Pazarçeviren, Selim YükselAkar, Şenay2017-08-032018-08-062017-08-032018-08-062017Akar, Şenay. (2017). Besicilik işletmelerinde maliyet muhasebesi uygulaması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muhasebe ve Denetim Anabilim Dalı , İstanbulhttps://hdl.handle.net/11467/2180http://library.ticaret.edu.tr/e-kaynak/tez/73048.pdfTez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi -- Kaynakça var.Tarım ülkesi olan Türkiye’de, tarım sektörü ekonomimize katkı anlamında istenilen payı alamamaktadır, ancak son yıllarda Devletin de desteği ile büyük kapasitede et besiciliği ve süt besiciliği yapan çiftlik sayısı artmıştır. Bu çiftliklerde maliyet muhasebesi yapmak özellikle süt üreten çiftliklerde oldukça zor ve karmaşıktır. Büyük kapasiteli tesislerin ciddi bir muhasebe ve finans sistemine gereksinimi vardır. Besicilik yapılan çiftliklerde doğal olarak her yıl yeni hayvanlar dünyaya gelmektedir: bu hayvanlar erkek veya dişi olmalarına göre gruplara ayrılarak büyütülmektedirler. Yavrulara büyüme evreleri süresince erkek veya dişi olmalarının yanında kaç aylık grupta oldukları da dikkate alınarak farklı besinler verilmektedir. Farklı yem maliyetleri, yem hazırlaması ve dağıtımı, maliyet analizini zorlaştırmaktadır. Türkiye’de besicilik işletmelerinde geleneksel maliyetleme yöntemi kullanılmaktadır. Bu çalışmada maliyet analizine geçmeden önce ilk olarak Türkiye’de ki hayvancılık sektörünün durumu, et ve süt üretim kapasiteleri istatistiki veriler ile desteklenerek açıklanmıştır. İkinci bölümde hayvancılık ile ilgili genel tanımlar verilerek örnek alınan çiftlik hakkında bilgiler aktarılmıştır. Üçüncü bölümde ise örnek alınan çiftlik için besicilik işletmesi için maliyet sisteminin seçimi yapılmıştır; yaygın olarak kullanılan Geleneksel Maliyetleme Yöntemi (GMY) yerine Faaliyet Tabanlı Maliyetleme yönetimi (FTM) tercih edilmiştir. Son bölümde ise, Faaliyet Tabanlı Maliyetleme yöntemi kullanılarak örnek alınan işletme, faaliyet merkezlerine ayrılmış ve 12 aylık bir erkek hayvanın ay bazında giderleri hesaplanarak bu hayvanın her büyüme evresindeki maliyeti ve 12 aylık toplam maliyeti bulunmuştur.As being an agricultural country, the agriculture sector in Turkey cannot receive the desired share in terms of its contributions into our economy. However, during the recent years, the numbers of livestock farming and dairy farming large sized farms have been increased with the supports of the Government. Cost accounting in such kinds of farms is quite difficult and complicated, particularly in the farms wherein the dairy products are being manufactured. The facilities having large capacity are requiring serious accounting and financing systems. In the livestock farming sector, naturally each and every