Yıldırım , Figen YıldırımVarol, Gözde2020-07-222020-07-222019http://katalog.ticaret.edu.tr/e-kaynak/tez/81301.pdfhttps://hdl.handle.net/11467/3292Tez (Doktora) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi Kaynakça var.6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu(TTK)’nun taşımaya ilişkin hükümleri ile CMR Konvansiyonu (Convention Relative au Contrat de Transport International de Machandises Par Route), çalışmamızda karşılaştırmalı olarak incelemeye tabi tutulmuş ve incelen konular yargı kararları ile somutlaştırılmaya çalışılmıştır. 6102 sayılı TTK ve CMR’ nin uygulama alanı veya uygulanma koşuları tartışılmıştır. Çalışmamızda, esas olarak taşıma işine ilişkin olmak üzere diğer uluslararası protokollere de yer yer incelemeye alınmıştır. Çalışmamızın esas konusunu ise karayolu ile uluslararası eşya taşımalarına dair CMR Konvansiyonu ile 6102 sy. TTK’ nın „Taşıma İşleri’ ne ilişkin 850 ile 894. maddeleri arası oluşturacaktır. Çalışmamamızda temel çıkış noktası olarak 6102 sy. TTK ve CMR kapsamında taşıyıcının kayıp (zıya) ve hasardan kaynaklanan sorumluluğu incelenerek, kayıp ve hasar sorumluğunun hukuki niteliği, kayıp ve hasar kavramı, taşıyıcının başta özen borcu olmak üzere diğer borçları ve sorumlu tutulabileceği diğer haller, taşıyıcının yardımcı kişiler ile fiili taşıyıcının davranışlarından kaynaklanan sorumluluğu açıklanmıştır. Taşıyıcının esas sorumluluğunun taşıma sözleşmesinden kaynaklanması sebebi ile taşıma sözleşmesinin hukuki mahiyeti açısından da tespitler yapılmıştır. Ayrıca, taşıyıcının sorumluluktan kurtulmasını sağlayan genel ve özel sebepler, sorumsuzluk kaydının sorumluluğa etkisi, sorumluluğun sınırı(Özel Çekme Hakkının uygulanması, taşıyıcının sorumluluğunun üst sınırı ve üst sınırın artırılması koşulları) ve sorumluluğu sınırlama hakkının kaybı da ayrıntılı ifade edilmiştir. Özellikle sorumluluğu sınırlama hakkının kaybı başlığı altında taşıyıcının kastı veya kasta eşdeğer kusurunun varlığı, pervasızca hareket ve wilful misconduct kavramı ve Türk Hukuk uygulamasında nasıl bir kusur derecesinde bulunduğu yönünde tespitlerde bulunulmuştur. Çalışmamızda, taşıyıcının sorumluluğundan kaynaklanan tazminat davalarında tazminat miktarı ve hesaplaması, davanın tarafları, ispat ve zamanaşımı incelemeye alınmıştır.The provisions of the Turkish Commercial Code No. 6102 (TCC) and the CMR (Convention on the Contract for the International Carriage of Goods by Road) Convention were examined in a comparative manner in our study and the issues examined were tried to be concretized by judicial decisions. Application area or application conditions of 6102 numbered TCC and CMR are discussed. In our study, other international protocols, mainly related to transportation issues, were also partly examined. The main issue of our study will be the CMR Convention on the transportation of international goods by road and the articles between Number 850 and 894 regarding “Transportation Works” of the Turkish Commercial Code No. 6102. As the main starting point of our study, after the examination of the liability of the carrier due to loss and damage within the scope of TCC No. 6102 and CMR, the legal nature of loss and loss liability, loss and damage concept, other debts of the carrier, especially duty of care, and other situations in which the carrier can be considered responsible, the liability of the carrier due to the behaviors of the auxiliary carrier and the actual carrier