Uca, Nagehan UcaOrhan, Mücahit Abdullah2020-07-222020-07-222019http://katalog.ticaret.edu.tr/e-kaynak/tez/82360.pdfhttps://hdl.handle.net/11467/3339Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi Kaynakça var.Sağlık sektörünün gelişmesiyle hasta bireylerin ilaca ulaşım kolaylığı ilaç tüketim artışını beraberinde getirmiştir. Hastaların ilaç kullanımı hakkında eksik bilgisi tedavinin yarım kalmasına ve ilaçların atık ilaç durumuna düşmesine neden olmaktadır. Evlerde kullanılmayan ilaçların artması ve yanlış bertaraf edilmesi insan sağlığını ve çevreyi tehdit etmektedir. Evlerdeki ilaç atıkları için doğru bertaraf sürecine acil ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ilaçların yanlış bertaraf edilmesini önlemek için tersine lojistik ve yeşil tedarik zinciri faaliyetleri kapsamında çözümler üretilmektedir. Çalışmanın amacı İstanbul’daki evsel ilaç atıkların bertaraf edilme sürecindeki sistem yapısını anlayabilmek, sistemin yapısı ve sistemin sonucunda elde edilen davranış arasında zihinsel bir bağın kurulabilmesini sağlamaktır. Çalışmada evsel ilaç atıklarında Türk ilaç sektöründeki tersine lojistik faaliyetlerin süreçleri incelenmiş ve sistem dinamiği modeli oluşturulmuştur.With the development of the health sector, the ease of access of the sick individuals to the drug brought with it an increase in drug consumption. The incomplete information of the patients about the use of medication causes the treatment to be incomplete and the medicines to fall into the waste drug status. Increasing and improper disposal of drugs that are not used at home threatens human health and the environment. There is an urgent need for the correct disposal process for drug waste in homes. In order to prevent the wrong disposal of these drugs, solutions are produced within the scope of reverse logistics and green supply chain activities. The aim of the study is to understand the system structure in the process of disposal of domestic pharmaceutical waste in Istanbul and to establish a mental link between the structure of the system and the behavior obtained as a result of the system. In the study, the processes of reverse logistics activities in the Turkish pharmaceutical industry in domestic pharmaceutical waste were examined and the system dynamics was created.İÇİNDEKİLER Özet ... i Abstract ... ii İÇİNDEKİLER ... iii TABLO LİSTESİ ... vii ŞEKİL LİSTESİ ... viii KISALTMALAR ... x GİRİŞ ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM: ... 5 1. Tedarik Zinciri ... 5 1.1. Yeşil Tedarik Zinciri ve Yönetimi ... 11 1.2. Yeşil Tedarik Zincirinin Gelişimi ... 11 1.3. Yeşil Tedarik Zincirinin Fonksiyonları ... 13 1.3.1. Yeşil Satın Alma ... 14 1.3.2. Yeşil Üretim ... 14 1.3.3. Yeşil Pazarlama ... 14 1.3.4. Yeşil Paketleme ... 15 1.3.5. Yeşil Lojistik ... 16 2. Lojistik ... 16 2.1. Lojistik Kavramı ... 16 2.1.1. Lojistiğin Tarihsel Gelişimi ... 20 2.1.2. Lojistiğin Temel İlkeleri ... 21 2.1.3. Lojistik Yönetimi ... 22 2.2. Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetimi İçerisinde Yer Alan İşletme Faaliyetleri .. 26 2.2.1 Taşımacılık ... 27 2.2.2 Depolama ... 28 2.2.3 Envanter-Stok Yönetimi ... 29 2.2.4 Satın Alma ... 29 2.2.5 Malzeme Taşıma ... 30 2.2.6 Paketleme ... 30 iv 2.2.7 Dağıtım ... 30 2.2.8 Gümrükleme ... 31 2.2.9 Ürün İade İşlemleri-Tersine Lojistik ... 