Badak, Zehra BadakAl-Kawaz, Mohammed2020-07-222020-07-222019http://katalog.ticaret.edu.tr/e-kaynak/tez/82253.pdfhttps://hdl.handle.net/11467/3363Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi Kaynakça var.Çağdaş ekonomik sistem, “sözleşme özgürlüğü” ve “rekabet özgürlüğü” prensiplerine bağlıdır. Ancak sınırsız ve kontrolsüz bir rekabet ortamı zararlı sonuçlar doğurur. Bu nedenle hemen hemen her ülkede rekabet özgürlüğünün sınırları kanunlarla çizilmiştir. Türk ve Irak hukukundaki rekabet yasağı düzenlemeleri de Anayasalarında var olan temel haklardan rekabet etme özgürlüğüne sınırlama getirmektedir. Bu düzenlemelerle ulaşılmak istenen amaç, ortaklıkların kendi ortak veya yöneticilerinin bir takım fiilleriyle zarara uğratılmasının önlenmesidir. Çalışmamizda esas olarak anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin rekabet hakkına sınırlama getiren bu yasağın sınırları, şartları, kapsamı 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 21 sayılı Irak Şirketler Kanunu açısından ele alınmış ve rekabet yasağına ilişkin diğer düzenlemelere de gerekli olduğu ölçüde değinilmiştir.The modern economic system depends on the concepts of “freedom of contract” and “freedom of competition” but the uncontrolled and unlimited competition results in damages to the community. For this reason, the countries started legislating laws that control this competition. So, the Turkish and Iraqi laws limited this freedom, which in turn, is one of the concepts of constitutions. The aim of these regulations is to prevent partnerships from being damaged by their own partners or managers. In our thesis ,the limitations and conditions of this prohobition that limit the right of competition to the board of directors of the partners were discussed, as well as the conditions and results of breaking the prohobition, under the Turkish Commerce Code No. 6102 and the Iraqi Companies Code No. 21.İÇİNDEKİLER ÖZ ... I ABSTRACT ... I İÇİNDEKİLER ... II KISATLAMALAR ... VI GİRİŞ ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM REKABET VE REKABET YASAĞI KAVRAMI VE REKABET YASAĞI HÜKMÜNÜN ÖZELLİKLERİ §1. REKABET VE REKABET YASAĞI KAVRAMI, REKABET YASAĞININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE AMACI ... 4 I. REKABET VE REKABET YASAĞI KAVRAMI ... 4 A. Rekabet Kavramı ... 4 1. Geniş Anlamda Rekabet Kavramı ... 4 2. Ekonomik Anlamda Rekabet Kavramı ... 5 3. Hukuki Anlamda Rekabet Kavramı ... 6 a. Irak Hukuku’ndaki Rekabet Kavramı ... 6 b. Türk Hukuku’ndaki Rekabet Kavramı ... 8 c. Kişilik Haklarını İhlal Eden Fiil Olarak Rekabet ... 9 d. Dürüstlük Kurallarına Aykırı Fiil Olarak Rekabet ... 10 e. Haksız Fiil Olarak Rekabet ... 10 f. Sözleşmeye Aykırı Fiil Olarak Rekabet ... 12 B. Rekabet Yasağı Kavramı ... 13 1. Rekabet Yasağı ... 13 2. Rekabet Yasağının Haksız Rekabetten Farkı ... 