year newborn animals exist. The said animals are raised by dividing them into female and male animal groups. Young animals are being fed with different types of feed by taking into account of their monthly ages, as well as taking into account of their female or male groups, during their growth phases. Costs of different types of feeds, preparation costs of such feeds and their distributions are all make it difficult to analyze their respective costs. In Turkey, the traditional costing methods are employed in the livestock farming enterprises. In this study, the general overview of animal husbandry sector within Turkey has been explained by supporting it with the relevant statistical data concerning the meat and milk production capacities in the first chapter, before explaining the cost analysis. In the second chapter, the general definitions about the animal husbandry were given and relevant information were provided about the farm of which was taken as an example. In the third chapter, the election of costing system was made for the livestock farming enterprise which was taken as an example farm and the Activity Based Costing Management (ABCM) was preferred, rather than the Traditional Costing Method (TCM), which has been employed prevalently. In the final chapter, the enterprise of which was taken as an example was segregated into its activity centers by using the Activity Based Costing method and the expenses of a 12-months old male animal was calculated on a monthly basis and the cost of said animal during each one of its growth phase as well as total costs for 12 months of period were calculated and determined.ÇİNDEKİLER -- ÖZET, ii -- ABSTRACT, iii -- İÇİNDEKİLER, iv -- TABLOLAR LİSTESİ, ix -- ŞEKİLLER LİSTESİ, xiii -- KISALTMALAR, xiv -- GİRİŞ, 1 -- BÖLÜM 1: BÜYÜKBAŞ BESİCİLİK İŞLETMELERİYLE İLGİLİ TEMEL -- BİLGİLER, 3 -- 1.1. Türkiye’de Büyükbaş Hayvan (Sığır) Varlığı ve Genel Durum, 3 -- 1.2. Genel Olarak Büyükbaş (Sığır) Besi Çiftliklerinin Tanımı, 5 -- 1.2.1. Türkiye’de Hayvan Sayısına Göre Büyükbaş İşletme Büyüklükleri, 5 -- 1.3. Et ve Süt Üretim Çiftlikleri, 6 -- 1.3.1. Et ve Et Üretim Çiftlikleri, 7 -- 1.3.1.1. Etin Besinsel Değeri ve Önemi, 7 -- 1.3.1.2. Dünya’da ve Türkiye’de Et Üretimi, 8 -- 1.3.2. Süt Üretim Çiftlikleri, 9 -- 1.3.2.1. Dünya’da ve Türkiye’de Süt Üretimi, 10 -- 1.3.2.2. Türkiye’de Sağılır Hayvan Varlığı, 11 -- 1.3.2.3. Süt Üretimi İçin Beslenen Hayvan Türleri ve Holstein, 11 -- 1.4. Süt, Süt Ürünleri ve Et Üretiminin İnsan Yaşamındaki Yeri veÖnemi, 15 -- 1.4.1. Kişi Başı Protein İhtiyaç Oranları, 16 -- BÖLÜM 2: GENEL TANIMLAR VE HESAPLARA ESAS, 18 -- 2.1. Doğumundan Ölümüne Kadar Büyükbaş Hayvanlar ve Hayvanlara Verilen -- Adlar, 18 -- 2.1.1. Dişi Hayvanlar, 19 -- 