JTAS, Cilt 7, Sayı 2, Makale Koleksiyonu
Permanent URI for this collection
Recent Submissions
Item Enhanced DDoS attack detection through hybrid machine learning techniques(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Farahmandnia, Feraidoon; Özekes, SerhatThis study investigates the development of robust detection mechanisms for Distributed Denial of Service (DDoS) attacks using machine learning techniques. The primary objective of the research is to enhance DDoS detection accuracy by exploring two distinct approaches: a meta-classifier stacking model and a transfer learning model. The CICDDoS2019 and CICIDS2017 datasets are utilized to train and evaluate these models. In the first approach, the K-Nearest Neighbors, Support Vector Machine, and Random Forest algorithms are combined using a logistic regression metaclassifier. This ensemble method leverages the strengths of each individual algorithm, resulting in improved performance metrics such as accuracy, precision, recall, and F1-score. The stacking model achieved an accuracy of 99.94%. The second approach employs transfer learning, where a pre-trained Artificial Neural Network model on the CICIDS2017 is fine-tuned using the CICDDoS2019 dataset. This method demonstrates the advantages of knowledge transfer, achieving high detection performance with an accuracy of 99.81% and significantly reduced training time. The findings indicate that both approaches significantly improve DDoS detection. The metaclassifier approach achieves higher performance metrics but is more computationally intensive. The transfer learning approach offers a practical balance between performance and efficiency, making it suitable for scenarios requiring rapid model deployment. In conclusion, the research highlights the potential of advanced machine learning techniques in developing effective DDoS detection systems.Item Sohbet robotu ile kullanıcı yönetimi(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Bulut, Muhammed Burak; Aksoy, SaadettinBir bayi ağı ve bu ağın kuryeleri tarafından kullanılan CRM sisteminde kullanıcı adı ve şifre yönetimini iyileştirmek için geliştirilmiş bir chatbot sistemini ele almaktadır. Amaç, kuryelere güvenli ve verimli bir şekilde kullanıcı adı ve şifre sağlanmasını otomatikleştirmektir. Sistem, kuryelerin telefon numaralarını analiz ederek doğru kullanıcı adı ve şifreleri oluşturur ve bunları chatbot aracılığıyla iletir. Bu süreçte, kullanıcı adı ve şifrelerin güvenli bir şekilde oluşturulması ve iletilmesi detaylandırılmıştır. Ayrıca, veriseti oluşturulma süreci, kullanılan yazılım araçları ve ortamı açıklanmıştır. Deneysel sonuçlar, chatbotun yüksek doğruluk ve güvenlik sağladığını, müşteri memnuniyetini artırdığını ve şirket içi iş süreçlerini verimli hale getirdiğini göstermektedir. Gelecekte, sistemin farklı güvenlik önlemleri ile geliştirilmesi ve diğer uygulama alanlarına adaptasyonu önerilmektedir.Item İç mekanda ışıklı tekstil ürünlerinin kullanımı(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Arslan, Yeşim; Bostancı Başkan, Makbule TubaIşıklı tekstil ürünleri, iç mekân tasarımında hem estetik hem de işlevsel açıdan fark yaratmaktadır. Bu makalede, tekstil malzemelerinin ışık ile entegrasyonu sonucu, tavan, duvar yüzeylerinde ve mobilya döşemelerinde kullanımları ele alınmış, bu malzemelerin iç mekân yüzey kaplamaları örnekleri üzerinden