Gürbüz, Ali OsmanEren, Orhan2024-10-102024-10-102020https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=4J_FzTwlrMCH4qBROpXPH8y8idamuBeDg1jVtf77YtUZBjBE40DRbvQfm432llrAhttps://hdl.handle.net/11467/7851Finans Enstitüsü, Finans Ana Bilim Dalı, Finansal İktisat Bilim DalıBu çalışmada; reel döviz kurlarının (RER) ikili dış ticaret üzerindeki etkileri, Türkiye ile Çin, Rusya ve Almanya'nın 2004-2018 dönemi verileri kullanılarak incelenmiştir. Serilerin doğrusallığı HLX testiyle, durağanlığı; ADF, PP, KPSS, çoklu yapısal kırılmalı Kapetanios ve KSS doğrusal olmayan birim kök testleriyle, seriler arasındaki eşbütünleşme ilişkileri; Engle ve Granger, Johansen ve Sınır Testi yöntemleriyle incelenmiş, uzun ve kısa dönem analizleri ARDL yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. RER'deki artışların her üç ülke karşısında da Türkiye'nin ihracatını artırdığı, Çin'den ithalatı azalttığı, Çin ve Almanya karşısında Türkiye'nin dış ticaret dengesini iyileştirdiği görülmüştür. Türkiye ile Çin, Rusya ve Almanya arasındaki ikili dış ticarette Marshall-Lerner Koşulunun sağlandığı, karşı ülkelerin milli gelirinin artmasının Türkiye'nin ihracatını, Türkiye'nin milli gelirinin artmasının da Türkiye'nin bu ülkelerden gerçekleştirdiği ithalatı artırdığı belirlenmiştir. Petrol fiyatlarındaki artışlar Türkiye'nin Çin ve Rusya'ya olan ihracatını artırırken, Almanya'ya olan ihracatını azaltmıştır. Karşı ülkelerin nüfusunun artması Türkiye'nin bu ülkelere olan ihracatını artırırken, benzer şekilde Türkiye'nin nüfusunun artması da karşı ülkelerin Türkiye'ye olan ihracatlarını artırmıştır. 2008 küresel finansal krizi genel olarak Türkiye'nin ihracatını ve ithalatını azaltmış, dış ticaret dengesini olumsuz yönde etkilemiştir. Seriler arasındaki nedensellik ilişkileri; Granger, Toda-Yamamoto doğrusal ve LBGC doğrusal olmayan nedensellik testleriyle incelenmiş; Türkiye'nin Çin'e olan ihracatının, Çin'in nüfusundan, Çin'deki kişi başına düşen milli gelirden ve petrol fiyatlarından, Türkiye'nin Rusya'ya olan ihracatının; reel döviz kurundan, petrol fiyatlarından ve Rusya'daki kişi başı milli gelirden, Türkiye'nin Almanya'ya olan ihracatının ise reel döviz kurundan ve Almanya'daki kişi başı milli gelirden etkilendiği tespit edilmiştir. Türkiye'nin Çin'den gerçekleştirdiği ithalatın; reel kurdan, Türkiye'nin nüfusundan ve Türkiye'deki kişi başı milli gelirden, Türkiye'nin Rusya'dan gerçekleştirdiği ithalatın; Türkiye'nin nüfusundan ve Türkiye'deki kişi başı milli gelirden, Türkiye'nin Almanya'dan yaptığı ithalatın; Türkiye'nin nüfusundan, Türkiye'deki kişi başı milli gelirden ve petrol fiyatlarından etkilendiği bulunmuştur. Türkiye ile Çin arasındaki dış ticaret dengesinin; Çin'in ve Türkiye'nin nüfusundan, Türkiye ile Rusya arasındaki dış ticaret dengesinin; Rusya'nın nüfusundan, Türkiye ile Almanya arasındaki dış ticaret dengesinin ise Türkiye'nin nüfusundan etkilendiği bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Reel Döviz Kuru, İkili Dış Ticaret, Yapısal Kırılmalı Analiz, Doğrusal Olmayan AnalizIn this study; the impacts of the real exchange rate (RER) on bilateral trade of Turkey with China, Russia and Germany are examined using 2004-2018 period data. Linearity of the series is investigated by HLX test, stationarity of the series is tested by ADF, PP, KPSS, Kapetanios with multiple structural breaks and KSS nonlinear unit root tests and cointegration relationships between the series are tested by Engle and Granger, Johansen and Bounds Testing methods while long and short term analyzes are performed by ARDL method. Increases in RER raise Turkey's export to all three countries, reduce import from China and improve Turkey's foreign trade balance with China and Germany. Marshall-Lerner Condition is valid in bilateral trade of Turkey with China, Russia and Germany and it is determined that incline in national income of these countries increases Turkey's export while an increase in Turkey's national income is determined to rise import of Turkey from these countries. Increases in oil prices enhance the export of Turkey to China and Russia while reducing its export to Germany. Increases in the population of these countries are found to increase exports of Turkey to these countries. In a similar way, population increases in Turkey also raise the export of these countries to Turkey. The 2008 global financial crisis reduced Turkey's exports and imports, negatively influenced foreign trade balance in overall. Causality relationships between series are examined by Granger, Toda-Yamamoto linear and LBGC non-linear causality tests and it is determined that Turkey's export to China is affected by the population of China, the national income per person of China and the price of oil. Turkey's export to Russia is affected by real exchange rate, oil prices and the national income per capita while Turkey's export to Germany is affected by real exchange rate and per capita income of Germany. On the other hand, Turkey's import from China is influenced by real exchange rate, the population of Turkey and the national income per capita in Turkey and Turkey's import from Russia is affected by Turkey's population and national income per capita while Turkey's import from Germany is affected by the population of Turkey, national income per capita in Turkey and oil prices. The foreign trade balance between China and Turkey is found to be affected by the population of China and Turkey, the foreign trade balance between Russia and Turkey is affected by the population of Russia, while the trade balance between Turkey and Germany is affected by Turkey's population. Key Words: Real Exchange Rate, Bilateral Foreign Trade Analysis with Structural Break, Nonlinear Analysistrinfo:eu-repo/semantics/openAccessEkonomiEconomicsDoctoral Thesis1269619335