14 II. REKABET YASAĞININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE DÜZENLENİŞ AMACI ... 15 A. Rekabet Yasağının Hukuki Niteliği ... 15 B. Rekabet Yasağının Getiriliş Amacı ... 17 1. Rekabet Yasağı ile Önlenmek İstenen Hal ... 19 a. Şirket İmkanlarının Kötüye Kullanılmasını Önleme ... 19 b. Şirketin Zarar Görmesine Engel Olma ... 19 c. Şirketle Menfaat Çatışmasını Engelleme ... 20 2. Rekabet Yasağı ile Korunmak İstenen Değerler ... 20 a. Şirket Menfaatleri ... 20 b. Sadakat Borcu ... 20 §2. REKABET YASAĞINA İLİŞKİN HÜKMÜN ÖZELLİKLERİ ... 22 I. REKABET YASAĞININ KAYNAĞI ... 22 A. Kanundan Doğan Rekabet Yasağı ... 23 1. Sermaye şirketleri ... 23 a. Anonim Şirketlerde Rekabet Yasağı ... 23 b. IŞK Bakımından Anonim Şirketlerde Rekabet Yasağı ... 28 c. Limited Şirketlerde Rekabet Yasağı ... 28 d. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketlerde Rekabet Yasağı ... 30 2. Şahıs Şirketleri ... 31 a. Kolektif Şirketlerde Rekabet Yasağı ... 31 b. Komandit Şirketlerde Rekabet Yasağı ... 32 c. Adi Şirketlerde Rekabet Yasağı ... 33 B. Sözleşmeden Doğan Rekabet Yasağı ... 35 II.REKABET YASAĞININ EMREDİCİ HÜKÜM OLMAMA ÖZELLİĞİ ... 36 A. Rekabet Yasağının Tamamen veya Kısmen Kaldırılabilmesi ... 37 B. Rekabet Yasağının Kapsamının Genişletilmesi veya Daraltılması ... 38 III. REKABET YASAĞININ DAR YORUMLANMASI GEREĞİ ... 39 A. Rekabet Yasağının Şirketin Fiilen Uğraştığı Konular ile Sınırlı Yorumlanması..40 B. Rekabet Yasağının Süre Yönünden Sınırlı Yorumlanması ... 41 C. Rekabet Yasağının Yer İtibariyle Sınırlı Yorumlanması ... 41 İKİNCİ BÖLÜM ANONİM ŞİRKETLERDE REKABET YASAĞINA TABİ KİŞİLER İLE REKABET YASAĞININ GERÇEKLEŞME ŞARTLARI §3. REKABET YASAĞINA TABİ KİŞİLER ... 42 I. YÖNETİM KURULU ÜYELERİ ... 42 II.ANONİM ŞİRKET MÜDÜRLERİ ... 44 A. Murahhas Üyeler ve Murahhas Müdürler ... 44 B. Ticari Mümessil ve Ticari Vekiller ... 46 III. IŞK’DA REKABET YASAĞINA TABİ KİŞİLER ... 50 §4. ANONİM ŞİRKETLERDE REKABET YASAĞININ GERÇEKLEŞME ŞARTLAR ... 51 I. HÜKÜM İÇERİĞİ ... 51 II. REKABET YASAĞININ GERÇEKLEŞME ŞARTLARI ... 52 A. Yönetim Kurulu Üyesinin Şirketin İşletme Konusuna Giren Ticari Bir İşlemi Kendisi veya Başkası Hesabına Yapması ... 52 1. Yapılan İşlemin Şirketin İşletme Konusuna Giren Bir İşlem Olması Şartı ... 52 2. Yapılan İşlemin Ticari İşlem Türünden Bir İşlem Olması Şartı ... 56 3. Yapılan İşlemin Yönetim Kurulu Üyesi Tarafından Kendisi veya Başkası Hesabına Yapılmış Olması Şartı ... 59 B. Yönetim Kurulu Üyesinin Aynı Tür Ticari İşlemlerle Uğraşan Bir Şirkete Sorumluluğu Sınırlanmamış Ortak Sıfatıyla Girmesi Şartı ... 61 1. Yönetim Kurulu Üyesinin Bir Başka Şirkete Girmesi Gereği ... 62 2. Yönetim Kurulu Üyesinin Aynı Tür Ticari İşlemlerle Uğraşan Bir Şirkete Girmesi Gereği ... 63 3. Yönetim Kurulu Üyesinin Aynı Tür İşlemlerle Uğraşan Bir Şirkete Sorumluluğu Sınırlanmamış Bir Ortak Olarak Girmesi Gereği ... 