incelenmiştir. Işıklı tekstil ürünlerinin enerji verimliliğine katkısı, iç mekâna estetik değer katkısı ve kullanıcı deneyimi bakımından kullanım alanı gelişmekte yaygınlaşmaktadır. Teknolojik gelişmeler ışığında geliştirilen bu tip yeni uygulamalar ile iç mekân tasarım alanı zenginleşmektedir.Item Balıkesir Sanayi 1-2 nolu kavşakların SUMO ile kentsel hareketlilik analizi(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Bayram, Gülten; Ilıcalı, MustafaKentsel hareketlilik, bireylerin günlük yaşamlarını doğrudan etkileyen kritik bir faktör olup hem sürdürülebilir ulaşım sistemleri hem de yaşam kalitesinin iyileştirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışma da, Balıkesir ili, Karesi ilçesinde yer alan kentin önemli kavşaklarından olan, Sanayi 1. Kapı ve Sanayi 2. Kapı sinyalize kavşakların ‘’Simulation Of Urban MObility‘’ (SUMO) adlı yazılım programının Türkiye uyarlaması aracı ile kentsel hareketlilik analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın temel amacı, bahsedilen kavşakların mevcut durumlarının tespitinin kentsel hareketliliğini ve SUMO Türkiye yazılım aracından yararlanarak mevcut halin modellemesi gerçekleştirilmiştir. Kavşaklardaki mevcut durumun trafik akışlarını, SUMO modelleme çalışması ile her iki kavşağın performans değerleri, emisyon seviye ve yakıt tüketim bilgilerini ortaya koymaktadır. Çalışmanın ilk aşamasında, kavşakların mevcut durum analizi yapılmıştır. Bu analizde her iki kavşağın, sinyalizasyonun faz diyagramlarına, kavşakların geometrik durumuna, akım kolları sayı ve yön uygulamalarına, kavşaklardaki trafik yoğunluğuna, bekleme sürelerine ve genel trafik akışı gibi unsurları ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Analizi yapılan bu veriler, SUMO yazılımının veri kısmına eklenebilecek şekilde toparlanarak sisteme eklenmiştir. SUMO da mevcut durum modellemesi yapılarak performans değerleri elde edilmiştir. Modelleme çıktıları değerlendirilerek kavşakların verimliliğini ve akışını sağlamak amacıyla optimizasyon planları geliştirilmiştir. Önerilen bu planlarla, trafik akışını daha akıcı hale getirmeyi, emisyon seviyelerini azaltmayı ve yakıt tüketimini optimize etmeyi hedeflemektedir. Elde edilen veriler, kentin sürdürülebilirliği kentsel hareketlilik stratejileri ve planların geliştirilmesine katkı sağlayacak niteliktedir. Bu veriler, aynı zamanda ulaşım planlaması ve yönetiminde önemli bir kaynak oluşturacaktır. Çalışmada kullanılan SUMO Türkiye programı sayesinde mevcut durum modellemesi yapılarak verimliliği arttırmayı ve trafik yönetiminde yenilikçi yaklaşımların uygulanabilirliliğini göstermekte olan önemli bir araçtır. Modelleme yoluyla elde edilen bulgular, kent yöneticileri ve uygulayıcılarının kentsel ulaşım planlamasında kaynak olarak kullanılabilir. Sonuç olarak çalışmada, Sanayi 1. Kapı ve Sanayi 2. Kapı kavşakları için mevcut üzerinden önerilen optimizasyon planları, trafik akışının verimliliğini artırmakta ve daha çevre dostu bir trafik sistemine katkıda bulunmaktadır. Bu çalışma, şehrin sürdürülebilir kentsel hareketlilik hedeflerine ulaşmak için önemli bir adım olup, diğer şehirlerin kentsel hareketlilik planları için de örnek teşkil edebilecek niteliktedir. Makalenin sonuçları, kavşakların bulunduğu bölgenin kentsel ulaşım planlamasına, stratejik kararların alınması ve trafik yönetiminde daha etkin çözümler geliştirilmesine olanak sağlayacaktır.Item