are disclosed. Since the main liability of the carrier originates from the contract of carriage, determinations in terms of the legal nature of the carriage contract have been made. In addition, general and specific reasons for the relief of the carrier from liability, the effect of non-liability record on liability, the limit of liability (the implementation of the Special Drawing Right, the upper limit of the liability of the carrier and conditions for increasing the upper limit) and the loss of the right to limit the liability are also explained in detail. Determinations have been made, especially under the heading of loss of the right to limit liability, about the wilful misconduct of the carrier or the presence of a defect equivalent to wilful misconduct, reckless movement in Turkish law practice. In our study, the compensation amount and calculation in the compensation cases arising from the liability of the carrier, the parties to the case, proof and time-out were taken into consideration.İÇİNDEKİLER ÖZET iii ÖNSÖZ v İÇİNDEKİLER vi ŞEKİLLER TABLOSU x BİRİNCİ BÖLÜM SORUMLULUK 1. Genel Olarak 10 2. Hukuki Niteliği Bakımından CMR ve TTK Kapsamında Sorumluluk Kavramı 19 2.1. Taşımaya Konu Eşyaya Özen Borcundan Kaynaklanan Sorumluluk 25 2.2. Taşımaya Konu Eşyanın Zıyaa veya Hasara Uğramasından Kaynaklanan Sorumluluk 28 2.2.1. Taşımaya Konu Eşyanın Zıyaı (Kaybı) 32 2.2.1.1. Tam Zıya (Yükün Tamamen Kaybedilmesi) 33 2.2.1.2. Kısmi Zıya 36 2.2.2. Taşımaya Konu Eşyanın Hasara Uğraması 37 2.2.3. Eşyada Meydana Gelen Zıya ve Hasarın Taşıyıcının Zilyetliğinde Meydana Gelmesi 40 2.3. Taşıyıcının Sorumlu Tutulabileceği Diğer Durumlar 46 2.3.1. Taşıyıcının, Gönderen ve Gönderilenin Emir, Talimat ve Tasarruflarından Kaynaklanan Sorumluluğu 47 2.3.2. Taşıma ve Teslim Engellerinden Kaynaklanan Sorumluluğu 57 2.3.3. Taşıyıcının 6098 sayılı TBK Uyarınca Taşıma Sözleşmesinden Kaynaklanan Sorumluluğu 67 2.3.4. Taşıyıcının 4721 sayılı TMK Uyarınca Dürüstlük Kuralından Kaynaklanan Sorumluluğu 68 2.4. Taşıyıcının Taşımaya Konu Eşyanın Tesliminin Gecikmesinden Kaynaklanan Sorumluluğu 69 2.5. Taşıyıcının Yardımcı Kişiler İle Fiili Taşıyıcının Davranışlarından Kaynaklanan Sorumluluğu 71 2.5.1. Yardımcı Kişiler 73 2.5.1.1. Taşıyıcının Kendi Adamları 73 2.5.1.2. Taşıyıcının ifa yardımcıları 76 2.5.1.3. Sorumluluk Bakımından Değerlendirme 77 2.5.2. Fiili Taşıyıcılar 79 2.5.2.1. Taşıma İşi Kendisine Bırakılan Taşıyıcılar 84 2.5.2.2. Müteakip Taşıyıcılar 86 2.5.2.3. Sorumluluk Bakımından Değerlendirme 90 2.6. Sorumluluk Hallerinde Kusur Şartı ve Kusurun Aranmayacağı Durumlar 100 İKİNCİ BÖLÜM TAŞIYICININ SORUMLULUKTAN KURTULMA SEBEPLERİ, SORUMSUZLUK KAYDI, SORUMLULUĞUN SINIRI VE SORUMLULUĞU SINIRLAMA HAKKININ KAYBI 1. Genel Olarak 105 2. Taşıyıcının Sorumluluktan Kurtulmasını Sağlayan 6102 sy. TTK ve CMR' de Yer Alan Genel Sebepler 107 2.1. Taşıyıcının Eşyaya En Yüksek Özen ve Dikkati Göstermesine Rağmen Kaçınamayacağı ve Sonuçlarını Önleyemeyeceği Hallerden Kaynaklanan Sorumluluğu 108 2.2. Hak Sahibinin (Gönderen veya Gönderilen) Hatası veya İhmali 115 2.3. Taşıma Konusu Eşyadaki Özel Ayıp 118 2.4. Hak Sahibinin (Gönderen veya Gönderilen) Emir ve Talimatları 120 3. Taşıyıcının Sorumluluktan Kurtulmasını Sağlayan 6102 sy. TTK ve CMR'de Yer Alan Özel Sebepler 123 3.1. Taşımanın Üstü Açık Taşıtla Yapılmış Olması 124 3.2. Taşıma Konusu Eşyanın Ambalajsız veya Hatalı/Kötü Ambalajlı Olarak Taşınması 127 3.3. Yükün