Yazıcıoğlu, OsmanTatar, Veysel2024-10-102024-10-102023https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=G_oJ1rKE4SgJUkomyAKpR37VqzRjAozLX8AwL2LcOZdXpSeByvF_aEY8xfd3Y66Qhttps://hdl.handle.net/11467/7673Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalıİşe bağlı kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları (İKİSR), mesleki rahatsızlıkların büyük bir çoğunluğunu temsil eden yaygın sağlık problemleridir. İKİSR çalışanların yaşam kalitesinin ve üretim verimliliğinin düşmesine neden olmakla birlikte zaman kayıplarına, iş sağlığı ve güvenliği harcamalarının ve maliyetin artmasına da yol açmaktadır. Bulanık mantık ve çok kriterli karar verme yöntemlerinin entegrasyonu ile geleneksel iş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirme yaklaşımının uygulanabilirliği arttırılmıştır. Bu çalışmada, çay tarımı çalışanlarında İKİSR'lere sebebiyet verecek tehlikelerin önceliklendirilmesi için küresel bulanık ortam altında Fine-Kinney tabanlı yeni bir ergonomik risk değerlendirme modeli önerilmiştir. Önerilen metodoloji, Fine-Kinney tabanlı küresel bulanık AHP&TOPSIS yöntemlerini içermektedir. Modelin daha iyi anlaşılması için çay hasadı sürecinde gerçek veriler üzerinden yapılan çalışma kapsamında elde edilen sonuçlar sunulmuştur. Bu çalışma, Fine-Kinney tabanlı küresel bulanık AHP&TOPSIS yöntemlerini kullanarak çay hasadı sürecinde tehlike değerlendirmesi ve risk analizi yapan ilk çalışmadır. Önerilen modelin sonucu olarak "hasat alanı arazisi", "tekrarlı hareketler" ve "uzun süre ayakta duruş" en önemli tehlikeler olarak bulunmuştur. Araştırma sonuçların geçerliliğini ve sağlamlılığını test etmek için duyarlılık analizi gerçekleştirilmiştir. Önerilen model için iki farklı şekilde karşılaştırma analizi uygulanmıştır. İlk olarak Fine-Kinney tabanlı tek değerli nötrosofik TOPSIS ve Fine-Kinney tabanlı küresel bulanık AHP&CODAS yöntemleri ile karşılaştırılmıştır. İkinci olarak Fine-Kinney risk parametreleri farklı bulanık AHP (aralık değerli sezgisel AHP, aralık değerli nötrosofik AHP, aralık değerli Pisagor AHP) yöntemleri ile ağırlıklandırılmış ve elde edilen kriter ağırlıkları küresel bulanık TOPSIS yöntemine entegre edilerek karşılaştırılmıştır.Work-related musculoskeletal disorders (WMSDs) are common health problems that represent the majority of occupational diseases. While WMSDs causes a decrease in the life quality and production efficiency of the employees, they also cause time losses, increase in occupational health and safety expenditures and cost. The applicability of the traditional occupational health and safety risk assessment approach is enhanced by the integration of the fuzzy logic and multi-criteria decision making methods. In this study, a novel Fine-Kinney-based ergonomic risk assessment model is proposed under spherical fuzzy environment to prioritize the hazards that may cause WMSDs among tea agricultural workers. The proposed methodology consists on hybrid structure fuzzy system with the Fine-Kinney method based spherical fuzzy AHP&TOPSIS methods. In order for better understanding of the model, the results obtained within the scope of the study conducted on real data during the tea harvesting process are presented. This study is the first to use Fine-Kinney based SF-AHP&TOPSIS methods in the hazard evaluations and risk assessment for tea harvesting process. As an outcome of the analysis by the proposed model, according to Fine-Kinney based SF-AHP&TOPSIS methodology the hazards "land of harvesting area", "repetitive motion" and "standing for a long time" are found to be the most important hazards, respectively. A sensitivity analysis is presented to test the validity and robustness of the research results. Two different ways of comparative analysis were applied for the proposed model. Firstly, it was compared with the Fine-Kinney-based SVN-TOPSIS and Fine-Kinney-based spherical fuzzy AHP&CODAS methods. Secondly, the Fine-Kinney risk parameters are weighted with different fuzzy AHP (IVIF-AHP, IVN-AHP, IVPF-AHP) methods and the obtained criteria weights were compared by integrating into the SF-TOPSIS method.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessEndüstri ve Endüstri MühendisliğiIndustrial and Industrial EngineeringDoctoral Thesis1174790532