Alternatif DLT sinyalize kavşağın simülasyon ile analiz edilmesi(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Yılmaz, Hüseyin; Ilıcalı, MustafaDünya genelindeki kavşak uygulamalarına bakıldığında Eşdüzey Kavşaklar ve Farklı Düzeyli Kavşaklar arasında geleneksel olmayan yeni kavşak tasarımları ortaya çıkmıştır. Displaced left turn (DLT, Yerinden edilmiş sola dönüş) kavşak tasarımı da geleneksel olmayan kavşak tasarımlarından birisidir. Bu kavşaklar literatürde Continuous flow intersection (CFİ, Sürekli akış kesişimleri) olarak da bilinirler. Bu makalede DLT kavşak tasarımına alternatif yeni bir kavşak tasarımı oluşturulmuştur. Bu tasarım geleneksel sinyalize kavşak tasarımı ile beş ayrı araç hacim senaryosunda PTV Vissim ve Synchro simülasyon programları ile analiz edilerek karşılaştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; ortalama gecikme süresinde %61.54, ortalama hızda %101.70, toplam seyahat süresinde %33.82, toplam gecikme süresinde %51.74 iyileşme olduğu görülmüştür. Alternatif DLT tasarımının, DLT tasarımına göre daha küçük kavşak alanlarında uygulanabilecek bir tasarım olması sebebiyle dar kentsel alanlarda çözüm olarak uygulanabileceği sonucuna ulaşılmıştır.Item Evaluation of university campuses for physical accessibility(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Ünal, AyşeAccessibility is an important part of urban mobility public policy and one of the priorities of inclusive public spaces for all members of society. Increasing accessibility in campus areas is also a prerequisite for ensuring equality of opportunity among all students in higher education institutions. Since campus spaces are disadvantageous in terms of accessibility, disabled students generally cannot benefit from educational opportunities equally and cannot participate in campus life. Universities should be trailblazing in their support of and actions to guarantee equal opportunities for everyone in society, including students, since they are regarded as premier institutions in a city when it comes to their contributions to the social, cultural, economic, political, and technological development of the nation. In this study, the current accessibility status of Siirt University Kezer Campus and the buildings within the campus for disabled students was investigated. As a result of the findings, existing accessibility problems in the campus area were identified and priority areas that needed improvement were identified. The ultimate aim of the study is to reveal the spatial accessibility possibilities of the facilities and buildings in the campus area, to identify deficiencies within the scope of relevant standards and to determine the areas that need to be improved first. The result is to create a campus that is accessible in every sense.Item Bankacılık sektöründe süreç madenciliği uygulamaları ve süreçlere etkilerinin Monte Carlo yöntemiyle incelenmesi(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Mamuş Yemen, Rabia; Borat, OğuzBu çalışmada süreç madenciliği ile ilgili genel bilgiler verilmiş olup, bankacılık sektöründe faaliyet gösteren bir bankanın nakit çekme süreç verileri kullanılarak süreç madenciliği uygulaması yapılmıştır. Uygulama ile süreçte bulunan dar boğazlar tespit edilmiştir. Bu dar boğazların süreçten kaldırılması ile işlemlerin daha kısa zamanda yapılabileceği beklenmektedir. Bunu kantitatif