Yazıcıoğlu, Mustafa Said2022-08-052022-08-052022https://hdl.handle.net/11467/5310https://doi.org/10.46928/iticusbe.1103033İslam dünyası Emevi saltanatı ile farklı bir yöne evirilmiş, din ile siyaset iç içe girerek bir eksen kayması yaşanmıştır. Buna rağmen 8-12. Yüzyıllarda Orta Asya’da önemli bir medeniyet yaşanabilmiştir. Serbest düşünce ortamı ve ifade hürriyetinin hâkim olduğu bölgede Harezmî, Farabi, İbni Sina, Biruni gibi filozof ve bilginler, Matüridi gibi din âlimleri bu ortamın oluşmasında kilit roller üstlenmişlerdir. Daha sonra bu parlak medeniyet çeşitli iç ve dış nedenlerle sönmüş ve kendini tekrar ederek yeniliklere kapanmıştır. O dönemin etkili düşünürlerinden olan ve bir İslam inanç sisteminin oluşumuna vesile olan Matüridi, zaman içinde ihmal edilerek unutulmaya terk edilmiştir. İslam dünyasının günümüzdeki içine kapalı, tutuk, sorunlarına çözüm üretemeyen, eksen kaymasına uğramış din anlayışını bir türlü aşamayan yapısı, yeni açılımlara ihtiyaç duymaktadır. İşte bu noktada ihmal edilmiş, özgür düşünceye alan açan Matüridi düşünce yapısının tekrar aktive edilmesine ve yol göstericiliğine ihtiyaç bulunmaktadır. Kur’an’ın insan verdiği değeri yeniden ona kazandırabilecek, insanı, aklını kullanan, duruşu olan, düşüncesini her ortamda ifade edebilen, sorumluluk sahibi ve hür iradesi ile yaptıklarının hesabını vereceğinin bilincinde bir varlığa dönüşmesinde, Matüridi düşünce yapısının katacağı çok şeyler bulunmaktadır. Amaç: İslam düşüncesinin parlak dönemlerinde ve o dönemlerin şartlarına göre oluşturulan düşüncelerin günümüze ışık tutması ve kaybedilen bazı değerlerin günümüz şartlarında ihyası için Matüridi gibi bir düşünürün günümüze neler söyleyebileceği makalede irdelenecek ve okuyucunun takdir ve değerlendirmesine sunulacaktır. Yaklaşım: İslam dünyasında eksikliği hissedilen, bilim ve teknolojide atılım yapmanın en önemli göstergelerinden birisi olan düşünce ve ifade özgürlüğünde açılım yapacak düşüncelerin dini kökenlerini anlamak bağlamında Matüridi örnek alınacak bir konumdadır. Asırlar önce dile getirilen düşüncelerin bugüne aktarılarak çözüm üretilemeyeceği bilinen bir husustur. Ancak o üstün medeniyet döneminde ortaya koyan düşüncelerin günümüze söyleyebileceği çok şeyler de vardır. Bu çalışmada, dini referansları bağlamından hareket ile ele alıp bilim ve teknolojide atılımın ne temel göstergelerinden olan düşünce ve ifade özgürlüğünde açılım yapılarak düşüncelerin dini kökenlerini anlamak bağlamında Matüridi düşüncesi örnek olarak gösterilemeye çalışılacaktır. Yöntem: Bu çalışma deskriptif yöntem kullanılacak olup, Matüridinin görüşlerine ilişkin analiz yapılarak, İslam düşüncesine katkısı ortaya konulacaktır.The Islamic world evolved in a different direction with the Umayyad reign, and an axis shift was experienced by intertwining religion and politics. Despite this, an important civilization was lived in Central Asia in the 8th-12th centuries. Philosophers and scholars such as Harizmi, Farabi, İbni Sina, Biruni, and religious scholars such as Maturidi played key roles in the formation of this environment in the region where the free thought environment and freedom of expression were dominant. Later, this brilliant civilization was extinguished due to various internal and external reasons and closed to innovations by repeating itself. Maturidi, one of the influential thinkers of that period and instrumental in the formation of an Islamic belief system, was neglected and forgotten over time. The structure of the Islamic world, which is closed, stagnated, unable to produce solutions to its problems, and cannot overcome the understanding of religion that has undergone a shift in its axis, needs new initiatives. At this point, there is a need for re-activating and guiding the Maturidi mindset that has been neglected and opened up space for free thought. The Maturidi mentality has a lot to contribute to the transformation of the human being into a being who can regain the value that the Qur'an gives to him, who uses his mind, who has a stance, who can express his thoughts in any environment, who is responsible and who is aware that he will give an account of what he has done with his free will. Purpose: In the article, what a thinker like Maturidi can say to the present day, in order to shed light on the ideas created in the heyday of Islamic thought and the conditions of those times and to revive some of the lost values in today's conditions will be examined in the article, and presented to the reader's appreciation and evaluation. Approach: Maturidi is in an exemplary position in terms of understanding the religious roots of ideas that will open up freedom of thought and expression, which are one of the most important indicators of making a breakthrough in science and technology, and phenomena that the Islamic world lacks. It is a known issue that the ideas expressed centuries ago cannot be solved by transferring them to the present. However, there are many things that the ideas that emerged in that superior civilization period can tell us today. This study will try to show the Maturidi thought as an example, in the context of understanding the religious origins of thoughts by opening up the freedom of thought and expression, which are the main indicators of progress in science and technology, by considering the religious reference. Method: In this study, the descriptive method will be used, and the analysis of Maturidi's views will be conducted and his contribution to Islamic thought will be revealed.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessMaturidîDüşünce ve İfade Özgürlüğüİslam MedeniyetiFreedom of Thought and ExpressionIslamic CivilizationArticle2143566587109292110.46928/iticusbe.1103033