2.1.2. Erkek Hayvanlar, 19 -- 2.2. Hayvan Beslemede Kullanılan Başlıca Ürünler ve Beslenme, 19 -- 2.2.1. Kaba Yemler, 20 -- 2.2.2. Kesif Yemler, 21 -- 2.2.2.1. Dane Yemler, 21 -- 2.2.2.2. Küspeler, 21 -- 2.2.3. Posalar, 21 -- 2.2.4. Diğer Besin Değeri Olan Bitkiler, 22 -- 2.3. Hayvanlarda Beslenme ve Rasyon, 22 -- 2.4. Süt Hayvancılığında Kullanılan Bazı Önemli Terimler ve Anlamları, 23 -- 2.4.1. Sığır, 23 -- 2.4.2. Rasyon, 23 -- 2.4.3. Laktasyon, 23 -- 2.4.4. İnekler İçin “Kuru Dönem”, 23 -- 2.4.5. İneklerde Kızgınlık, 24 -- 2.4.6. Tohumlama (Dölleme), 24 -- 2.4.7. Döl Verimi, 24 -- 2.4.8. Döl Kontrolü, 25 -- 2.4.9. Yavru Atma, 25 -- 2.4.10. Senkrozasyon (Kızgınlık göstermeyen), 25 -- 2.4.11. “Ari” Çiftlik, 25 -- 2.4.12. “Onaylı” Çiftlik, 25 -- 2.4.13. Devlet Desteği, 25 -- 2.4.14. Karkas Et, 28 -- 2.4.15. Ön Soy Kütüğü, 28 -- 2.4.16. Soy kütüğü, 28 -- 2.4.17. Pedigri, 29 -- 2.4.18. Damızlık, 29 -- 2.4.19. Damızlık İşletmesi, 29 -- 2.4.20. Birlik, 29 -- 2.4.21. Süt Verimi, 29 -- 2.4.22. Laktasyon Süt Verimi, 29 -- 2.4.23. Kolostrum (Ağız) Sütü, 29 -- 2.4.24. Yaşam Evresi, 30 -- 2.5. Süt Üreten Çiftliklerdeki Hayvan Hastalıkları, 30 -- 2.6. Sürü Yönetimi, Çiftlik Hayvanlarının Üreme ve Hayvanların Çiftlikten -- Ayrılma Süreleri, 31 -- 2.6.1. Sürü Yönetim Programı, 31 -- 2.6.1.1. Sürü İzleme, 31 -- 2.6.1.2. Üreme Sürecinin Denetlenmesi, 32 -- 2.6.1.3. Genetik Islah, 32 -- 2.6.1.4. Beslenme, 33 -- 2.6.2. Erkeklerin Çiftlikten Ayrılma Süreleri, 33 -- 2.6.3. Dişilerin Çiftlikten Ayrılma Süreleri, 33 -- 2.7. Veri Toplama Amaçlı Seçilen Çiftliğe Ait Bilgiler, 34 -- 2.7.1. Fiziki Durum, 34 -- 2.7.1.1. Ahırlar, 34 -- 2.7.1.2. Revir, 35 -- 2.7.1.3. Sağımhane, 36 -- 2.7.1.4. Genç Düve Ahırı, 36 -- 2.7.1.5. Yem Depoları, Silaj Depolama Alanları, 37 -- 2.7.1.6. Gübre Çukuru ve Sıvı-Katı Gübre Ayırma Sistemleri, 37 -- 2.7.1.7. Buzağı kulübeleri, 37 -- 2.7.1.8. Diğer Gerekli Yapılar, 37 -- 2.7.2. Hayvan Varlığı, 38 -- 2.8. Çiftlik Yeri Seçimi, Çiftlik Yapıları ve İşletmenin Süt Verimine Etkileri, 38 -- 2.8.1. Üretilen Sütün Pazara (Alıcıya) Nasıl Ulaşacağı ve Pazarlama Koşulları, 39 -- 2.8.2. Çiftlik Arazilerinin Yapısı ve Büyüklüğü, 39 -- 2.8.3. Çiftlik Arazilerinin Fiziki Koşulları, 40 -- 2.8.4. Çiftlikte Çalıştırılacak Personel Temini, 40 -- 2.8.5. Çiftlik Kurulacak Bölgede Makine, Alet Edevat ve Teknik Eleman Varlığı --, 41 -- 2.8.6. Seçilen Bölgenin Yaz ve Kış Koşulları, 41 -- 2.8.6.1. Sıcak İklimlerde, 41 -- 2.8.6.2. Soğuk İklimlerde, 41 -- 2.8.7. Çiftlik Kurarken Dikkat Edilecek Diğer Faktörler, 42 -- 2.8.7.1. Örnek Uygulama Olarak Alacağımız Çiftliğin Kış Şartlarında Aldığı -- Tedbirler, 43 -- 2.9. Çiftlik Bakımı ve Çiftlikte Hijyenin (Biyogüvenlik) Önemi, 43 -- 2.9.1. Çiftliğin Diğer Çiftliklerden