olarak göstermek için bir bankanın 22 şubesinin bir yıllık ortalama işlem süreleri günlük işlemler, müşteriler, işlem sayıları ve ortalama süreleri modellenmiş ve günlük işlemler Monte Carlo yöntemi ile stokastik olarak simüle edilmiştir. Süreç madenciliğine dayanan dar boğazların kaldırılma etkisi modele uygulanmış ve süreç madenciliği uygulaması ile günlük işlem süresinin azaldığı nicel olarak gösterilmiştir. Sonuç olarak süreç madenciliği yazılımlarının bankacılık sektöründe kullanımı ile süreç geliştirme çalışmalarında iyileştirmeler yapılabilecektir.Item Karayolu yük taşımacılığının Türkiye ekonomisine etkilerine SWOT analizi ekseninde güncel bir yaklaşım(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Sönmez, Özdemir; Kodaman, Muammer Taygunİç piyasada veya diğer ülkelerle gerçekleşen ticari işlemlerde kullanılan dağıtım süreçlerinde “karayolu yük taşımacılığı” oldukça önemli bir noktada bulunmaktadır. Karayolu yük taşımacılığı, özellikle ithalat ve ihracat operasyonlarında Türkiye ekonomisinin aktörlerle rekabet edebilmesinin kaldıracı olarak kullanılabilecek bir potansiyel olarak görülmektedir. Taşımacılığın bu biçiminin geliştirilmesi; fırsatların, tehditlerin, avantajların farkına varılması şüphesiz Türkiye ekonomisinin küresel ölçekte pazarda rekabet etme durumunu olgunlaştıracaktır. Küreselleşmeyle birlikte zaman, pek çok parametrenin önüne geçmiştir. Sermayenin birikimi üretim ve tüketim süreçleri arasındaki mesafenin kısalmasıyla doğru orantılı olarak gerçekleşerek, ülke ekonomisini geliştirmektedir. Bu makalenin amacı, karayolu yük taşımacılığının avantaj ve dezavantajlarının ne olduğunun analiz edilmesi, fırsat ve tehditlerin mevcut dönemde farkına varılmasını sağlayarak söz konusu taşımacılığın geliştirilmesi gereken yönlerini öne çıkarmaktır. Makalede araştırma yöntemi olarak SWOT perspektifi kullanılmıştır.Item İstatistiksel süreç kontrolü teknikleri üzerine bir parfüm üretim hattında örnek uygulama çalışması(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Güzel, Berk Kemal; Köksal, Mustafaİstatistiksel Süreç Kontrolü (İSK), mevcut sürecin izlenmesine ve iyileştirme çalışmalarının yürütülmesine imkan tanır. Süreçteki arızaların ve hataların tespiti ve çözümü için çetele, gruplandırma, Pareto analizi, histogram, balık kılçığı diyagramı, serpilme (korelasyon) ve kontrol diyagramları gibi yedi temel teknik kullanılır. Bu çalışmada, kozmetik sektöründe çeşitli kategorilerde ürünlerin üretimini gerçekleştiren bir işletmenin parfüm üretim hattında İSK tekniklerinin uygulanması incelenmiştir. İyileştirme çalışmalarına başlamadan önce, işleri kolaylaştırmak amacıyla parfüm hattının genel kuşbakışı çizimi ve iş akış diyagramı hazırlanmıştır. Ardından, üretim sürecinde ortaya çıkan arıza tiplerinin ve sebeplerinin belirlenmesi için düzenli veri toplama amacıyla çetele oluşturulmuştur. Öncelikli arıza nedenlerine odaklanmak için Pareto analizi yapılmıştır. İşletmede, arızaların başlıca nedenlerini belirlemek için balık kılçığı diyagramı oluşturulmuştur. Arıza sayısının dağılımının normal olup olmadığını kontrol etmek için histogram kullanılmıştır ve en sık tekrar eden hata tipleri arasındaki etkileşimi belirlemek için korelasyon diyagramları oluşturulmuştur. Sürecin kontrol altında olup olmadığını belirlemek için çetele tablosundan elde edilen verilerle kusurlu ürün yüzdeleri için p kontrol diyagramı