Asal, Uğur Yasin AsalTerzi, Furkan2020-07-222020-07-222019http://katalog.ticaret.edu.tr/e-kaynak/tez/82286.pdfhttps://hdl.handle.net/11467/3382Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi Kaynakça var.Bu yüksek lisans tezinde 1996 yılında Çin ve Rusya’nın liderliğinde kurulan Şanghay Beşlisi’nin 2001 yılında Özbekistan’ın da bu oluşuma dahil olması sonrası Şanghay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) dönüşümü çeşitli boyutlarıyla incelenmiştir. Çalışmada İkinci Dünya Savaşı sonrası uluslararası örgütlenmelere yönelik kapsamlı bir değerlendirme yapılmış, Soğuk Savaş dönemi ve sonrasında güç dengesi ile birlikte uluslararası sistemde meydana gelen değişimler araştırılmıştır. Söz konusu araştırma Soğuk Savaş’ın sona ermesi ile birlikte ABD’nin uluslararası sistemde tek hegemon güç olarak kaldığı hipotezi, ABD’nin bu hegemonyasına karşı çıkan ve çok kutuplu bir uluslararası sistemi savunan ülkelerin ABD ve Batı kaynaklı kurumlara gösterdikleri tepkiler ile analiz edilmiştir. Tezin örneklemini ŞİÖ oluşturmaktadır. ŞİÖ’nün bu yüksek lisans tezine örneklem oluşturma kapasitesini belirleyen dinamikler ise Rusya ve Çin gibi öne çıkan iki önemli ülkenin varlığının yanı sıra bölgedeki enerji kaynaklarının ve askeri açıdan önemli ülkelerin varlığı olarak ifade etmek mümkündür. Soğuk Savaş sonrası bölgeselleşme kavramının değerlendirildiği bu yüksek lisans tezinde ŞİÖ’nün kuruluş felsefesi, yapısı, genişleme sürecindeki temel dinamikler, üye ülkelerin askeri ve ekonomik göstergeleri değerlendirilmektedir. Ayrıca örgüt içerisinde üye ülkelere oranla ön plana çıkan Rusya ve Çin’in diğer Avrasya ülkeleri ile bağlantılı olarak ŞİÖ’ye yönelik perspektifleri analiz edilmektedir.In this master thesis, the transformation of the Shanghai Five founded in 1996 under the leadership of China and Russia, was examined in various dimensions. The work carried out a comprehensive assessment of international organizations after the Second World War and examined changes in the international system and the balance of power during and after the Cold War. The hypothesis that the United States (U.S.) remained the only hegemonic power in the international system with the end of the Cold War. This era was analyzed by the reactions of the countries opposing this hegemony and advocating a multipolar international system to the institutions of the U.S. and the West. The sample of work is the Shanghai Cooperation Organization (SCO). The momentum that determines the ability of the SCO to form a sample for this Master's thesis can be expressed as the presence of two prominent countries, Russia and China, as well as the presence of energy resources and militarily important countries in the region. This master thesis, which assesses the concept of post-Cold War regionalization, assesses the founding philosophy, the structure, the basic dynamics of the process of expansion and the military and economic indicators of the member countries. In addition, the perspectives of Russia and China compared to other member states of the organization are analyzed in relation to other Eurasian countries.İÇİNDEKİLER Özet ... iv Abstract ... v ÖNSÖZ ... vi TABLOLAR LİSTESİ ... vii KISALTMALAR ... viii GİRİŞ ... 12 1. ULUSLARARASI KURULUŞLARIN ROL VE FONKSİYONLARI ... 16 1.1. Uluslararası Kuruluşların Felsefi Arka Planı ... 16 1.2. Bölgeselleşme ve Çok Taraflılık ... 20 1.3. Kurumsal Teori ... 21 1.4. İşbirliği ve Çatışmanın Dinamikleri ... 24 1.5. Jeopolitik Teoriler ... 26 1.5.1. Kara Hakimiyeti Teorisi ... 26 1.5.2. Avrasyacılık ... 34 2. ULUSLARARASI KURULUŞLARIN KARAR ALMA VE UYGULAMA SÜREÇLERİ ... 44 2.1. İkinci Dünya Savaşı Sonrası Güç Dengesi ... 44 2.2. Hegemonya Araçları ve Farklı Yaklaşımlar ... 50 2.3. Soğuk Savaş Sonrası Uluslararası Sistem ... 53 2.4. Orta Asya’da Bölgesel İşbirliği Girişimleri ... 59 3. ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ’NÜN KAPASİTE VE PERFORMANSI .63 3.1. ŞİÖ’nün Tarihçesi ve Felsefesi ... 63 3.2. ŞİÖ’nün Kuruluşu ve Temel Amacı ... 67 3.3. ŞİÖ’nün Kurumsal Yapısı ... 72 3.4. ŞİÖ’nün Ekonomi Politik Kapasitesi ... 74 3.4.1. ŞİÖ Üyesi Ülkelerin Enerji Kapasitesi ... 74 3.4.2. ŞİÖ Üyesi Ülkelerin Askeri Kapasitesi ... 78 xi 3.5. ŞİÖ’nün Dünya Siyasetindeki Yeri ... 82 3.6. Rusya Perspektifinden ŞİÖ ... 84 3.7. Çin Perspektifinden ŞİÖ ... 87 SONUÇ ... 93 KAYNAKÇA ... 98trinfo:eu-repo/semantics/openAccessŞanghay İşbirliği ÖrgütüGüç DengesiKurumsallaşmaRekabetShanghai Cooperation OrganisationBalance of Power, InstitutionalizationCompetitionShanghai Cooperation Organisation_HistoryŞanghay İşbirliği Örgütü_TarihAsian cooperationAsya işbirliğiAsia, Central_Foreign relations_1991-Asya, Orta_Dış ilişkiler_1991-China_Foreign relations_21st centuryÇin_Dış ilişkiler_21. yüzyılRussia (Federation)_Foreign relationsRusya 8Federasyon)_Dış ilişkilerJZ 5333.5.S53/T47Master Thesis1112582137