İnşaat sözleşmelerinde yüklenici temerrüdü ve sonuçları
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İstanbul Ticaret Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
ÖZET Çalışmamızda inşaat sözleşmelerinde; taraflardan birisi olan yüklenicinin sözleşmeden kaynaklanan eser meydana getirme ve teslim edimini yerine getirmekte temerrüde düşmesi durumuna bağlanan sonuçlar incelenmiştir. Yüklenici temerrüdü nedeniyle iş sahibinin hangi mevzuata göre ve ne şekilde hakkını arayacağı ve nihayetinde taraflar arasındaki bozulan menfaat dengesinin ne şekilde yeniden tesis edileceği sorularına cevap aranmıştır. Araştırmamızda konu ile ilgili yazındaki eserler ile mevzuat incelenmiş ve yargı kararlarından yararlanılmıştır. Böylece çalışmanın bütününde, nitel araştırma yöntemlerinden metin analizi yöntemi ile örnek olay araştırması yöntemi kullanılmıştır. Bu çerçevede çalışmada, yüklenici temerrüdünün sonuçları kısmında ayrıntılarına yer verilen, yüklenici temerrüdü durumunda iş sahibinin sahip olduğu seçimlik hakların kullanılması ile ilgili uygulamada tartışma konusu olan hususlar belirlenmiştir. Söz konusu hususlara öğreti ve yargı kararları ile üretilen çözüm önerileri incelenmiştir. Tespit edilen sorunlar için nihai çözümün; inşaat sözleşmelerinde tarafların hukuki statüleri, hak ve yükümlülükleri, borca aykırı davranmaları halinde öngörülecek yaptırımlar ve benzeri konuların ayrıntılı bir şekilde ele alındığı bir yasal düzenleme olacağı değerlendirilmektedir. Anahtar Kelimeler: İnşaat Sözleşmesi, Yüklenicinin Temerrüdü, Gecikme Tazminatı, Sözleşmeden Dönme, Menfi Zarar, Müspet Zarar. ABSTRACT In our study, in construction contracts; the results attributed to the default of one of the parties, the contractor, in performing the work creation and delivery, arising from the contract, have been examined. Due to the default of the contractor, answers were sought for the questions of which legislation and in what way the employer will seek his right, and how to restore the balance of interest between the parties. In our research, the works in the literature on the subject and the legislation were examined and judicial decisions were used. Thus, the text analysis method and the case study method, one of the qualitative research methods were used throughout the study. In this framework, in the study, the issues which are discussed in detail in the contractor’s default consequences part, and which are the subject of discussion in practice regarding the use of the optional rights of the employer in case of contractor default, have been determined. The solution proposals produced by doctrines and judicial decisions were examined for these issues. The ultimate solution for the detected problems; it is considered that constaction contracts will be a legal regulation that deals with the legal status, rights and obligations of the parties, sanctions to be imposed in case of breach of debth and similar issues in detail. Key Words: Construction Contract, Contractor’s Default, Delay Compensation, Cancellation, Negative Loss, Positive Loss. İÇİNDEKİLER ÖZET. iii ABSTRACT . iv İÇİNDEKİLER . v KISALTMALAR . ix GİRİŞ . 