oluşturulmuştur.Item Doğal formların mimari tasarım üzerindeki etkileri(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Öner, Hatice; Satıcı, BurhanTasarımın temelinde doğa vardır ilkesi gözetilerek doğal formların mimari tasarım üzerindeki etkilerine baktığımızda birçok etkisinin olduğu ve doğanın barındırdığı çözümler ile tasarımcılara kolaylık sağladığı görülmektedir. Öğretici bir kaynak olan doğa yüzyıllardır insanlık için bir ilham kaynağı niteliği taşımaktadır. Doğanın sahip olduğu sistem, uyum, işlevsellik, estetik ve düzen yapısı, insanların doğayı taklit etmesine ve örnek almasını sağlamıştır. İnsanların doğadaki yapıları birebir kopyalama ile başlaması ve devamında bunu soyutlayarak yaşamsal alanlarına işlemişler. Bu işleyiş sadece form ile sınırlı kalmamaktadır. Doğada hali hazırda var olan yapılara baktığımızda biçim, strüktür, malzeme ve işleyiş yapısına dahil tüm özellikleri tek bir formda bulmak mümkün. Tasarımcılar ve mimarlar esinlendikleri formla birlikte strüktür yapısını ve canlı/cansız nesnenin işleyiş biçimini de yapıya yansıtarak doğadaki işleyişi insan yapımı yapılara da işlemektedir. Böylelikle yapıların canlı bir organizma gibi işlemesini sağlayarak yapıda doğal havalandırma, aydınlatma, ısıtma/ soğutma gibi etkenlerle enerji tasarrufunun yapıldığı ve insan sağlı üzerindeki pozitif etkilerin arttığı görülmektedir. İnsan ve doğa arasındaki etkileşimin devam etmesini amaçlayan mimarlar, iç mimarlar ve kentsel tasarımcılar doğadaki yapılardan esinlenmektedirler. Doğadaki işleyiş sistemi yapılara aktarma sistemini benimseyen, literatüre yeni giren kavramlar mevcut olmakta ve bu kavramlar tasarımcılara doğadaki işleyişe yönlendirmektedir. Mimarlık ve biyolojinin ortak çalışmasıyla ortaya çıkan biyognosis, biyonik, organik, biyomorfoliji, biyomimikri gibi birçok terim bulunmakta. Bu kavramlar içerisinde yapılan araştırmayla bağlantılı olduğu düşünülen Biyomimikri, Biyomimesis, Biyofili ve Fraktal Geometri kavramları ele alınmıştır. Doğanın çok geniş ve çeşitli bir yapıya sahip olmasından dolayı yapılan çalışmanın devamında ise doğal yapılar “canlı,” “cansız” ve “canlı organizmalar” kategorilerine ayırarak ele alınmıştır.Item Tarihi kireç harçları ve karakterizasyonu çalışmaları üzerine incelemeler(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Soysal, Ufuk; Altınışık, Dilek DilhanBu çalışma, tarihi yapıların inşasında önemli bir yeri olan kireç harçlarının ve bileşenlerinin (bağlayıcı, agrega ve katkı maddeleri) kısa tanımlarının yapıldığı ve koruma ve onarım projeleri adına gerçekleştirilen kireç harçlarının karakterizasyonu çalışmalarının bir özetini içermektedir. Bu sürecin ortaya konma sebebi, tarihi yapıların korunması ve onarımı ile ilgilenen koruma uzmanlarına, kireç harçlarının ilk üretim aşamasından restorasyon uygulamalarında kullanılacak onarım harcı üretim aşamasına kadar olan sürece dair farkındalık oluşturmak ve koruma laboratuvarları ile iletişimlerini sağlıklı bir biçimde yürütebilmelerine katkı sağlamaktır. Bu anlamda kireç harçlarının ve bileşenlerinin kısa tanımlarının yapıldığı çalışmada, kireç bağlayıcılar, agrega tipleri ve katkı maddeleri ile üretim teknolojileri hakkında çeşitli bilimsel yayınlardan faydalanılarak bir özet oluşturulmuş, bu özetin sonunda tarihi kireç harçlarının özelliklerinin belirlenmesi adına malzeme karakterizasyonu çalışmalarında kullanılan analiz yöntemleri ve