Örgütsel vatandaşlık davranışı ile ast-üst çatışmalarının yönetimi ilişkisinde alaycılık davranışının katalizör etkisi
| dc.contributor.advisor | Hüner Şencan | |
| dc.contributor.author | Yılmaz, Hakan | |
| dc.date.accessioned | 23.01.2019T14:29:22Z | |
| dc.date.accessioned | 2019-01-25T20:19:29Z | |
| dc.date.available | 23.01.2019T14:29:22Z | |
| dc.date.available | 2019-01-25T20:19:29Z | |
| dc.date.issued | 2018 | en_US |
| dc.department | Enstitüler, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı | en_US |
| dc.description | Tez (Doktora) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi. Kaynakça var. | en_US |
| dc.description.abstract | Çalışmada örgüt çalışanlarının vatandaşlık davranış düzeyleri incelenmiş, ast-üst çatışma yönetim biçimleri ile arasındaki ilişkinin hangi faktörlere göre değişiklik gösterebileceği saptanarak, örgütsel alaycılık (organizational cynicism) davranışı ve demografik değişkenlerin olası aracılık etkisi araştırılmıştır. Örgütlerde etkinlik ve verimlilik artışı önemli ölçüde “çalışan ve yönetici performansına” bağlı olduğundan yöneticiler ve altında çalışan personelin çatışma yönetimi sürecinde gösterdikleri tutum ve davranışların saptanması önem taşımaktadır. Çalışmanın temel hipotezi; “örgüt çalışanlarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı düzeyleri ile Çatışma Yönetim tarzları arasında ilişki vardır” olarak belirlenmiştir. Temel alt hipotezlerinde; örgüt çalışanlarının “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı” düzeyleri ile “Uyumlaştırma”, “Baskın çıkma” ve “Çekinik Kalma” “Çatışma Yönetimi” alt boyutları arasındaki ilişkinin yanı sıra “Alaycılık” ve demografik değişkenlerin katalizör (moderatör) etkileri de incelenmiştir. Araştırmanın ana kütlesi Türkiye’deki finans sektörü çalışanları olup pratik ana kütlesi il, alan ve çalışan görev dağılımına göre sınırlandırılmıştır. Bu çalışmada İstanbul, İzmir, Ankara, Gaziantep, Adana, Mersin, Samsun ve Edirne illerinde görev yapan banka ve sigorta şirketi üst yönetim altındaki yönetici ve çalışanları arasından 384’ü üzerinde araştırma yapılmıştır. Doğrudan “Çatışma Yönetimi” ile “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı” ve “Örgütsel Alaycılık Davranışı” arasındaki ilişkinin çıkarılması ve belirlenmesi yönündeki çalışmaların az olmasının yanısıra bu konuda finans sektörü yöneticileri ile kendilerine bağlı çalışan personelin hangi noktada durdukları konusunda bir araştırma yapılmamış olması tez çalışmasının temel güdüsü olmuştur. Çalışmada, “Çatışma Yönetimi, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Örgütsel Alaycılık Davranışı göstergeleri” konusunda bir ölçek kullanılmış ve bu ölçek bir taraftan banka ve sigorta şirketi yöneticilerine ve diğer taraftan altında çalışan personeline değerletilerek indekste belirlenen maddelerin han ii konusundaki görüşleri derlenmiştir. Bu kapsamda ilk aşamada yapılan pilot çalışmada finans sektöründe çalışan 201 yönetici ve personeline, asıl ölçüm uygulamasında ise 384 yönetici ve personeline ulaşılmıştır. İstatistik analizleri sonucunda, finans sektörü yöneticileriyle altında çalışan personelin “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı”nın “Ast-Üst Çatışma Yönetimi”ni önemli ölçüde açıkladığı anlaşılmıştır (R 2 = ,242; p = ,000). Bunun yanı sıra “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı” faktörünün, “Ast-Üst Çatışma Yönetimi” “Uyumlaştırma” alt boyutunun %45,7’sini (R 2 = ,457; p = ,000); “Baskın Çıkma” alt boyutunun %27,4’ünü (R 2 = ,274; p = ,000) ve “Çekinik Kalma” alt boyutunun %13’ünü (R 2 = ,129; p = ,000) açıkladığı saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar, “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı” ile “Ast-Üst Çatışma Yönetimi” ilişkisinde “Alaycılık”, “Unvan” ve “İşletmenin Niteliği” değişkenlerinin katalizör (moderatör) etkilerinin olduğunu da göstermektedir (R 2 = ,328; p = ,000 ve R 2 = ,278; p = ,000). Dört bağımsız demografik kontrol değişkenlerinden sadece “İşletmenin Niteliği” ve “Unvan” faktörlerinin istatistiksel olarak anlamlı olması nedeniyle modele katkı yaptığı anlaşılmıştır (p = ,001 ve p = ,000). “Çalışılan Departman” ve “Personel Sayısı” faktörü kullanılarak oluşturulan hipotezlerin ise istatistiksel olarak anlamlı olmadıkları (p = ,722 ve p = ,800; p <,05) ve modele katkı yapmadıkları belirlenmiştir. Test edilen 11 hipotezden 9’unda istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuş, diğerlerinde H0 hipotezinin reddedilmesinde başarısız olunmuştur. Temel hipotez ve temel alt hipotezlerin kabul edilmesi “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı” ile “Ast-Üst Çatışma Yönetimi” ve alt boyutları arasındaki ilişkilerin anlamlı olduğunu ortaya koyarak “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı”nın önemini göstermektedir. Bunun yanı sıra ast-üst çatışmalarının başarılı bir şekilde yönetilmesinde “Örgütsel Alaycılık Davranışı”, “Unvan” ve “İşletmenin Niteliği” faktörlerinin de etkili olduğu anlaşılmıştır. Anahtar kavramlar: Örgütsel vatandaşlık davranışı, ast-üst çatışma yönetim biçimleri, örgütsel alaycılık davranışı. | en_US |
| dc.description.abstract | The increase in organizational effectiveness and productivity is significantly related to employees’ and managers’ performance. In this base, it is important to determine the attitudes and behaviors of managers and their subordinates during the conflict management process. In this research, the relationships between organizational citizenship behavior (OCB), hierarchical conflict management (HCM) and organizational cynicism behavior (CB) were investigated within the scope of demographic variables. In this manner, the influence of OCB on HCM and on its sub-dimensions were measured. Moreover, the moderator effect of CB and demographic factors on the relation between OCB and HCM was tried to be identified. The population of this study is the financial sector employees in Turkey and the practice population is limited in terms of provinces (İstanbul, İzmir, Ankara, Gaziantep, Adana, Mersin, Samsun, Edirne) and titles. Using the criterion, the pilot research was conducted with 201 respondents. The ultimate main research uses data from 384 questionnaires, selected through random sampling technique. Results achieved using IBM SPSS 17, FACTOR 10.3 and AMOS 21, indicated that the level of OCB of financial sector managers and their employees has a significant effect on HCM and its subdimensions. Furthermore, CB, Title and Capital Structure variables moderates the relationship between OCB and HCM. Key words: Organizational citizenship behavior, conflict management, organizational cynizm behavior. | en_US |
| dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER -- Öz, i -- Abstract, iii -- İçindekiler,. iv -- Tablolar Listesi, viii -- Şekiller Listesi,. xi -- Kısaltmalar Listesi,xiii -- I. GİRİŞ, 1 -- A. Problem Tanımlaması, 2 -- B. Amaç ve Önem, 3 -- C. Kapsam ve Kısıtlar, 4 -- 1. Kapsam, 5 -- 2. Kısıtlar, 7 -- D. Ön Kabuller, 8 -- II. KURAMSAL TEMEL, 9 -- A. Örgütsel Vatandaşlık, 9 -- 1. Tarihçe ve Kuramlar,. 9 -- 2. Örgütsel Vatandaşlık Davranışını Oluşturan ve Etkileyen Faktörler, 14 -- 3. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İşlev ve Özellikleri, 17 -- 4. Örgütsel Vatandaşlık Benzeri Davranışlar, 21 -- 5. Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Boyutları,. 22 -- 6. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Konusunda Yapılan Araştırmalar,. 27 -- B. Çatışma Yönetim Tarzları,. 35 -- 1. Çatışma ve Çatışma Benzeri Kavramlar,. 35 -- 2. Çatışmaların Nedenleri, Gelişim Süreci ve Sonuçları,. 38 -- 3. Çatışma Türleri, 46 -- 4. Ast-Üst Çatışma Yönetim Modelleri, 50 -- 5. Ast-Üst Çatışmaları Yönetim Biçimleri,. 54 -- 6. Ast-Üst Çatışma Yönetimi Konusunda Yapılan Araştırmalar,. 59 -- C. Örgütsel Alaycılık,. 69 -- 1. Örgütsel Alaycılık Davranışı,. 69 -- 2. Örgüt Teorileri İle İlişkisi, 72 -- 3. Örgütsel Alaycılık Türleri, 74 -- 4. Örgütsel Alaycılık Davranışının Özellikleri,. 76 -- 5. Örgütsel Alaycılık Nedenleri Ve Sonuçları,. 77 -- 6. Örgütsel Alaycılık Davranışının Boyutları,. 81 -- 7. Örgütsel Alaycılık Davranışı Konusunda Yapılan Araştırmalar,. 82 -- III. YÖNTEMBİLİM,. 93 -- A. Tasarım, Model ve Hipotezler,. 93 -- 1. Araştırmanın Tasarımı,. 93 -- 2. Modeller ve Hipotezler, 94 -- B. Ana Kütle ve Örneklem,. 106 -- 1. Ana Kütle,. 106 -- 2. Örneklem Büyüklüğü ve Güç Analizi, 107 -- 3. Örneklem Birimi ve Örnekleme Yöntemi,. 110 -- C. Ölçüm Araçları ve ölçme yöntemleri,. 111 -- 1. Bulunması, Geliştirilmesi ve Uyarlama Süreci,. 111 -- 2. Değişenlerin Etiketleri ve Dereceleme, 113 -- 3.Yüzey ve İçerik Geçerliliği Çalışmaları,. 114 -- 4. Ortak Yöntem Varyansı Önlemleri,. 116 -- 5. Ölçüm Uygulamaları ve Tercih Edilen Yöntem, 116 -- D. Pilot Araştırma Uygulaması,. 117 -- 1. Araştırmanın Örneklemi ve Uygulama, 118 -- 2. Tanımlayıcı Analiz Bulguları,. 120 -- 3. Boyutsallık ve Yapısal Geçerlilik Analizleri,. 121 -- 4. Yapılan İyileştirilmeler ve Alınan Önlemler,. 136 -- E. Asıl Ölçüm Uygulaması, 137 -- 1. Anket uygulama Yöntemi, 137 -- 2. Yanıtlama Hatalarını Azaltma Yöntemleri,. 138 -- 3. Bilgilendirme ve Eğitme,. 139 -- 4. Anketlerin Kontrolü ve Teslim Alınması, 139 -- IV. ÖN ANALİZLER,. 140 -- A. Veri Temizliği,. 140 -- B. Boyutsallık Analizlerİ,. 142 -- 1. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeğinin Boyutsallığı, 143 -- 2. Ast-üst Çatışma Yönetim Tarzları Ölçeğinin Boyutsallığı,. 