1 BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK İNŞAAT SÖZLEŞMESİ 1. 1. Kavramsal Çerçeve . 3 1. 2. Hukuksal Nitelik . 4 1. 2. 1. Sürekli ve Ani Edimli Borç İlişkisi Ayırımı . 5 1. 3. Sözleşmenin Unsurları . 6 1. 3. 1. Konu unsuru (İnşaat) . 7 1. 3. 2. İnşaat Yapma Yükümlülüğü . 8 1. 3. 3. Ücret . 9 1. 3. 4. İradelerin Uyumu . 9 1. 4. Sözleşmenin Tarafları . 10 1. 4. 1. Yüklenici (Müteahhit) . 10 1. 4. 1. 1. Alt Yüklenici. 11 1. 4. 2. İş Sahibi . 14 1. 5. Tarafların Yükümlülükleri . 14 1. 5. 1. Yüklenicinin Yükümlülükleri . 14 1. 5. 1. 1. Eseri Şahsen Meydana Getirmek veya Kendi Yönetimi Altında Yaptırmak . 16 1. 5. 1. 2. Eseri Başkasına Yaptırmak . 18 1. 5. 1. 3. Gerekli Araç ve Gereçleri Sağlama . 18 1. 5. 1. 4. Malzeme Sağlama . 19 1. 5. 1. 5. Özen Yükümlülüğü . 20 1. 5. 1. 6. Yüklenicinin sadakat borcu . 23 1. 5. 2. İş Sahibinin Yükümlülükleri . 24 1. 5. 2. 1. İş Sahibinin Bedel Ödeme Yükümlülüğü . 24 1. 5. 2. 2. İş Sahibinin Diğer Edim Yükümlülükleri . 30 1. 6. İnşaat Sözleşmesinin Şekli . 32 İKİNCİ BÖLÜM YÜKLENİCİ TEMERRÜDÜNÜN KOŞULLARI 2. 1. Borçlunun Temerrüdü . 34 2. 1. 1. İnşaatın Tesliminin Mümkün Olması Koşulu . 35 2. 1. 2. Muacceliyet Koşulu . 39 2. 1. 2. 1. Sözleşmede Teslim Tarihinin Belirlenmiş Olması Hali . 39 2. 1. 2. 2. Sözleşmede Tarihin Belirlenmemesi Hali . 40 2. 1. 3. İfanın (Teslimin) Gerçekleşmemiş Olması Koşulu . 42 2. 1. 4. İhtar Koşulu . 45 2. 1. 4. 1. İhtar Gerektirmeyen Haller . 49 2. 1. 4. 1. 1. Borcun ifa edileceği tarihin taraf iradeleri ile belirlenmiş olması 49 2. 1. 4. 1. 2. Borcun İfa Edileceği Günün Taraflardan Birisinin İhbarına Bırakılmış Olması . 50 2. 1. 4. 1. 3. İhtar Şartının Sözleşme ile Ortadan Kaldırılması . 51 2. 1. 4. 1. 4. İhtar Yapmanın Dürüstlük Kuralına Göre Beklenmeyeceği Haller 52 2. 1. 5. Yüklenici Temerrüdüne Engel Olan Sebeplerin Bulunmaması . 52 2. 1. 5. 1. Yüklenicinin İfadan Kaçınma Hakkı . 52 2. 1. 5. 2. Yüklenici İfasının İş Sahibi Nedeniyle Gecikmemiş Olması (Alacaklı Temerrüdü) . 53 2. 1. 5. 3. İş Sahibinin Belirli Şartlar Altında Ayıplı İfayı Kabul Etmesi Zorunluluğu . 54 2. 1. 5. 4. Tecil Anlaşması . 55 2. 2. Erken Temerrüt (Erken Dönme) . 56 2. 2. 1. Erken Dönmenin Şartları . 57 2. 2. 2. Erken Dönmenin Sonuçları . 59 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YÜKLENİCİ TEMERRÜDÜNÜN SONUÇLARI 3. 1. Genel Olarak Yüklenici Temerrüdünün Sonuçları . 61 3. 1. 1. Seçimlik Haklarının Kullanılmasının Şartları . 64 3. 1. 2. Uygun Süre (Ek Süre) . 