Doğrudan yabancı sermaye yatırımları, beşeri sermaye ve iktisadi büyüme ilişkisi

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.advisorTapşın, Gülçin Tapşın
dc.contributor.authorAlitoska, Adjera
dc.date.accessioned2020-07-22T17:38:16Z
dc.date.available2020-07-22T17:38:16Z
dc.date.issued2019en_US
dc.departmentEnstitüler, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalıen_US
dc.descriptionTez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi Kaynakça var.en_US
dc.description.abstractDoğrudan yabancı sermaye yatırımları, 1980’li yıllarda başlayan liberalleşme süreci ile birlikte dünyada hızlı bir gelişim süreci içerisine girmiş ve özellikle sermaye birikimi yetersizliği yaşayan gelişmekte olan ülkelerde ekonomik etkileri itibariyle yaygın bir tartışma alanı bulmuştur. Bu çalışmada, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ve beşeri sermayenin, iktisadi büyümeye etkisi 84 gelişmekte olan ülke için 2000-2017 yılları arasındaki dönemde panel veri seti kullanılarak incelenmiştir. Çalışma kapsamında iki model kurulmuştur. Birinci model 84 ülkenin tamamını kapsarken, ikinci model, gelir ölçütüne sınıflandırılmış olan bir örneklem üzerine kurulmuştur. İkinci modelde, 48 düşük gelirli ve 36 orta ve yüksek gelirli gelişmekte olan ülke analiz kapsamında yer almıştır. Modellerden elde edilen sonuçlar birbirini destekler niteliktedir. İlk modelden elde edilen sonuçlara göre, doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile iktisadi büyüme arasında doğrudan yabancı sermaye yatırımlarından iktisadi büyümeye doğru pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Diğer taraftan, beşeri sermayenin iktisadi büyümeye olan etkisinin istatistiksel olarak anlamsız olduğu tespit edilmiştir. Gelir düzeylerine göre sınıflandırılmış olan gelişmekte olan ülke örneklemi için kurulan ikinci modelin sonuçları birinci modelden elde edilen sonuçlarla örtüşmektedir. Buna göre, düşük gelirli ve orta ve yüksek gelirli gelişmekte olan ülkelerde doğrudan yabancı sermaye yatırımları iktisadi büyüme ile pozitif ve anlamlı bir ilişkiye sahip iken, beşeri sermayenin iktisadi büyüme üzerindeki etkisi istatistiki olarak anlamsızdır.en_US
dc.description.abstractWith the liberalization process that started in the 1980s foreign direct investment has rapidly entered into a development process in the world and has become the subject of widespread discussion in terms of economic impact, especially in developing countries. In this study, the effect of foreign direct investment and human capital on economic growth was examined for 84 developing countries in the period 2000-2017 by using panel data methods. Two models were established within the scope of the study. The first model covers all 84 countries, while the second model is based on a sample that is classified into income criteria. In the second model, 48 low-income and 36 middle and high-income developing countries were included in the analysis. The results obtained from the models are consistent. Our results obtained from the first model highlights that foreign direct investments have positive and significant effect on economic, while the effect of human capital on economic growth is found to be statistically insignificant. The results of the second model established for the sample of developing countries classified according to income levels coincide with the results of the first model. Accordingly, while foreign direct investment has a positive and significant relationship with economic growth in low-income and middle and high-income developing countries, the impact of human capital on economic growth is statistically insignificant.en_US