64 IV a. Aynı Konuda Çalışan Bir Şirketin Ortağı Olması Durumu ... 64 b. Aynı Konuda Çalışan Bir Şirketin Yöneticisi Olması Durumu ... 66 c. Aynı Konuda Çalışan Bir Şirketin Denetçisi Olması Durumu ... 69 C. Rekabet Teşkil Eden Davranışlara Muvafakat Edilmemesi Şartı ... 70 1. Muvafakati Vermeye Yetkili Organ ... 70 2. Muvafakatin Kapsamı ... 73 3. Muvafakatin Şekli ... 75 a. Muvafakatin Sarih Olarak Verilmesi ... 75 b. Muvafakatin Zımni Olarak Verilmesi ... 78 4. Muvafakatin Verileceği An ... 80 a. İzin Suretiyle Muvafakat Verilmesi ... 80 b. İcazet Suretiyle Muvafakat Verilmesi ... 81 5. Muvafakatten Rücu ... 83 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ANONİM ŞİRKETLERDE REKABET YASAĞININ YAPTIRIMLARI VE REKABET YASAĞINA AYKIRILIKTAN DOĞAN SORUMLULUK §5. REKABET YASAĞINA AYKIRILIKTAN DOĞAN SORUMLULUK ... 86 I. Rekabet Yasağının İhlal Eden Üyenin Sorumluluğu ... 86 II. REKABET YASAĞINI İHLAL EDEN YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLU TUTULABİLMESİ İÇİN GEREKLİ HUKUKİ ŞARTLAR ... 87 A. Hukuka Aykırılık ... 87 B. Kusurun Varlığı ... 88 C. Zararın Doğumu ... 90 D. İlliyet Bağı ... 91 III. REKABET YASAĞINA AYKIRILIK HALİNDE DAVA AÇMAYA YETKİLİ KİŞİLER ... 91 A. Şirketin Dava Hakkı ... 92 B. Paysahipleri ve Şirket Alacaklılarının Dava Hakkı ... 92 IV. YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME VE MUHAKEME USULÜ ... 93 §6. ANONİM ŞİRKETLERDE REKABET YASAĞININ YAPTIRIMLARI ... 93 I. GENEL OLARAK ... 93 II. YAPTIRIMLARIN TÜRLERİ ... 94 A. Tazminat Talebi ... 95 B. Yapılan İşlemin Şirkete Aidiyeti Talebi ... 97 C. Üçüncü Kişilerden Elde Edilen Menfaatlerin Terki Talebi ... 100 D. Diğer Yaptırımlar ... 102 1. Yasak Kapsamında Bir Şirkette Olan Üyenin Söz Konusu Şirketten Ayrılmasını Talep Hakkı ... 102 2. Rekabet Yasağını İhlal Etmiş Üyenin Azil Talebi ... 103 3. İhtiyatî Tedbir Talebi ... 104 4. Cezaî Şart ... 104 E. YAPTIRIMLARIN UYGULANMASINDAKİ USUL ... 105 1. Yaptırımları Seçmeye Yetkili Organ ... 105 2. Yaptırımların Seçim Tarzı ... 107 F. ZAMANAŞIMI ... 108 G. IRAK HUKUKU’NDA REKABET YASAĞININ YAPTIRIMLARI ... 110 1. Genel Olarak ... 110 2. Şirketin Ana Sözleşmesinde Yazılı Olan Yaptırım ... 111 3. Genel Kurul Kararına Göre Yaptırımlar ... 111 4. Irak Medeni Kanununa Göre Yaptırımlar ... 112 SONUÇ ... 113 KAYNAKÇA ... 120trinfo:eu-repo/semantics/openAccessAnonim şirketrekabetrekabet özgürlüğürekabet yasağı, Türk Ticaret KanunuIrak Şirketler KanunuJoin-stock companiescompetitionfreedom of competitionprohobition of competitionTurkish Commercial CodeIraqi Companies CodeOrtaklıklar_Hukuk ve mevzuat_TürkiyeOrtaklıklar_Hukuk ve mevzuat_IrakKooperatifler_Hukuk ve mevzuat_TürkiyeŞirketler hukuku_TürkiyePartnership_Law and legislation_TurkeyPartnership_Law and legislation_IragCooperative societies_Law and legislation_TurkeyCorporation law_TurkeyKKX 1050/A45Master Thesis1127579438