çıkarılacak sonuçların değerlendirilmesine yer verilmiştir.Item Mekânda yapay aydınlatmanın insan algısı üzerine etkisi(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Sezer, Hilal; Satıcı, BurhanAlgı, duyu verileriyle oluşan imgenin, bilinçte şekillendirilip dış dünyanın anlamlı hale getirilmesidir. Duyusalansal bir işlev olmakla birlikte algı, ayrıca kişisel bir deneyimdir ( Mert, 2018,Ittelson, 1960 ). İnsan beş temel duyu organı sayesinde çevresini ve mekânları algılayıp anlamlandırabilmektedir. Bu duyular görme, işitme, koku alma, tat alma ve dokunma duyularıdır. Bu duyular ile oluşan algılar sayesinde yaşanılan çevreyle insan arasında bağ oluşmaktadır. Yani mekân ve insan sürekli iletişim içerisindedir denilebilir. Mekân ve insan ilişkisinde kişinin deneyimleri, duyguları, kişinin algısını yönlendirir. Mekânı algılarken kişi mekânın sınırlarından, doluluk-boşluk oranından ve bunları algılamasını sağlayan ışıktan faydalanır. Mekânda ışık kullanımı amacına uygun ve doğru kullanılmış olduğunda kişi mekândan istenilen verimi almış olur. Çalışmada da görülecektir ki kişinin algısında en etkili unsur ışıktır ve doğala yakın aydınlatma elemanı kullanımı kişiler üzerinde olumlu etki bırakmaktadır. Bazı mekânlarda istisnai durumlar yaşanmaktadır. Bu mekânlar genellikle sergi ve sunum mekânlarıdır. Bu mekânlarda sergilenen nesneye veya duruma uygun aydınlatma elemanı tercih edilmektedir. Bu da mekân algısının yanı sıra eser algısını vurgulayan bir kullanım biçimi olmaktadır. Çalışmada bu duruma uygun mekânlar üzerinden incelemeler yapılarak istisnai durumların algı üzerindeki etkisi araştırılmıştır.Item Nara-Grid esasına dayalı özgünlük değerlendirmesi(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Saygıner, Fevziye Yasemin; Suri, LeylaGiriş: Uyarlanabilir yeniden kullanım, kültür varlıklarının somut ve soyut özelliklerini gelecek nesillere anlatmayı ve aktarılmayı amaçlayan bir koruma stratejisidir. Mevcut binaların yeni işlevler için dönüştürülmesi ve restore edilmesi karmaşık bir süreçtir ve yapısal analiz, bir kültür varlığı olarak tanımlanmasına neden olan değerlerin belirlenmesi, yeni işlevlerin tanımlanması ve tasarım stratejilerinin geliştirilmesi gibi bir dizi faktörü dikkate almayı gerektirmektedir. Bu sürecin başarısı, yapının değerlendirilmesine bağlı olarak doğru işlevin ve yöntemin seçilmesiyle doğrudan ilişkilidir Bu yapıların, fiziki değerlerinin yanında özgünlüklerinin de korunması, giderek ön plana çıkmaktadır. Bununla birlikte, özgünlüğün koruma bağlamında ne anlama geldiği ve nasıl ifade edilebileceğine ilişkin ortak bir görüş henüz oluşturulamamıştır. Nara Özgünlük Belgesi’ne dayanan Nara-Gridi, bu eksikliği gidermek için tasarlanmış bir araçtır. Bu çalışmada, söz konusu yöntem Teutonia Binası yeniden kullanım projesi bağlamında incelenmiştir. Amaç: Bu çalışmanın amacı, uyarlanabilir yeniden kullanım bağlamında kültür varlıklarının soyut değerlerini vurgulayarak ‘Nara-Grid’i yöntemini incelemek ve bir değerlendirme aracı olarak, nasıl kullanılabileceğini araştırmaktır. Ayrıca, yöntemin faydaları ve nasıl geliştirilebileceği konusunda bir örnek yapı üzerinden incelenmesi hedeflenmektedir. Araştırma Sorunu: Çalışma, uyarlanabilir yeniden kullanımda özgünlüğün korunması için yapı özelinde özgünlüğün ne şekilde belirlenebileceğine odaklanmaktadır. Yöntem: ‘Nara-Grid’i yöntemi kullanılarak Teutonia