dc.description.tableofcontentsİÇİNDEKİLER ÖZET ... V ABSTRACT ... Vİ İÇİNDEKİLER ... Vİİ TABLO LİSTESİ ... Xİ ŞEKİL LİSTESİ ... Xİİİ KISALTMALAR ... XİV 1. GİRİŞ ... 1 2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE ... 5 2.1. DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI KAVRAMI ... 5 2.1.1. Portföy Yatırımları ve Doğrudan Yatırımlar ... 6 2.1.2. Çok Uluslu Şirketler ... 7 2.1.2.1. F-Tipi ÇUŞ ... 9 2.1.2.2. U-Tipi ÇUŞ ... 9 2.1.2.3. M-Tipi ÇUŞ ... 9 2.2. DYSY TÜRLERİ ... 10 2.2.1. Yapılan Yatırımın Mülkiyet Durumuna Göre Doğrudan Yabancı Yatırımları ... 10 2.2.1.1. Ortak Girişim ve Tam Mülkiyete Dayalı Şirket (Joint Ventures and FullOwnership) ... 10 2.2.1.2. Şirketler Arası Birleşmeler ve Satın Almalar (Mergers and Acquisitions – M&A) ... 10 2.2.1.3. Stratejik Birleşmeler (Strategic Alliances) ... 11 2.2.2. Yapılan Yatırımın Yeni İşletme Yaratmasına Göre ... 11 2.2.2.1. Yeşil Alan Yatırımları (Greenfield Investments) ... 11 2.2.2.2. Kahverengi Alan Yatırımları (Brownfield Investments) ... 12 2.2.2.3. Satın Almalar (Acquisitions) ... 12 2.2.3. Yapılan Yatırımın Üretim Zincirdeki Yerine Göre ... 12 2.2.3.1. Yatay Yatırımlar (Horizontal Investments) ... 12 2.2.3.2. Dikey Yatırımlar (Vertical Investments) ... 13 2.2.4. Yapılan Yatırımın Amacına Göre ... 13 2.2.4.1. Kaynağa Yönelik Yatırımlar ... 13 2.2.4.2. Piyasaya Yönelik Yatırımlar ... 13 2.2.4.3. Verimliliğe Yönelik Yatırımlar ... 14 2.2.4.4. Stratejik Varlığa Yönelik Yatırımlar ... 14 2.2.5. Diğer Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ... 16 2.2.5.1. Yeniden Yatırılan Kazançlar (Reinvested Earning) ... 16 2.2.5.2. Transfer Fiyatlandırması (Transfer Pricing) ... 16 2.3. BEŞERİ SERMAYE KAVRAMI ... 16 2.4. İKTİSADİ BÜYÜME KAVRAMI ... 17 3. TEORİK ÇERÇEVE ... 20 3.1. DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI TEORİLERİ ... 20 3.1.1. Ürün Döngüsü Teorisi ... 20 3.1.2. Endüstriyel Yapı Yaklaşımı (Tekelci Rekabet Kuramı) ... 21 3.1.3. İçselleştirme Teorisi ... 22 3.1.4. Eklektik Paradigma (OLI Paradigması) ... 22 3.1.5. Diğer Teoriler ... 23 3.1.5.1. Caves Ekonomileri ... 23 3.1.5.2. Eksik Sermaye Piyasalarında Döviz Kurları Teorisi ... 24 3.1.5.3. Oligopolcü Tepki Teorisi ... 24 3.2. İKTİSADİ BÜYÜME TEORİLERİ ... 24 3.2.1. Klasik Büyüme Teorileri ... 25 3.2.1.1. Adam Smith ve Klasik Büyüme Teorisi ... 25 3.2.1.2. Thomas R. Malthus ve Klasik Büyüme Teorisi ... 26 3.2.1.3. David Ricardo ve Klasik Büyüme Teorisi ... 27 3.2.2. Sosyalist Büyüme Teorileri ... 28 3.2.2.1. Karl Marx Büyüme Modeli ... 28 3.2.2.2. Schumpeter Modeli ... 29 3.2.2.3. Keynes Modeli ... 30 3.2.2.4. Harrod-Domar Modeli ... 32 3.2.3. Neoklasik Büyüme Teorileri ... 34 3.2.3.1. Solow Büyüme Modeli ... 34 3.2.4. İçsel Büyüme Teorileri ... 36 3.2.4.1. Paul Romer Bilgi Üretimi ve Taşmalar ... 