Gönderen, Gönderilen veya Bu Kişiler Adına İşlem Yapanlar Tarafından Yükleme, İstifleme ve Boşaltmanın Hatalı Yapılması 132 3.4. Eşyanın Doğal Niteliği Nedeniyle Zıya ve Hasarın Oluşması 136 3.5. Eşyalar Üzerindeki Marka ve Numaralandırmanın Yetersiz ve Hatalı Olması 140 3.6. Canlı Hayvan Taşınması 142 3.7. Tehlikeli Eşya Taşınması 144 3.8. Taşıtın Taşıma İşine Uygun Olmaması 148 3.9. Diğer Mevzuat ve Düzenlemelere Göre Taşıyıcının Sorumluluğuna Gidilememesi 150 4. Sorumsuzluk Kaydı 151 5. Taşıyıcının Sorumluluğunun Üst Sınırı ve Üst Sınırın Artırılması ( Kilogram Başına 8,33 Özel Çekme Hakkı) 154 5.1. Yük Zararında Sorumluluk Sınırı 5.2. Gecikme Zararında Sorumluluk Sınırı 158 5.3. Sözleşme Dışı Taleplerde Sorumluluk Sınırı 159 5.4. Ek Ücret ile Taşıma Senedinde Eşyanın Değerinin Yüksek Yazılması ve Bu Durumun Taşıyıcı Tarafından Onaylanması 160 5.5. Taşıma Senedine Teslimde Özel Menfaatin Yazılması 163 6. Taşıyıcının Sorumluluğunu Sınırlama Hakkının Kaybı 165 (Taşıyıcının Kastı veya Kasta Eşdeğer Kusurunun Varlığı, Wilful Misconduct Kavramı) 165 6.1. Taşıyıcının Ağır Kusur, Kast veya Pervasızca Hareketi Sebebi ile Zararın Doğması 165 6.2. Taşıyıcının Haksız Fiil Sorumluluğu 176 UÇUNCU BOLUM TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNDAN KAYNAKLANAN TAZMİNAT DAVASI ‘TAZMİNAT MİKTARININ HESAPLANMASI, USUL, İSPAT VEZAMANAŞIMI’ 1. Tazminat ve Tazminat Miktarı Hesaplaması 179 1.1. Zarar - Tazminat İlişkisi 179 1.2. Taşıyıcının, Eşyaya Özen ve Eşyayı Koruma Borcundan Kaynaklanan Tazminat Yükümlülüğü 184 1.2.1. Eşyanın Zıyaa Uğraması Halinde Tazminat Miktarları (TTK ve CMR açısından) 186 1.2.2. Eşyanın Hasara Uğraması Halinde Tazminat Miktarları (TTK ve CMR açısından) 197 1.2.3. Tazminatta İade Edilecek Giderler, Faiz ve Tazminatın Yabancı Para Üzerinden İstenilmesi 200 2. Tazminat Davasında Taraflar ve İspat 204 2.1. Genel Olarak 204 2.2. Tazminat Davasında Taraflar 204 2.2.1. Tazminat Davasının Davacıları (Hak Sahipleri) 204 2.2.1.1. Gönderen 204 2.2.1.2. Gönderilen 207 2.2.1.3. Gönderilenin Belirlediği Alıcı 208 2.2.1.4. Sigortanın Zarar Karşılaması Halinde Hak Sahibinin Haklarına Halef Olması Sebebi ile Davacı Sıfatı 209 2.2.1.5. Alacağı Temlik Alanın Dava Ehliyeti 210 2.2.2. Tazminat Davasının Davalıları 210 2.2.2.1. Asıl Taşıyıcı 210 2.2.2.2. Alt Taşıyıcı (Fiili taşıyıcı) 212 2.2.2.3. Müteakip Taşıyıcı (Ara Taşıyıcı) 214 2.2.2.4. Taşıma Sigortasının Davalı Sıfatı 216 3. Tazminat Davalarında İspat Hususu 216 3.1. Davacının İspat Yükü 216 3.2. Davalının İspat Yükü 223 3.3. İspat Yükünün Yer Değiştirmesi 225 4. Zamanaşımı (Müruruzaman) 230 SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 237 ÖZGEÇMİŞ 245 KAYNAKÇA 246 EKLER 255 EK 1: CMR Konvansiyonu, 19 Mayıs 1956, (T.C. Resmi Gazete'de Yayınlanan Tercümesi) 255 EK 2: Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı İçin Mukavele Sözleşmesi (CMR), Elektronik Taşıma Belgesi İle İlgili Ek Protokol (T.C. Resmi Gazete'de Yayınlanan Tercümesi) 286trinfo:eu-repo/semantics/openAccessKarayolu ile TaşımaCMR6102 sayılı TTKKayıp (Zıya) ve HasarSorumlulukTazminatTransportation by roadCMR,6102 No. TCCLoss and DamageLiabilityCompensationUlaştırma_Hukuk ve mevzuat_TürkiyeSözleşmeler (Uluslararası hukuk)Taşımacılık_Hukuk ve mevzuatTransportation_Law and legislation_TurkeyContracts (International law)Trucking_Law and legislationConvention on the Contract for the International Carriage of Goods by Road (1956)K 4230/V37Doctoral Thesis1295575298