İTÜDTD, Cilt 3, Sayı 5, Makale Koleksiyonu

Bu koleksiyon için kalıcı URI

https://hdl.handle.net/11467/9547

Listeleniyor 1 - 8 / 8

Türkiye dış ticaretinin ithalat bileşenleri açısından incelenmesi
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Vurdu, Selahattin Armağan
Türkiye’nin ithalatında hammaddeler, ara malları ve yatırım malları büyük bir pay oluşturmaktadır. Ancak son dönemde Türkiye’de hammaddeler, ara malları ve yatırım malları ithalatı artış hızı azalırken, tüketim malları ithalatında belirgin bir artış kaydedilmiştir. Bu gelişme Türkiye’nin orta ve uzun vadeli sanayi politikaları açısından ele alınması gereken bir durum olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışmada ilk olarak uluslararası ticaret, Türkiye’de dış ticaretin gelişimi ve dış ticaret sınıflamaları ile ilgili kavramsal bilgiler verilmiştir. Daha sonra Türkiye’nin 2013-2024 yılları arasındaki dönemi kapsayan dış ticaret verileri Geniş Ekonomik Kategoriler Sınıflaması (BEC) bazında ve Standart Uluslararası Ticaret Sınıflaması (SITC) bazında değerlendirilmiştir. Son yıllarda Türkiye ekonomisinin büyüme dinamiklerinde tüketim harcamalarının giderek daha belirleyici bir unsur haline gelmesi, tüketim malları ithalatının toplam ithalat içindeki payında yaşanan artışın başlıca nedenlerinden biri olarak görülmektedir.
Sürdürülebı̇lı̇r gelecek ı̇çı̇n karbon emı̇syon tı̇caretı̇ modelı̇ önerı̇sı̇ : Türkı̇ye örneğı̇
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Abidinoğlu, Mustafa; Ersoy, Hicabi; Herekoğlu, Ahmet
Bu makale, Türkiye'nin sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda etkili bir emisyon ticareti sistemi (ETS) modeli önerisi sunmayı amaçlamaktadır. Sosyal finans ve yeşil finans perspektiflerini bütünleştiren çalışma, ülkenin kendine özgü koşullarını dikkate alan kapsamlı bir model geliştirmeyi hedeflemektedir. Araştırma, kümeleme analizi yöntemiyle Türkiye'ye benzer ekonomik yapıya sahip bazı ülkelerin deneyimlerini incelemekte ve optimal sistem parametrelerini belirlemektedir. Gerçekleştirilen analizler, Türkiye'nin emisyon profilinde enerji sektörünün %75.4 ve endüstriyel süreçlerin %23.3'lük pay ile emisyon bakımından öne çıktığını göstermektedir. Bu doğrultuda geliştirilen model önerisi, emisyon ticaret sisteminin başlangıç fiyatı 0.54 USD/tCO2e ve 0.44-0.65 USD/tCO2e fiyat bandı ile toplam emisyonların %98.7'sini kapsayacak şekilde tasarlanmıştır. Çalışma, kısa vadede yasal ve kurumsal altyapının güçlendirilmesini, orta vadede sistemin tam ölçekli uygulamaya geçirilmesini ve uzun vadede piyasa derinliğinin artırılmasını öngören kademeli bir geçiş stratejisi önermektedir.
Otomotiv sektöründe dış ticaretin Türkiye ekonomisine etkisi: Ekonometrik bir model
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Ekizoğlu, Umut İnanç; Çetin, Güldenur
Bu çalışma, Türkiye’nin otomotiv ihracatının ekonomik büyüme üzerindeki etkisini ampirik bir yaklaşımla incelemeyi amaçlamaktadır. Üç bölümden oluşan araştırmanın ilk bölümünde, ekonomik büyüme kavramı açıklanmış, büyümenin temel özellikleri ve türleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde ise ekonomik büyüme ile dış ticaret arasındaki ilişki ele alınmış ayrıca otomotiv sektörünün tarihsel gelişimi ile hem dünya genelinde hem de Türkiye özelinde üretim ve ihracat verileri sunulmuştur. Üçüncü bölümde ise otomotiv ihracatı ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki 1969-2023 dönemine ait verilerle değerlendirilmiştir. Bu kapsamda gecikmesi dağıtılmış otoregresif sınır testi (ARDL) analizi uygulanarak yıllık veriler üzerinden bir inceleme yapılmıştır. Elde edilen bulgular, otomotiv ihracatının ekonomik büyüme üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif bir etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Bu durum, otomotiv sektörünün dış ticaret ve ekonomik büyüme açısından stratejik bir öneme sahip olduğunu göstermektedir.
Assesment of health system performance in Türkiye over 2000-2023: A descriptive international comparative analysis
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Boyacı, İsrafil; Ahmed, Rimon
This article aims to provide an assessment of the Turkish health system, which has been reformed with the Health Transformation Program 2003-2013 (HTP). The comparative performance of the transformed Turkish health system has been descriptively investigated using a sample of country-level data covering the years 2000-2023. The analyses, which contain both developed and emerging countries, reveal the level of progress and trends across the globe in the commonly used indicators about healthcare expenditure, health insurance coverage, healthcare inputs, healthcare utilization, health outcomes, and risk factors. As a result of the evaluations in this article, it has been revealed that despite lower healthcare spending, Türkiye has significantly improved the population health outcomes with relatively less healthcare spending, particularly during the HTP reform period; however, continuity of this progress has not been observed after the reform period. The findings of the article call for more investigations to address the question of whether the Turkish health system has spent less on healthcare over the last twenty years while getting more better health outcomes. Thus, this policy-relevant article points out the importance of continued investment to healthcare as well as the efficiency and productivity issues in Türkiye's healthcare system as topics that need to be researched further.