Binası’nın yeniden kullanım projesi değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda, sürece ilişkin genel bir anlayışa ulaşmak için uluslararası düzeyde bir literatür taraması yapılmış ve mevcut bilgi birikimi gözden geçirilmiştir. Bu bağlamda, mimari eğitim için geliştirilmiş ‘Kültürel Değer Matris’i (Cultural Value Matrix) de incelenmiştir. Bulgular: ‘Nara-Grid’i, kültür varlıklarının somut olmayan değerlerinin ortaya çıkarmak için bir değerlendirme aracı olarak kullanılabilir ve bu bağlamda yapıların yeniden kullanımında, strateji belirleme sürecine rehberlik ederek benzer yapıların uyarlanabilir yeniden kullanımına katkıda bulunabilir. Yapı sahipleri, proje geliştiricileri ve koruma profesyonelleri, Nara Grid kullanarak somut olmayan sanatsal, tarihsel, sosyal ve bilimsel değerleri belirleyebilirler. Bu nedenle, kültür varlıklarının koruma sürecinde dikkate alınmalıdır.Item Çizge öğrenmede çizge sinir ağları(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Gümüş, Hamza Talha; Eyüpoğlu, CanSinir ağları, alt alanlarında geniş bir aileyi sahiptir. Sinir ağlarının kendi içerisinde karşılaştığı kısıtlar ve limitler gelişimini olumlu yönde etkilemiş ve yeni sinir ağı modellerinin oluşmasını sağlamıştır. Bunun en büyük örneği bazı üç boyutlu verilerde yüksek başarı sergilemeyen evrişimli sinir ağı (Convolutional Neural Network-CNN) modellerine ek olarak çizge sinir ağı (Graph Neural Network-GNN) modellerinin geliştirilmesi olmuştur. Bir derin öğrenme modeli olan GNN, temelde çizge öğrenmeyi kullanmaktadır. GNN’ler bir nevi çizge derin öğrenmedir. Ancak bilinmelidir ki GNN’ler sinir ağları ailesinin bir üyesi olduğu gibi çizge öğrenmenin de alt modellerinden birisidir. Bu çalışmada çizge öğrenme ve GNN’ler ile ilgili temel kavramlar, ortak özellikler, farklılıklar, avantajlar, dezavantajlar ve uygulama alanlarından bahsedilmektedir.Item Kent aydınlatması kapsamında yapı yüzü aydınlatmasına yönelik incelemeler(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Polat, Elif; Yağmur, ŞensinKentsel aydınlatma uygulamaları, kent yaşamının kesintisiz, güvenli ve konforlu devamını sağlayan işlevsel aydınlatmaların yanı sıra, kentin kimliğini doğru şekilde yansıtan ve kenti daha çekici hale getiren mimari aydınlatmalardan oluşmaktadır. Yapı yüzü aydınlatması, kent aydınlatması alanındaki önemli konulardan biridir ve bir binayı gece boyunca görünür kılmakla kalmayıp aynı zamanda binayı tanıtmak amacıyla da uygulanır. Özellikle kent için kültürel, tarihi ve simgesel değeri olan yapılar için, doğru şekilde aydınlatılmış bir yapı, değerini yansıtan etkili bir tanıtım aracı olmanın yanı sıra güvenlik önlemi olarak da hizmet eder. Çalışmanın ilk aşamasında kent aydınlatması kapsamında, yapı yüzü aydınlatması ve yapı yüzü aydınlatma teknikleri örneklerle incelenerek aktarılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde Kadıköy için önemli yapılardan biri olan Süreyya Operası binası için inceleme yapılmış ve yapı yüzü aydınlatma teknikleri ile alternatif öneriler oluşturulmuştur. Oluşturulan yapı yüzü aydınlatma çalışmaları, hem tasarım teknikleri açısından hem de makale kapsamında hazırlanan ankette alternatif yapı yüzü aydınlatma tasarımlarının öznel olarak değerlendirilmesi amaçlanarak, beğenilere göre puanlanması istenilerek kullanıcı değerlendirilmesi sağlanmış ve en çok beğenilen öneriler sonuç bölümünde sıralanmıştır.