31 3. Tersine Lojistik ... 31 3.1. Tersine Lojistiğin Gerekçeleri ... 34 3.1.1. Ekonomi Açısından ... 34 3.1.2. Pazarlama açısından ... 34 3.1.3. Yasama Açısından ... 35 3.1.4. Varlığı Koruma ... 35 3.1.5. Kurumsal Sorumluluk ... 36 3.2. Tersine Lojistikte Uygulanan İşlemler ... 36 3.2.1. Tersine lojistikte ürün geri kazanım süreçleri ... 36 3.2.2. Tersine Lojistik Ağlarda Ürün Geri Dönüşleri ... 38 3.2.3. Üretim Geri Dönüşleri ... 38 3.2.4. Dağıtım Geri Dönüşleri ... 39 3.2.5. Tüketici Kullanıcı Geri Dönüşleri ... 39 3.2.6. Tersine Lojistik ve İleri Lojistik Yönetimi ... 40 3.2.7. Tersine Lojistik ve Yeşil Lojistik ... 42 4. Atıklar ... 45 4.1. Atık Kavramı ... 45 4.2. Atık Çeşitleri ... 46 4.2.1. Evsel atıklar ... 46 4.2.2. Tehlikeli atıklar ... 46 4.2.3. Endüstriyel atıklar ... 49 4.2.4. İnşaat atıkları ... 49 4.2.5. Tıbbi atıklar ... 49 4.3. Tıbbi Atık Çeşitleri ... 50 4.3.1. Enfeksiyöz Atık ... 50 4.3.2. Patolojik Atık ... 51 4.3.3. Keskin Atıklar ... 51 v 4.3.4. Kimyasal Atık ... 51 4.3.5. Farmasötik Atık ... 51 4.3.6. Siktotoksik Atık ... 51 4.3.7. Radyoaktif Atık ... 51 4.3.8. Tehlikesiz Atık ... 51 4.4. Evsel İlaç Atıkları ... 52 4.4.1. İlaç Kullanım Davranışları ... 53 5. İLAÇ VE AKILCI İLAÇ KULLANIMI ... 54 5.1. Akılcı İlaç Kullanımı ... 56 5.1.1. Akılcı İlaç Kullanımı İlkeleri ... 56 5.1.2. Akılcı İlaç Kullanımı Yönüyle Türkiye ve Dünyada Durum ... 57 5.2. Sağlık Personellerinin Akılcı İlaç Kullanımındaki Rolü ... 57 5.2.1. Doktorun Rolü ... 58 5.2.2. Eczacının Rolü ... 58 5.2.3. Hemşirenin Rolü ... 59 5.2.4. Hastaların Üzerine Düşen Sorumlulukları ... 59 İKİNCİ BÖLÜM: ... 61 1. SİSTEM NEDİR ... 61 1.1. Sistem Yapısı ... 61 1.2. Geri Besleme Döngüleri ... 64 1.2.1. Pozitif Geri Besleme ... 64 1.2.2. Negatif Geri Besleme ... 65 1.3. Sistem Düşüncesi ... 65 2. SİSTEM DİNAMİĞİ ... 69 2.1. Sistem Dinamiğinin Temel Elemanları ... 69 2.2. Stok ve Akış Değişkenleri ... 70 2.3. Stok ve Akış Arasındaki Fark Nedir ... 70 2.4. Stok ve Akış Nasıl Belirlenir ... 70 2.5. Doğrusal Olmayan Bağlantılar ... 71 2.6. Bilgisayar Benzetimi (Simülasyonu) ... 71 3. Sistem Dinamiğinde Modelleme Süreci ... 72 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: ... 74 1. Literatür Taraması ... 74 2. Amaç ... 78 3. Metodoloji ... 78 4. Sistem Dinamiği Modeli ... 79 4.1. Modelin Genel Çerçevesi ... 79 4.1.1. Makro Dış Çevre ... 79 4.1.2. Mikro Dış Çevre ... 80 4.1.3. İç Çevre ... 80 4.2. Benzetim Modeli ... 81 4.2.1. İlaç Kullanımı Stok ve Akış Diyagramı ... 82 4.2.2. İlaç Satışı Stok ve Akış Diyagramı ... 84 4.2.3. İlaç Üretimi Stok ve Akış Diyagramı ... 86 4.2.4. Kullanılmayan Evsel İlaç Miktarı Stok ve Akış Diyagramı ... 87 4.2.5. Teknoloji Gelişimi Stok ve Akış Diyagramı ... 90 4.2.6. Sağlık Hizmeti Talebi Stok ve Akış Diyagramı ... 91 4.2.7. Evsel İlaç Atıkların Bertaraf Edilmesi İçin Önerilen Nedensel Diyagram ... 93 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: ... 97 1. Sonuç ve Öneriler ... 97 2. Araştırmanın Teorik Katkıları ... 99 3. Araştırmanın Yönetimsel Katkıları ... 99 4. Araştırma Kısıtları ve İleri Araştırmalar ... 100 KAYNAKÇA ... 101eninfo:eu-repo/semantics/openAccessTersine lojistikSistem dinamiği yaklaşımıEvsel ilaç atıklarıReverse logisticsSystem dynamics approachDomestic drug wasteMedical policyTıbbi politikaİş lojistiğiMalzeme yönetimiHD 38.5/O74Master Thesis1111625098