Performance optimization through technological indigenization of supply chains: A conceptual framework development
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Javed, Muhammad Ahsan; Bin Junaid, Zubair; Munir, Malik Mamoon
In order to maintain the border sovereignty of the country, militaries need to continue investigating contemporary innovative technologies which can improve their war-fighting capabilities, raise mission readiness, and enable their continuous operations in a fiscally constrained environment. Navies around the world have been forced to adopt technological indigenization in their Supply Chains to maintain in-service equipment due to the high expense of maintaining military-systems combined with prolonged life cycles. In the public sector, where the budgetary constraints severely impact decision making, it makes it an imperative area to be explored in detail. The present research study has established a framework basis for prospective future research paths within this field. Firstly, major factors related to performance optimization of Naval platforms have been summarized. Secondly, comprehensive literature review has been undertaken. Third, specific research questions have been proposed along with research methodology for future researches.
Kafkasya'da milletlerarası ticaret: Etnik çeşitlilik ve ekonomik ilişkiler
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Özbey, Sude
Bu çalışma, Kafkasya bölgesindeki milletlerarası ticaret ilişkilerini etnik çeşitlilik ve ekonomik dinamikler bağlamında incelemektedir. Araştırma, bölgedeki farklı etnik grupların ekonomik aktörler olarak rollerini ve bu gruplar arasındaki ticaret ilişkilerinin nasıl şekillendiğini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, Kafkasya'nın tarihsel arka planı, coğrafi konumu ve jeopolitik önemi ele alınarak, bölgedeki ticaret ilişkilerinin gelişimi incelenmiştir. Kuzey ve Güney Kafkasya'daki ülkelerin ekonomik yapıları ve ticaret verileri karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, etnik çeşitliliğin ve kültürel farklılıkların Kafkasya'daki ticaret ilişkilerini şekillendirmede önemli bir rol oynadığı, ancak bölgesel ve küresel ekonomik faktörlerin de bu ilişkileri etkilediği tespit edilmiştir. Çalışma, Kafkasya'daki milletlerarası ticaretin karmaşık yapısını anlamak ve bölgesel ekonomik entegrasyonun geleceğine dair öngörülerde bulunmak açısından önem taşımaktadır.
Türkiye’nin gıda imalat sanayisinin rekabet gücünün incelenmesi
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Seyhan, Hakan; Adıgüzel, Muhittin
Gıda imalat sanayi, doğal kaynaklardan elde edilen hammaddelerin işlenerek değerli ürünlere dönüştürülmesini sağlayan bir sektördür. Söz konusu sanayi, içeceklerden hazır yemeklere ve temel gıda bileşenlerine kadar geniş bir ürün yelpazesi sunarak küresel ekonomide önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışma, Türkiye’nin gıda imalat sanayisinin, GTİP 15-24 kapsamındaki ürünlerin 2005-2023 yılları arasındaki rekabet gücünü analiz ederek dış ticaretteki durumunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Gıda imalat sanayi hem iç hem de dış pazarlarda önemli bir ekonomik aktör olarak öne çıkmaktadır. Araştırma kapsamında elde edilecek bulgular, Türkiye’nin gıda imalat sanayisinin rekabet gücünü değerlendirmek ve ülkedeki firmalar için sürdürülebilir büyüme ile uluslararası pazarlardaki varlığını genişletmek açısından kritik bir rol oynamaktadır. Araştırmada Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler (AKÜ) yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak, GTİP 15-24 kapsamındaki ürünlerin rekabet gücünün farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.
Etnosentrizmden kozmopolitanizme: Çinli tüketicilerin fast food satın alma niyetleri üzerine bir araştırma
(İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2025) Akbulak, Tuğba; Özden, Ünal Halit
Küreselleşmenin etkisiyle dünya genelinde ulusların kültürel normları sürekli bir değişim göstermekte ve bu durum tüketicilerin satın alma davranışlarında önemli dönüşümlere yol açmaktadır. Bu değişim, işletmelere ev sahibi ülkelerin sınırlarını aşarak diğer ülkelere yayılma fırsatları sunmaktadır. Fast food sektörü, diğer sektörler gibi bu süreçte öncü bir rol üstlenmiştir. Tüketicilerin kültürel bağlılıkları, yeniliklere açıklıkları, uluslararası mutfaklara ilgileri ve çeşitlilik arayışları gibi sosyo-psikolojik faktörler, fast food tercihlerinde belirleyici bir role sahiptir. Bu çalışma, etnosentrizm, kozmopolitanizm, çeşitlilik arayışı ve yenilikçilik faktörlerinin Çinli tüketiciler arasındaki ABD fast food ürünlerini satın alma niyeti üzerindeki etkilerini incelemektedir. Araştırmada, 16 yaş ve üzeri tüketicilerden oluşan bir örnekleme anket uygulanmış ve veriler yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular, etnosentrizm ve çeşitlilik arayışının satın alma niyetleri üzerinde pozitif etkiler yarattığını; ancak kozmopolitanizm ve yenilikçiliğin belirli durumlarda satın alma davranışlarını sınırlayabildiğini göstermektedir. Elde edilen sonuçlar, fast food sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin pazarlama stratejilerinde sosyo-psikolojik faktörleri dikkate almalarının önemini vurgulamaktadır. Bu çalışma, Çin pazarına giriş yapmak isteyen işletmelere stratejik bir rehber niteliği taşımaktadır.

Güncel Gönderiler