Tek parti döneminin temel dinamikleri üzerine tartışmalar
Yükleniyor...
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İstanbul Ticaret Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Amaç: Bu çalışma Türkiye’de tek parti dönemi olarak bilinen 1923-1945 yıllarındaki siyasi yapının temel dinamiklerini ve bu dönemin temel siyasi aktörü olan CHP’nin parti yapılanmasını, tek parti dönemine dair bugüne kadar yapılmış tartışmalar ışığı altında incelemektir. Yöntem: Makalede nitel araştırma yöntemi kullanılarak, döneme ilişkin gelişmeler ve tartışmalar yorumlayıcı bir yaklaşımla ele alınmaya çalışılmıştır. Bulgular: Tek parti dönemiyle ilgili tartışmaların odağında demokrasi konusu yer aldığı görülmektedir. Dönemin koşulları dikkate alındığında devletin yapılanması için gereken “asgari koşulları” sağlamadığı ve dolayısıyla demokratik olarak nitelendirmenin doğru olmayacağı anlaşılmaktadır. Yeni kurulan ve henüz devlet yapılanmasının temellerinin atıldığı bu dönemde, uzun süreçler gerektiren demokratik koşulları sağlaması pek mümkün de görünmemektedir. Demokrasi tartışmaları çerçevesinde tartışmaların yoğunlaştığı bir diğer konu çok partili hayata geçiş denemelerinin başarısızlığı üzerinedir. Her iki denemenin de kısa süre içinde başarısızlıkla sonuçlanmasında devletin güvenlik endişelerinin önemli olduğu, bu nedenle devletin varlığına zarar vereceği düşünülen her türlü muhalefete karşı aşırı hassas ve sert reflekslerin ortaya çıktığı anlaşılmaktadır. Türkiye’nin çok partili hayata geçilmesinde, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki yeni uluslararası düzenin yadsınamaz bir etkisi olduğu söylenebilir. Tek parti dönemindeki iç siyasi gelişmeler dönemin uluslararası gelişmelerinden ayrı değerlendirilemeyeceğinden, özellikle 1930’larda Avrupa’da gittikçe sertleşen siyasi atmosferi göz önünde bulundurmak gerekir. Bu çerçevede yapılan tartışmalarda 1930’ların dünyasında hızla yükselen faşizm ve komünizm gibi totaliter rejimlerle kıyaslandığında tek parti olmasına karşın, bu dönemin yapısal ve düşünsel olarak onlardan tamamen farklı olduğu da değerlendirmeleri ağır basmaktadır. Özgünlük: bu makale Tek Parti dönemiyle ilgili günümüze kadar yapılan tartışma ve eleştirileri belli başlıklar altında toplayarak, dönemin farklı açılardan değerlendirmesini yapmaya çalışmaktadır. Bu dönem Türk siyasal hayatının altyapısını oluşturduğundan, söz konusu dinamiklerin ve parti yapılanmasının iyi analiz edilmesinin, günümüz siyasi sorunlarının daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacağı düşünülmektedir. Tek parti dönemi ile ilgili tartışmaları ortaya koymak ve dönemin siyasi dinamiklerini, o günün koşullarında yeniden değerlendirmek, Türk demokrasi tarihi açısından da büyük önem taşımaktadır. Sadece kavramsal olarak dönemi isimlendirmek bile (“tek parti dönemi” veya “tek partili hayat”) döneme ilişkin farklı yaklaşımları görmemiz açısından değerlidir. Altı çizilmesi gereken önemli noktalardan biri, ister muhafazakar ister liberal düşüncede olsun, konuya yorum getiren çalışmalar, konu “demokrasi” olduğunda belli noktalarda benzer eleştirilerle birbirlerine yaklaşmakta, fakat farklı açıklamalarla bu dönemi yorumlamaktadır. Üzerinde durulması gereken diğer bir nokta da, bu dönemin siyasi dinamiklerinde hem yeni kurulmuş bir ülkenin kendine has koşulları hem de uluslararası sistemin etkileri belirleyici olduğudur. Özetle, bu çalışmada günümüz siyasi hayatındaki pek çok tartışmada yeri olan bu dönemin iyi anlaşılması ve çok boyutlu bir şekilde ele alınabilmesi için, döneme ilişkin literatürün genel hatları ile gözden geçirilmesine, tartışmaların ve eleştirilerin kategorik olarak ortaya konmasına çalışılmıştır.
