. İç Kontrol Yapısı ve Kurumsal Yönetim ile İlişkisi. 214 3. 4. 4. 1. 1. Kontrol Ortamı. 217 3. 4. 4. 1. 2. Risk Değerlendirme . 219 3. 4. 4. 1. 3. Kontrol Faaliyetleri. 219 3. 4. 4. 1. 4. Bilgi ve İletişim . 220 3. 4. 4. 1. 5. İzleme. 221 3. 4. 4. 2. Cadbury Raporu “İç Kontrol” ile İlgili Bölümler. 223 3. 4. 4. 3. Turnbull Raporu “İç Kontrol” ile İlgili Bölümler . 225 3. 4. 4. 4. SOA “İç Kontrol” ile İlgili Bölümler . 227 3. 4. 4. 5. BDS 265 Çerçevesinde İç Kontrol ile İlgili Denetçinin Sorumluluğu . 229 3. 4. 5. BDS 315 İşletme ve Çevresini Tanımak Suretiyle Önemli Yanlışlık Risklerinin Belirlenmesi. 231 3. 4. 5. 1. Kurumsal Risk Yönetimi Kavramı . 236 3. 4. 5. 2. İşletmenin İç Kontrolü Dâhil İşletme ve Çevresini Tanıma Yükümlülüğü. 238 3. 4. 5. 3. İşletmenin İç Kontrol Yapısının İncelenmesi . 240 3. 4. 6. BDS 330 Bağımsız Denetçinin Risk Olarak Değerlendirilmiş Hususlara Karşı Yapacağı İşler. 244 3. 4. 6. 1. Denetçinin Yönetimin İddiaları ile İlgili Olarak Yapacağı İşler . 246 3. 4. 6. 2. Kontrol Testleri. 247 3. 4. 6. 3. Kontrollerin Çalışma Verimliliğinin Değerlendirilmesi. 248 3. 4. 7. BDS 540 Muhasebe Tahminlerinin ve İlgili Açıklamaların Bağımsız Denetimi. 248 3. 4. 8. BDS 550 İlişkili Taraflar. 258 3. 4. 9. BDS 570 İşletmenin Sürekliliği. 265 3. 4. 10. BDS 610 İç Denetçi Çalışmalarının Kullanılması. 268 4. KÜÇÜK ORTA BOY İŞLETME (KOBİ). 273 4. 1. Küçük Orta Boy İşletme Tanımı . 274 4. 1. 1. KOBİ’lerin Yapısı ve Türkiye Ekonomisindeki Payları . 276 4. 1. 2. Türkiye’de KOBİ Politikası ve Kurumsal Altyapı. 278 4. 1. 3. Avrupa Birliği’nde ve Dünya’da KOBİ’ler. 280 4. 2. Basel Kriterleri ve KOBİ’lere Etkileri. 283 4. 3. KOBİ Borsası / Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP). 287 4. 3. 1. Gelişen İşletmeler Piyasasından Sağlanacak Faydalar. 289 4. 3. 1. 1. Finansman Kaynağına Erişim ve Likidite Sağlama. 290 4. 3. 1. 2. Tanınırlık ve Kredibilite Sağlama. 291 4. 3. 1. 3. Kurumsallaşma . 291 5. BORSA İSTANBUL GELİŞEN İŞLETMELER PİYASASINDA YERALAN ŞİRKETLER ÜZERİNDE BİR ANKET ÇALIŞMASI. 293 5. 1. Araştırmanın Konusu. 296 5. 2. Araştırmanın Amacı. 296 5. 3. Araştırmanın Önemi. 296 5. 4. Araştırmanın Kapsamı. 298 5. 5. Literatür Taraması. 300 5. 6. Araştırmanın Sınırlılığı ve Varsayımları. 307 5. 7. Araştırmanın Problemi ve Hipotezleri . 308 5. 8. Araştırmanın Modeli . 310 5. 9. Anakütle ve Örneklem. 312 5. 9. 1. Anketin Hazırlanması ile İlgili Aşamalar. 313 5. 9. 2. Anket Formunun Hazırlanma Aşamaları ve Ayrıntıları. 314 5. 10. Bulgular ve Yorumlar (Analiz). 318 6. SONUÇ . 382 7. EKLER . 395 8. KAYNAKÇA. 405
Açıklama
Tez (Doktora) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi -- Kaynakça var.