36 3.2.4.2. Lucas ve Beşeri Sermaye Modelleri ... 37 3.2.4.3. AR-GE Modelleri ... 38 3.2.4.4. Barro ve Kamu Politikaları Modelleri ... 39 3.3. BEŞERÎ SERMAYE TEORİSİ ... 40 3.4. DYSY, BEŞERİ SERMAYE VE İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ ... 40 3.4.1. DYSY Büyüme İlişkisi Teorik Çerçeve ... 40 3.4.1.1. Neoklasik Büyüme Modeli ve DYSY ... 41 3.4.1.2. İçsel Büyüme Modeli ve DYSY ... 41 3.4.2. DYSY – Beşeri Sermaye İlişkisi Teorik Çerçeve ... 42 3.4.3. Beşeri Sermaye ve İktisadi Büyüme İlişkisi Teorik Çerçeve ... 43 3.4.3.1. Neoklasik Büyüme Modeli ve Beşeri Sermaye ... 44 3.4.3.2. İçsel Büyüme Modeli ve Beşerî Sermaye ... 45 3.4.3.3. Beşeri Sermayenin Ekonomik Etkileri ... 46 3.4.3.3.1. Eğitim Etkisi ... 46 3.4.3.3.2. Verimlilik Etkisi ... 47 3.4.3.3.3. AR-GE Etkisi ... 48 3.4.3.3.4. İstihdam Olanakları Etkisi ... 49 4. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE DYSY VE İKTİSADİ BÜYÜME GELİŞİMİ 2000-2017 ... 50 4.1. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE DYSY GELİŞİMİ ... 50 4.1.1. GOÜ ve GÜ’de Küresel DYSY Gelişimi 2000-2005 ... 50 4.1.2. GOÜ ve GÜ’de Küresel DYSY Gelişimi 2005-2010 ... 54 4.1.3. GOÜ ve GÜ’de Küresel DYSY Gelişimi 2010-2017 ... 57 4.2. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE KÜRESEL GSYH GELİŞİMİ ... 60 4.2.1. GOÜ ve GÜ’de Küresel GSYH Gelişimi 2000-2005 ... 61 4.2.2. GOÜ ve GÜ’de Küresel GSYH Gelişimi 2005-2010 ... 62 4.2.3. GOÜ ve GÜ’de Küresel GSYH Gelişimi 2010-2017 ... 63 5. LİTERATÜR TARAMASI ... 65 5.1. DYSY, BEŞERİ SERMAYE VE İKTİSADİ BÜYÜMEYE İLİŞKİN LİTERATÜR ... 65 5.2. DYSY VE İKTİSADİ BÜYÜMEYE İLİŞKİN LİTERATÜR ... 68 5.3. BEŞERİ SERMAYE VE İKTİSADİ BÜYÜMEYE İLİŞKİN LİTERATÜR ... 76 6. VERİ, YÖNTEM VE AMPİRİK BULGULAR ... 81 6.1. GOÜ İÇİN BİRİNCİ ANALİZ ... 81 6.1.1. Değişkenlerin Tanımlanması ... 81 6.2. DÜŞÜK VE ORTA GELİRLİ GOÜ MODELİ ... 89 7. SONUÇLAR ... 100 KAYNAKÇA ... 102en_US
dc.identifier.endpage124en_US
dc.identifier.startpage1en_US
dc.identifier.urihttp://katalog.ticaret.edu.tr/e-kaynak/tez/82259.pdf
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11467/3306
dc.identifier.yoktezid579235en_US
dc.language.isotren_US
dc.publisherİstanbul Ticaret Üniversitesien_US
dc.relation.publicationcategoryTezen_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccessen_US
dc.subjectİktisadi Büyümeen_US
dc.subjectDoğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarıen_US
dc.subjectBeşeri Sermayeen_US
dc.subjectPanel Veri Analiz Yöntemien_US
dc.subjectEconomic growthen_US
dc.subjectForeign direct investmenten_US
dc.subjectHuman capitalen_US
dc.subjectPanel data analysis methoden_US
dc.subjectSermaye yatırımları_Türkiyeen_US
dc.subjectYatırımlar_Türkiyeen_US
dc.subjectYatırımlar, Dışen_US
dc.subjectCapital investments_Turkeyen_US
dc.subjectInvestments_Turkeyen_US
dc.subjectInvestments, Foreignen_US
dc.subject.lccHG 5706.5.A3/A45en_US
dc.titleDoğrudan yabancı sermaye yatırımları, beşeri sermaye ve iktisadi büyüme ilişkisien_US
dc.typeMaster Thesisen_US

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim
İsim:
82259.pdf
Boyut:
1.2 MB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
Açıklama:
İndir

Koleksiyon

Sosyal Bilimler Enstitüsü Tez Koleksiyonu