65 3. 1. 3. Süre Verilmesini Gerektirmeyen Durumlar . 67 3. 1. 3. 1. Yüklenicinin durumundan ve tutumundan ek süre verilmesinin etkisiz olacağı anlaşılıyor ise . 67 3. 1. 3. 2. Yüklenicinin temerrüdü sonucunda inşaatın teslim edilmesinin iş sahibi için faydasız hale gelmiş olması . 68 3. 1. 3. 3. Sözleşme ile kesin vadenin belirlenmiş olması . 69 3. 1. 3. 4. Dürüstlük kuralı gereği . 69 3. 2. İş Sahibinin Seçimlik Hakları . 70 3. 2. 1. İş Sahibinin Seçimlik Hakları Kullanacağını Hemen Bildirmesi Koşulu 71 3. 2. 1. 1. Uygun (Ek) Sürenin Verildiği Durumlar . 71 3. 2. 1. 2. Süre verilmesinin gerekmediği durumlarda . 72 3. 2. 2. İş Sahibinin Aynen İfa ile Birlikte Gecikme Tazminatı Talep Etmesi 72 3. 2. 2. 1. Yüklenicinin Aynen İfa Yükümlülüğünün Devam Etmesi. 72 3. 2. 2. 2. Gecikmeden Doğan Zarardan Sorumluluk . 74 3. 2. 2. 3. Gecikme Tazminatının Talep Edilebileceği Dönem . 75 3. 2. 2. 4. Temerrüt Nedeniyle Gecikmeden Doğan İş Sahibinin Zararları . 78 3. 2. 2. 5. Yüklenicinin Ceza Koşulu Sorumluluğu . 79 3. 2. 2. 6. Ceza Koşulunun Şartları . 86 3. 2. 3. İş Sahibinin Aynen İfadan Vazgeçerek Müspet Zararın Tazminini Talep Hakkı . 88 3. 2. 3. 1. Müspet Zararın Tanımı ve Hesaplanması . 89 3. 2. 3. 2. Aynen İfadan Vaz Geçilmesi Durumunda Tarafların Karşılıklı Edim Yükümlülüklerinin Durumu . 90 3. 2. 3. 3. Müspet Zararın Hesaplanması . 92 3. 2. 3. 3. 1. Değişim Teorisi . 93 3. 2. 3. 3. 2. Fark Teorisi . 95 3. 2. 4. İş Sahibinin Sözleşmeden Dönme ve Menfi Zararını Tazmin Talebi 96 3. 2. 4. 1. Dönmenin Hukuki Sonuçlarına Yönelik Teoriler . 97 3. 2. 4. 1. 1. Klasik Teori . 97 3. 2. 4. 1. 2. Ayni Etkili Dönme Teorisi . 98 3. 2. 4. 1. 3. Yasal borç ilişkisi teorisi . 99 3. 2. 4. 1. 4. Yeni Dönme Teorisi . 100 3. 2. 4. 1. 5. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmeleri Açısından Yargıtayın Görüşü ve Eleştirileri . 100 3. 2. 4. 1. 6. Teorilerin Eleştirisi. Hata! Yer işareti tanımlanmamış. 3. 2. 4. 2. Dönmenin Sonuçları . 109 3. 2. 4. 3. Sözleşmeden Dönmeye Bağlanmış Olan Hukuksal Sonuçlar . 119 3. 2. 4. 3. 1. Dönme tarihine kadar henüz ifa edilmemiş edimlere ilişkin borcun ortadan kalkması . 119 3. 2. 4. 3. 2. Sözleşmeden Dönme Tarihinden Önce Yerine Getirilmiş Edimlerin İadesi Hususu . 120 3. 2. 4. 4. Sözleşmeden Dönmeden Dolayı Tarafların İade Borcu . 121 3. 2. 4. 4. 1. İş Sahibinin Sözleşmeden Dönmeden Dolayı İade Borcu . 121 3. 2. 4. 4. 2. Yüklenicinin Sözleşmeden Dönülmesi Nedeni ile İade Borcu 123 3. 2. 4. 5. Menfi Zarar . 124 3. 2. 4. 5. 1. Fiili Zarar . 125 3. 2. 4. 5. 2. Yoksun Kalınan Kâr (Kaçırılan Fırsat) . 126 3. 2. 4. 6. Menfi Zarar ile İlgili Yargıtay Görüşü . 128 3. 3. Yargıtay Kararı Işığında Yüklenicinin Kısmi Temerrüdü . 129 SONUÇ . 135 KAYNAKÇA . 139
Açıklama
Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi -- Kaynakça var.