148 -- 3. Örgütsel Alaycılık Davranışı Ölçeğinin Boyutsallığı, 154 -- C. Yapısal Geçerlilik Analizleri, 157 -- 1. Nomolojik Geçerlilik Analizleri,. 159 -- 2. Açıklayıcı Faktör Analizleri ile Yapısal Geçerliliğin Sınanması, 161 -- 3.Doğrulayıcı Faktör Analizleri İle Yapısal Geçerliliğin Sınanması, 166 -- D. Güvenilirlik Analizleri, 182 -- 1. Maddeler Arası Korelasyon Değerleri, 183 -- 2. Yarıya Bölme Güvenilirliği, 187 -- 3. Cronbach Alfa Güvenilirlik Analizleri,. 188 -- 4. Omega Güvenilirliği,. 194 -- 5. Analizlerin Genel Değerlendirmesi, 194 -- E. Yanlılık Analizleri, 194 -- 1. Cevapsızlık Yanlılığı, 194 -- 2. Ortak Yöntem Yanlılığı,. 195 -- V. ASIL ANALİZLER VE BULGULAR, 204 -- A. Demografik Değişkenlere İlişkin Analizler ve Bulgular, 204 -- 1. Frekans Dağılımları, 204 -- 2. Ölçek Puanlarının Demografik Değişkenlere Göre Dağılımı, 206 -- 3. Ölçek Puanlarının Dağılım Grafikleri, 211 -- B. Hipotez Testlerine İlişkin Bulgular,. 214 -- 1. Temel Araştırma Hipotezi, 214 -- 2. Alaycılığın Moderatör Etkisi,. 231 -- 3. Demografik Moderatör Etki,. 236 -- 4. Kontrol Değişkenlerinin Etkisi, 245 -- VI. SONUÇLAR, TARTIŞMA VE ÖNERİLER, 251 -- A. Sonuçlar,. 251 -- B. Tartışma,. 257 -- C. Sonraki Araştırmalar İçin Öneriler,. 261 -- EKLER, 263 -- EK A. Anket Formu, 263 -- EK B. Pilot Çalışma Öncesi Anket Formu,. 267 -- EK C. Ölçek Kullanım İzinleri, 271 -- 1. Çatışma Yönetimi Ölçeği, 271 -- 2. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği,. 271 -- 3. Örgütsel Alaycılık Davranışı Ölçeği, 272 -- EK D. Yararlanılan Ölçeklerin İyileştirme Aşamaları, 272 -- 1. Yüzey ve İçerik Geçerliliği Aşaması, 272 -- 2. Pilot Araştırma Aşaması (Boyutsallık ve Güvenilirlik Analizleri), 273 -- 3. Asıl Araştırma Aşaması (Boyutsallık ve Güvenilirlik Analizleri), 273 -- 4. Yapısal Geçerlilik Analizleri Aşaması (AFA + CFA), 274 -- ALINTI YAPILAN KAYNAKLAR,. 275 | en_US |
| dc.identifier.citation | Yılmaz, Hakan. (2018). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile ast-üst çatışmalarının yönetimi ilişkisinde alaycılık davranışının katalizör etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul | en_US |
| dc.identifier.endpage | 309 | en_US |
| dc.identifier.isbn | 9789756516317 | |
| dc.identifier.startpage | 1 | en_US |
| dc.identifier.uri | http://katalog.ticaret.edu.tr/yordambt/yordam.php?aDemirbas=77878 | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11467/2485 | |
| dc.identifier.yoktezid | 512905 | en_US |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | İstanbul Ticaret Üniversitesi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | İş iletişimi | en_US |
| dc.subject | İletişim, Yönetimde | en_US |
| dc.subject | İletişim, Örgütlerde | en_US |
| dc.subject | Business communication | en_US |
| dc.subject | Communication in management | en_US |
| dc.subject | Communication in organizations | en_US |
| dc.subject.lcc | HD 30.3/Y55 | |
| dc.title | Örgütsel vatandaşlık davranışı ile ast-üst çatışmalarının yönetimi ilişkisinde alaycılık davranışının katalizör etkisi | en_US |
| dc.type | Doctoral Thesis | en_US |
Dosyalar
Orijinal paket
1 - 1 / 1
