Arslan, Kahraman ArslanBahçeci, Sema2020-07-222020-07-222019http://katalog.ticaret.edu.tr/e-kaynak/tez/82311.pdfhttps://hdl.handle.net/11467/3294Tez (Doktora) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi Kaynakça var.Krizlere karşı dayanaklı, esnek, dinamik yapılara sahip KOBİ’ler, küreselleşme ile birlikte son yıllarda ülke ekonomilerinin vazgeçilmez aktörleri haline gelmiştir. Türkiye ekonomisinde de önemli yere sahip KOBİ niteliğindeki işletmeler için, istihdama ve ihracata katkısı sebebiyle kalkınma planlarında da yer verilmiş ve çeşitli destek programları geliştirilmiştir. Buna rağmen ülkemizdeki destek uygulamalarının gelişmiş ülke uygulamalarının oldukça gerisinde olduğu gözlemlenmektedir. KOBİ’lerin finansman yapısının genellikle özsermayeye dayalı olması, kredi ve dış ticaret maliyetlerinin yüksekliği ve teşviklere yeteri kadar ulaşamamaları uluslararasılaşmalarını zorlaştırmaktadır. Bu çalışmada ilk olarak dış ticaret ve KOBİ kavramları ele alınarak KOBİ’lerin temel sorunları, ülke ekonomileri içerisindeki yeri ve dışa açılma politikaları incelenmiştir. Daha sonra, dış ticaretin kolaylaştırılması çalışmaları, dış ticaret maliyetlerinin ticarete etkisi, KOBİ’ler için uygulanan dış ticareti geliştirmeye yönelik teşvikler araştırılmıştır. Son bölümde, KOBİ’lerin dış ticaretinin kolaylaştırılması ve geliştirilmesi için stratejik alanların belirlenmesine ve bu doğrultuda hedeflere yer verilmiştir. Nitel araştırma yönteminin uygulandığı bu çalışmada, verilerin ölçüt örnekleme metodu ile toplandığı ve betimsel analiz yöntemi ile incelendiği 10 KOBİ yetkilisi ile görüşülmüştür. Ayrıca KOSGEB Kocaeli Genel Müdürü ile yapılandırılmamış görüşme düzenlenmiştir.With globalization, SMEs, which are resilient to crises with their flexible and dynamic structures have become indispensable actors of national economies in recent years. Due to SME contribution to employment and exports, they are also analyzed in development plans and variety of support programs have been developed in order to develop SMEs in Turkey. Nevertheless, it is observed that the support practices in our country are far behind the applications of developed countries. The fact that the financing structure of SMEs is generally based on shareholders' equity, high credit and foreign trade costs, and insufficient access to incentives make the internationalization of SMEs difficult. In this study, firstly, foreign trade and SME concepts are explained with the basic problems of SMEs, their place in the economies of the countries and the internationalization. Subsequently, studies on facilitation of foreign trade, the impact of foreign trade costs on trade and incentives to develop foreign trade for SMEs were investigated. In the last section, the strategic areas for the facilitation and development of foreign trade of SMEs are determined and targets are set out in this direction. In this study, qualitative research method is applied. 10 SME representatives have been interviewed that data are collected by criterion sampling method and analyzed with descriptive analysis method and an unstructured interview is held with KOSGEB General Manager of Kocaeli.İÇİNDEKİLER Tez Onay Sayfası ...ii Özet (Abstract) ...iii Tablolar Listesi ... v Şekiller Listesi ... xi Kısaltmalar Listesi ... xiii GİRİŞ ... 1 1.DIŞ TİCARET KAVRAMI ve ÜLKEMİZİN DIŞ TİCARET TARİHÇESİ 1.1. Dış Ticaret Kavramı ve Kapsamı ... 3 1.2. Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’nin Dış Ticareti ... 5 1.2.1. Osmanlı Döneminde Dış Ticaret ... 5 1.2.2. Cumhuriyet Sonrası Türkiye’nin Dış Ticareti ... 8 1.2.3. 2023 Hedefleri ...13 1.2.4. Dünya Dış Ticaretinde Türkiye’nin Yeri ...16 1.2.5. Türkiye’nin Uluslararası Ticaret Örgütleri ile İlişkileri ve Serbest Ticaret Anlaşmaları ... 20 1.3. Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkisi ... 29 2. KOBİ’LER VE DIŞ TİCARET 2.1. KOBİ Tanımı ve Yapısal Özellikleri… ... 36 2.2. KOBİ’lerin Temel Sorunları ... 39 2.3. Türkiye’de KOBİ’lerin Mevcut Durumu ve Ülke Ekonomisindeki Önemi ... …45 2.3.1. KOBİ Politikası ve Kurumsal Altyapısı ... 54 2.4. AB’de ve Dünya’da KOBİ’ler ... 56 2.5. KOBİ’lerin Dışa Açılma Politikaları ...59 2.6. Ülke Ekonomileri Açısından KOBİ’ler ... 64 3. DIŞ TİCARETİN KOLAYLAŞTIRILMASI ÇALIŞMALARI ve ÖNEMİ 3.1. Dış Ticaretin Kolaylaştırılmasının Tanımı ve Kapsamı ... 68 3.2. Dış Ticaretin Kolaylaştırılmasının Ekonomik Kalkınma Üzerindeki Etkileri ... 76 3.3. Dış Ticaret Maliyetleri ve Uluslararası Ticarete Etkisi ... 78 3.4. Türkiye’de Dış Ticareti Kolaylaştırma Çalışmaları ... …84 3.5. Seçilmiş Ülkelerde Dış Ticareti Kolaylaştırmaya Yönelik Çalışmalar ... 94 3.6. Gümrük Tarifeleri ve Tarife Dışı Engellerin Dış Ticaret Üzerindeki Etkileri ...96 3.7. Serbest Ticaret Politikalarına Karşı Korumacılık ... 104 4. KOBİ’LERİN DIŞ TİCARETİ İÇİN UYGULANAN TEŞVİKLER 4.1. Teşvik ve Dış Ticaret Teşvikleri Tanım ve Kapsamı ......110 4.2. Teşviklerin KOBİ’ler Açısından Önemi ...… ... 111 4.3. Türkiye’de Dış Ticaretin Geliştirilmesi İçin Uygulanan Destek ve Teşvik Programları .....113 4.3.1. Ekonomi Bakanlığının Dış Ticareti Geliştirmeye Yönelik Teşvik ve Stratejileri ...115 4.3.2. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Uyguladığı Programlar.…130 4.3.2.1. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Destekleri ... 130 4.3.3. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Tarafından Uygulanan Destekler ... …137 4.3.4. AB Bünyesinde KOBİ’lere Uygulanan Destek ve Programlar ... 139 4.4. Hızlı Büyüyen ve Yüksek Teknoloji Kullanan KOBİ’ler İçin Uygulanan Özel Destek ve Programlar ... 146 4.5. Çeşitli Ükelerde Dış Ticaret Teşvik Sistemleri ...149 5. TÜRKİYE’DE KOBİ’LERİN DIŞ TİCARETİNİN KOLAYLAŞTIRILMASI ve GELİŞTİRİLMESİ İÇİN STRATEJİK ALANLARIN BELİRLENMESİ ve HEDEFLER 5.1.KOBİ’lerin GZFT Analizi ve Stratejik Alanlarının Belirlenmesi ... 158 5.1.1. KOBİ’lerin Finansmana Erişimlerinin Kolaylaştırılması ... 162 5.1.2. KOBİ’lerin Devlet Desteklerinden Optimum Seviyede Faydalanmalarının ve Desteklere Erişim Kolaylıklarının Sağlanması...…167 5.1.3. KOBİ’lerin Uluslararasılaşma Düzeylerinin Artırılması ... …172 5.1.4. KOBİ’lerin Dış Ticaret Süreçlerinin Kolaylaştırılması ve Dış Ticaret Maliyetlerinin Azaltılması ... …177 5.2. Derinlemesine Mülakat, Özel Sektör ... 184 5.3. Derinlemesine Mülakat, KOSGEB Kocaeli Genel Müdürü ........193 5.4. KOBİ’ler Üzerine Yapılan Çeşitli Anketlerin Değerlendirilmesi........202 SONUÇ ...212 Kaynakça ...220trinfo:eu-repo/semantics/openAccessKOBİDış TicaretKOBİ SorunlarıKOBİ DestekleriDış Ticaretin KolaylaştırılmasıSMEForeign TradeSME ProblemsSME IncentivesForeign Trade FacilitationKüçük işletmelerSmall businessDış ticaretin desteklenmesi_TürkiyeTeşvikler, EndüstrideYatırımlar_TürkiyeİhracatForeign trade promotion_TurkeyIncentives in industryInvestments_TurkeyExportsHF 1414.55.T9/B34Doctoral Thesis1231544943