Purpose: This study aims to examine the basic dynamics of the political structure in the years 1923-1945, known as the single party period in Turkey, and the party organization of the CHP, the main political actor of this period, in the light of the debates on the single party period to date. Method: In this article, the qualitative research method is used to analyze the developments and debates of the period with an interpretative approach. Findings: It is seen that the issue of democracy is at the center of the debates on the single party period. Considering the conditions of the period, it is understood that it did not meet the "minimum conditions" required for the structuring of the state and therefore it would not be correct to characterize it as democratic. In this period, when the foundations of the newly established state were still being laid, it seems unlikely that democratic conditions, which require long processes, would be met. Another issue that has been intensified within the framework of democracy debates is the failure of the attempts to transition to multi-party life. It is understood that the security concerns of the state were important in the failure of both attempts in a short period of time, and that for this reason, overly sensitive and harsh reflexes emerged against any kind of opposition that was thought to harm the existence of the state. It can be said that the new international order after the Second World War had an undeniable impact on Turkey's transition to multi-party life. Since domestic political developments during the single party period cannot be evaluated separately from the international developments of the period, it is necessary to take into account the increasingly harsh political atmosphere in Europe, especially in the 1930s. In the discussions within this framework, it is predominantly argued that although the single-party period was a one-party period compared to totalitarian regimes such as fascism and communism, which rose rapidly in the world of the 1930s, this period was structurally and intellectually completely different from them. Originality: This article attempts to evaluate the period from different perspectives by gathering the discussions and criticisms about the Single Party period under certain headings. Since this period constitutes the infrastructure of Turkish political life, it is thought that a good analysis of the dynamics and party structure in question will help to better understand today's political problems. Presenting the debates on the one-party period and re-evaluating the political dynamics of the period under the conditions of the time is of great importance for the history of Turkish democracy. Even just conceptually naming the period ("one-party era" or "one-party life") is valuable in order to see the different approaches to the period. One of the important points to underline is that studies, whether in conservative or liberal thought, approach each other with similar criticisms at certain points when it comes to "democracy", but interpret this period with different explanations. Another point that needs to be emphasized is that the political dynamics of this period were determined by both the unique conditions of a newly established country and the effects of the international system. To summarize, this study has attempted to review the literature on the period in general terms and to categorically present the debates and criticisms in order to understand this period, which has a place in many debates in today's political life, and to address it in a multidimensional manner.
Purpose: This study aims to examine the basic dynamics of the political structure in the years 1923-1945, known as the single party period in Turkey, and the party organization of the CHP, the main political actor of this period, in the light of the debates on the single party period to date. Method: In this article, the qualitative research method is used to analyze the developments and debates of the period with an interpretative approach. Findings: It is seen that the issue of democracy is at the center of the debates on the single party period. Considering the conditions of the period, it is understood that it did not meet the "minimum conditions" required for the structuring of the state and therefore it would not be correct to characterize it as democratic. In this period, when the foundations of the newly established state were still being laid, it seems unlikely that democratic conditions, which require long processes, would be met. Another issue that has been intensified within the framework of democracy debates is the failure of the attempts to transition to multi-party life. It is understood that the security concerns of the state were important in the failure of both attempts in a short period of time, and that for this reason, overly sensitive and harsh reflexes emerged against any kind of opposition that was thought to harm the existence of the state. It can be said that the new international order after the Second World War had an undeniable impact on Turkey's transition to multi-party life. Since domestic political developments during the single party period cannot be evaluated separately from the international developments of the period, it is necessary to take into account the increasingly harsh political atmosphere in Europe, especially in the 1930s. In the discussions within this framework, it is predominantly argued that although the single-party period was a one-party period compared to totalitarian regimes such as fascism and communism, which rose rapidly in the world of the 1930s, this period was structurally and intellectually completely different from them. Originality: This article attempts to evaluate the period from different perspectives by gathering the discussions and criticisms about the Single Party period under certain headings. Since this period constitutes the infrastructure of Turkish political life, it is thought that a good analysis of the dynamics and party structure in question will help to better understand today's political problems. Presenting the debates on the one-party period and re-evaluating the political dynamics of the period under the conditions of the time is of great importance for the history of Turkish democracy. Even just conceptually naming the period ("one-party era" or "one-party life") is valuable in order to see the different approaches to the period. One of the important points to underline is that studies, whether in conservative or liberal thought, approach each other with similar criticisms at certain points when it comes to "democracy", but interpret this period with different explanations. Another point that needs to be emphasized is that the political dynamics of this period were determined by both the unique conditions of a newly established country and the effects of the international system. To summarize, this study has attempted to review the literature on the period in general terms and to categorically present the debates and criticisms in order to understand this period, which has a place in many debates in today's political life, and to address it in a multidimensional manner.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Tek Parti Dönemi, Cumhuriyet Halk Partisi, Milli Mücadele, Demokrasi, Türk Siyasi Hayatı, Single Party Period, Republican People's Party,, National Struggle, Democracy, Turkish Political Life
Kaynak
İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
23
Sayı
49