Gelebilecek Hastalıklara Karşı Korunması, 43 -- 2.9.2. Çiftlikte Hijyenin (Biyogüvenlik) Önemi, 44 -- 2.9.2.1. Sağım ve Sağımhane Hijyeni, 45 -- 2.10. Damızlık Sığır Yetiştirme, 45 -- BÖLÜM 3: BESİCİLİK İŞLETMELERİNDE MALİYETLEME, 46 -- 3.1. Maliyet Muhasebesinin İşlevleri, 46 -- 3.2. Maliyet Giderlerinin Gruplandırılması, 47 -- 3.2.1. Maliyet Giderlerinin Türleri İtibariyle Gruplandırılması, 47 -- 3.2.1.1. İlk Madde ve Malzeme Giderleri, 47 -- 3.2.1.2. İşçilik Ücret ve Giderleri, 47 -- 3.2.1.3. Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler, 47 -- 3.2.1.4. Çeşitli Giderler, 47 -- 3.2.1.5. Vergi, Resim, Harçlar, 48 -- 3.2.1.6. Amortismanlar ve Tükenme Payları, 48 -- 3.2.1.7. Finansman Giderleri, 48 -- 3.2.2. Maliyet Giderlerinin Ürün ve Hizmetlerine Yüklenmelerine Göre -- Sınıflandırılması, 48 -- 3.2.2.1. Direkt Giderler, 48 -- 3.2.2.2. Endirekt Giderler, 48 -- 3.2.3. Maliyet Giderlerinin Faaliyet Hacmiyle Olan İlişkisine Göre, 49 -- 3.2.3.1. Sabit Giderler, 49 -- 3.2.3.2. Değişken Giderler, 49 -- 3.3. Besicilik İşletmesi İçin Maliyetleme Sisteminin Seçimi, 49 -- 3.3.1. Faaliyet, 50 -- 3.3.2. Faaliyet Merkezi, 50 -- 3.3.3. Maliyet Etkeni, 51 -- 3.3.4. Kaynak, 51 -- 3.3.5. Maliyet Havuzu, 51 -- BÖLÜM 4: FAALİYET TABANLI MALİYETLEME SİSTEMİ İLE BİR SÜTET -- BESİCİLİĞİNDE ÖRNEK, 53 -- 4.1. Faaliyetlerin Belirlenmesi, 53 -- 4.1.1. Süt Üretim Faaliyet Merkezi, 54 -- 4.1.2. Et Üretim Faaliyet Merkezi, 54 -- 4.1.3. Yardımcı Faaliyetlerin Belirlenmesi, 55 -- 4.2. Faaliyetlere Ait Maliyetlerin Hesaplanması, 55 -- 4.2.1. Giderlerin Hesaplanması ve Faaliyet Yerlerine Aktarılması, 56 -- 4.2.1.1. Yem Maliyetleri, 56 -- 4.2.1.2. Hijyen ve Temizlik Malzemesi Giderleri, 63 -- 4.2.1.3. İlaç Giderleri, 63 -- 4.2.1.4. Sperma Gideri, 64 -- 4.2.1.5. Hayvan Kulak Küpesi Gideri, 64 -- 4.2.1.6. Hayvan Hayat Sigortası Gideri, 65 -- 4.2.1.7. Veteriner Gideri, 65 -- 4.2.1.8. Elektrik Gideri, 67 -- 4.2.1.9. Akaryakıt Gideri, 67 -- 4.2.1.10. Tamir Bakım Gideri, 68 -- 4.2.1.11. Isınma Gideri, 69 -- 4.2.1.12. İşçilik Gideri, 70 -- 4.2.1.13. Mutfak ve Lojman Giderleri, 72 -- 4.2.1.14. Genel Yönetim Giderleri, 74 -- 4.2.1.15. Süt Taşıma ve Pazarlama Gideri, 75 -- 4.2.1.16. Reçine, Tuz ve Klor Gibi Su Şartlandırma Giderleri, 75 -- 4.2.1.17. Kira Gideri, 75 -- 4.2.1.18. Finansman Gideri, 76 -- 4.2.1.19. Amortisman Giderleri, 77 -- 4.2.2. Faaliyetlerin Toplam Maliyetlerinin Bulunması, 86 -- 4.2.3. Bir Besi (et) Hayvanının Bir Yıllık Bakım Maliyetinin Saptanması, 87 -- 4.2.3.1. Et Üretim Faaliyet Merkezleri Giderlerinin Saptanması, 88 -- 4.2.3.2. Faaliyetlerin Et Üretim Maliyet Havuzuna Yüklenmesi, 108 -- SONUÇ, 109 -- KAYNAKÇA, 114trinfo:eu-repo/semantics/openAccessMaliyet muhasebesiCost accountingHF 5686/A33Master Thesis163469558